میراث مکتوب – اعراب و راهبرد نظام ساساني در پي پراكنده شدن جغرافيايي قبايل عرب از جزيرة العرب به نواحي شرقي و شمال شبه جزيره عربستان و راهيابي گروه‌هاي عرب به سرزمين بين‌النهرين، از نخستين سده‌هاي ميلادي پيوندهاي دولت‌ها و اين قبايل با شاهنشاهي ايران و روم رو به فزوني نهاد. 
مهاجرت گروهي قبايل عرب كه در پي خشك سالي و جنگ‌هاي قبيله‌اي انجام مي‌گرفت، در آغاز سدۀ سوم ميلادي حدود غربي و جنوب غربي ايران و كرانه هاي جنوبي خليج فارس و درياي عمان را اقامتگاه اين كوچندگان باديه ساخت. ازاين‌رو از آغاز سدۀ سوم ميلادي تا ظهور اسلام، شبه جزيرۀ عربستان و سرزمين‌هاي عرب نشين پيرامون آن جايگاه ويژه اي در راهبردهاي سياسي شاهنشاهي ساساني كه در دهۀ سوم همين سده بر ايران استيلا يافت، به دست آوردند.
سياست فعال شاهنشاهي ساساني در بين النهرين و شبه‌جزيرۀ عربستان، نقش آفريني قبايل و دولت‌هاي عرب شرق شبه جزيره در پيشبرد اهداف و منافع ساسانيان محورهاي اساسي در روابط و مناسبات ايران و اعراب در دورۀ ساساني بودند.
بي‌ترديد راهبردها و تكاپوهاي شاهنشاهي ساساني در بين‌النهربين و جزيرة العرب از ربع نخست سدۀ سوم ميلادي تا پايان دهۀ نخست سدۀ هفتم ميلادي با كاميابي‌ها و ناكامي‌هاي بسياري روبرو بود و اين فراز و فرودها عمدتاً نسبتي مستقيم با پيشرفت ها و تلخكامي‌هاي دروني شاهنشاهي ساساني داشت.
از‌اين‌روي اين پژوهش با چنين رويكردي به بررسي تحليلي روابط و مناسبات شاهنشاهي ساساني با قبايل و دولت‌هاي عرب بين‌النهرين و شبه جزيره عربستان تا ظهور اسلام مي‌پردازد. جنگ ذوقار واپسين رويداد مهم در روابط ايران و اعراب دورۀ ساساني است كه در اين پژوهش مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
اللهیاری، فریدون: اعراب وراهبرد نظام ساساني، تهران، امیرکبیر، 1393.