میراث مکتوب – نظریه وحدت وجود، بیانگر آن است که وجود، عین وحدت است ولی این وحدت از نوع وحدت عددی، نوعی و جنسی و … نیست، وحدت و اتحاد موجودات به اعتبار وجود واحد مطلق است که حقیقت و باطن همه چیز است و به حقیقت غیر از وحدت هیچ نیست و وجود، یک حقیقت بیش نیست؛ همان حقیقت واحد فرد یگانه که با مراتب و درجات مختلف در جهان تجلی و ظهور می‌یابد. این مساله یکی از مهم ترین بن مایه افکار شیخ محمود شبستری در برجسته ترین اثرش، گلشن راز است.
شبستری تلاش نموده تا مفاهیم را در طرحی نو معرفی نماید برای نمونه «اناالحق» را برای عارفی چون حلاج نامتعارف نمی داند حتی این امر در نگاه او برای مراتب آغازین خلقت نیز غیر عادی نیست:
در آ در وادی ایمن که ناگاه
روا باشد انا الحق از درختـی
درختی گویدت «انی اناالله»
چرا نبود روا از نیک بختـی
شبستری تلاش نموده تا مفاهیم را در طرحی نو معرفی نماید برای نمونه «اناالحق» را برای عارفی چون حلاج نامتعارف نمی داند حتی این امر در نگاه او برای مراتب آغازین خلقت نیز غیر عادی نیست:
در آ در وادی ایمن که ناگاه
روا باشد انا الحق از درختـی
درختی گویدت «انی اناالله»
چرا نبود روا از نیک بختـی
این مقاله توانسته است اندیشه های وحدت وجودی نهفته در تمامی پانزده یا هفده سوال پاسخ داده شده شیخ شبستر بیابد و معرفی می کند.
متن کامل مقاله «شبستری و اندیشه وحدت وجود در گلشن راز»
را به قلم مالک شعاعی که در فصلنامه پژوهش‌های اعتقادی کلامی شماره ۸، زمستان ۱۳۹۱ به چاپ رسیده است را در فایل پایین مطالعه کنید.