ابن شاهوردی از فضلای قرن یازده و دوازده هجری و از شاگردان علامه مجلسی صاحب تالیف تبصره الاعیاد در موضوع ادعیه و احادیث است.
این نسخه در کتابخانه های ایران منحصر و یگانه بوده و تاکنون به زیور طبع آراسته نشده است که علامه شیخ آقابزرگ تهرانی در جلد سوم الذریعه صفحه ۳۱۶ به این کتاب اشاره و آن را ذکر کرده است.
مؤلف در مقدمه کتاب چنین می‌گوید: «چون احادیث بسیار در عظمت و ارزش اعیاد از اهل بیت رسالت (ع) رسیده من آن احادیث شریفه را ترجمه نموده و در این رساله آورده تا دوستداران ائمه معصومین (ع) از آن منتفع و بهره مند گردند».
ابن شاهوردی در این کتاب از منابع معتبر حدیث شیعه مانند من لایحضره الفقیه، امالی و خصال شیخ صدوق، ثواب الاعمال، اقبال الاعمال ابن طاووس مطالبی را نقل کرده است.
این کتاب مشتمل بر روایت‌های مأثوره در آداب و شرایط اعیاد در دو مطلب است.
مطلب اول با موضوع اعیاد و زینت در ۸ باب به عید مبعث، عید غدیر، عید آل محمد، عید فطر و قربان، عید نوروز سلطانی، عید محمد (ص) که جمعه است، در بیان تزئینات و در باب هشتم به غسل اعیاد و زیارات متعلقه به آن پرداخته و در مطلب دوم نیز به رویاهایی که در خاطر مانده پرداخته است.
این کتاب که در ۶۰ برگ ۱۸ سطری به خط نستعلیق در ربیع الاخر ۱۱۰۵کتابت شده توسط مؤلف به شاه سلیمان صفوی تقدیم شده است.
از ابن شاهوردی تألیفات متعدد در موضوع ادعیه و احادیث از قبیل الاوفی، عروه الوثقی، مقالید الفلاح و تبصره الاعیاد به جای مانده است.
نهضت تجمیع دعا
محمد وفادار، کارشناس نسخ خطی و سخنران این مراسم، سده‌های ۳،۴،۵ هجری قمری را دوره‌ای عنوان کرد که نهضت تجمیع ادعیه توسط ابن بابویه، شیخ طائفه احمدبن طوسی و ثقه الاسلام کلینی آغاز شد.
وی کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی را اولین کتابی عنوان کرد که زیارت ماثوره عاشورا در آن دیده می‌شود.
وفادار تصریح کرد: زیارات ماثوره از ائمه اطهار به تهاتر نقل شده است مانند زیارت عاشورا و جامعه کبیره که از میان همه این ادعیه، دعای شب و روز عرفه ویژگی خاصی را به این ایام داده زیرا که این دعا اصول عقاید برای عبور از حیوانیت به انسانیت را بیان کرده است.
وی علمای حله و جبل عامل از قرن ۷ تا ۹ را ادامه دهنده نهضت جمع‌آوری دعا برشمرد که این حرکت را با مستندسازی تقویت کردند.
وفادار، سیدبن طاووس را یکی از علمای این دوره خواند که با آثار خود از جمله کتاب اقبال و بلدالامین ادعیه را مستندسازی کردند و انتساب آن به امام معصوم را بیان داشتند.
وی اظهار کرد: مستندسازی در قرن ۱۱ با حضور علمایی چون شیخ بهایی، میرداماد، فیض کاشانی، قاضی نورالله شوشتری و علامه مجلسی بالندگی خاصی پیدا کرد و این بزرگواران شاگردان بسیاری را تربیت کردند.
وفادار، ابن شاهوردی را از شاگردان علامه مجلسی معرفی کرد که تالیفات متعددی در حوزه ادعیه انجام داده و تبصره الاعیاد از جمله آن است.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه آستان قدس رضوی