كاردينی در اين كتاب سبب‌ها و عواملی نظير انواع منازعات، فتوح اوليه اسلامی، جنگ‌‌های صليبی، فتح مجدد «رُكنكيستا»، فتوح عثمانی در اروپا، سپس عقب راندن تركان از منطقۀ بالكان، همينطور ارتباطات زبانی، سياسی، اقتصادی و البته روابط متنوع و رنگارنگ فرهنگی و تمدنی ميان اين دو را مورد بررسي مستند و عالمانه قرار داده است. نويسنده مضافا به غلط پنداری آباء كليسايی و تفاسير آشفتۀ علما و جدليّون عهد وسطايی پيرامون اسلام اشاره می‌كند و خلق انواع حماسه‌ها و رزمنامه‌های صليبی مملو از داستان پردازی‌های غيرواقعی از اسلام، قرآن و پيامبر عظيم الشأن را نقد و بررسي كرده است.
به اعتقاد نويسند امروزه نيز اسلام بر پشت دروازه‌های اروپا می‌كوبد، درست همانند اعصار اوليۀ اسلامی شدن ملل و جوامع در قرون 7 و 8 ميلادی زمانی كه سپاهيان مسلمان بخش‌های وسيعی از حوزه مديترانه و سپس شبه جزيره ايبری را به گونه‌ای فتح كردند كه شدت و سرعت آن فقط يك بار در تاريخ بشريت اتفاق افتاده است، نيز در دورانی دراز ميان سده‌های پانزدهم تا هيجدهم كه امپراتوری عثمانی نفس اروپائيان را بريده و آنان را از توش و توان انداخته بود.
نويسنده فتوح اوليه مسلمين در ممالك اروپايی، پس آنگاه تهاجم تركان عثمانی به قلب اين قاره را در عين حالی كه آفريننده رنج و مصيبت فراوانی برای اروپائيان می‌شمارد ولی با نگاهی نافذ و نسبتا بيطرف، نزاع و هم مراودۀ غربيان با مسلمانان و آشنايی آنان با علوم، فنون، زراعت، صناعت، هنر، فلسفه و معماری اسلامی و آثار غنی انديشمندان مسلمان و شيوه زندگانی فاخر و پرحشمت ممالك و دربارهای اسلامی را شكل دهنده مدنيت و هويت اروپايی می‌داند و در تعبيری، فتوح اسلامی را «مامای خشن» تولد نوزاد اروپا و نهايتا رشد و بالندگی بعدی آن برمی‌شمارد.
بهاءالدين بازرگانی گيلانی مترجم، كتاب را از مجموعه آثار اروپايی موسوم به «احداث اروپا» انتخاب كرده است. «احداث اروپا» عنوان ابتكار قريب سه دهه گذشته پنج ناشر معتبر آلمانی، انگليسی، ايتاليايی، فرانسوی و اسپانيايی است كه دست اندر كار گردآوری و انتشار تاريخ اروپا از جنبه‌های مختلف و از منظری نوين و محققانه شده‌اند، آنچه كه تمايزات ساختاری با تاريخ نويسی‌های متعارف ِ معاصر در مغرب زمين دارد. در اين ابتكار حداقل 15 مورخ و جامعه شناس ممتاز غربی به سرپرستی ژاك لوگوف مورخ برجسته فرانسوی مجموعه بررسی هاي تاريخی پيرامون قاره اروپا را در يك كار مشترك به دست چاپ سپرده و يا هنوز در دست تاليف و انتشار دارند.
مترجم تاكنون چهار اثر با عناوين: “انقلاب های اروپايی” نوشته چالز تيلی مورخ آمريكايی، «اروپا مولود قرون وسطی» اثر ژاك لوگوف، «تاريخ پيدايش علوم جديد در اروپا» نوشته پائولو روسي مورخ ايتاليايی و بالاخره «تاريخ روابط اسلام و اروپا» اثر فرانكو كاردينی را به فارسی برگردانده و توسط ناشران منتشر گرديده است. ترجمۀ كتاب «تاريخ پيدايش غرب ِ مسيحی (اروپا چگونه مسيحی شد)»، نوشتۀ پتر براون تاريخ دان انگليسی از همين مجموعه توسط مترجم در حال اتمام است كه به زودی روانۀ بازار نشر خواهد شد.
مترجم قصد دارد آثار ديگر اين گروه را به اين مجموعه اضافه كند تا مورد استفاده بيشتر علاقمندان، دانش پژوهان، طلاب و دانشجويان علوم تاريخی و اجتماعی قرار گيرد و به غنای منابع جديد تاريخی و اجتماعی پيرامون اروپا و باختر زمين در کشورمان كه متاسفانه در مقايسه با موضوعات ديگر تا حدودی نازل و اندك است مدد رساند.
در ترجمۀ فارسی كتاب، برگردان‌های آلمانی و انگليسی از متن اصلی (به زبان ايتاليايي) كتاب مورد استفاده قرار گرفته و پيرامون بسياری از اسامی، اشخاص، اماكن، رويدادها و موضوعات مختلف، شرح و تفسيرهايی در پانوشت‌های متعدد كتاب اضافه شده تا به درك بهتر مفاهيم كتاب كمك نمايد.
كتاب تاريخ روابط اسلام و اروپا، تاريخ سوء تفاهمات وپيشداوری‌ها نوشتۀ فرانكو كاردينی از مجموعه بررسي‌های تاريخی اروپايی موسوم به «احداث اروپا» با ترجمه و شرح بهاءالدين بازرگانی گيلانی در 573 صفحه به تازگی از سوی نشر علم روانۀ بازار كتاب شده است.
كاردينی، فرانکو: تاريخ روابط اسلام و اروپا، ترجمه: بهاءالدين بازرگانی گيلانی، تهران، علم، 573 صفحه، 1393.
منبع: دایرة المعارف بزرگ اسلامی