گلباز همچنین در گفت و گو با مرکز پژوهشی میراث مکتوب می گوید مسئولان این سایت امیدوار هستند که مسئولان جدید فرهنگی حمایت از روزآمد شدن سایت را در دستور کار خود قرار دهند.
فعالیتی که هم اکنون در زمینه بانک اطلاعات نسخ خطی (آقابزرگ) انجام شده است را می توان به گونه ای منحصر به فرد دانست. کمی درباره ضرورت تأسیس بانک اطلاعات نسخ خطی صحبت بفرمایید.
تأسیس بانک اطلاعاتی موضوع جدیدی نیست و در ده سال گذشته توجه زیادی به این موضوع شده است. بانک اطلاعات نسخه های خطی (آقابزرگ) نیز در این راستا فعالیت خود را آغاز کرده است. این بانک بدون در نظر گرفتن محل نگهداری نسخه خطی ، اطلاعات نسخ خطی تمامی کتابخانه های ایران را در دسترس کاربران قرار داده است. البته برخی از کتابخانه ها به صورت اختصاصی بانک اطلاعات دارند و اگر کسی بخواهد جستجو کند باید به تک تک این سایت ها مراجعه کند، و اختلاف روش های جستجو در هر یک از کتابخانه ها از دیگر مشکلات مراجعه کننده است. مهم ترین مشخصه سایت آقابزرگ این است که همه نسخه ها با یک روش وارد شده است و می توان نسخ را در آن یکجا جست و جو کرد و با یک بار جستجو به نتیجه مورد نظر دست یافت . قرار بر این بود که بانک های کتابخانه های خارج از کشور در فاز دوم به این بانک متصل شود و گستردگی این بانک اطلاعات به گونه ای باشد که وقتی نسخه ای جست و جو می شود در نتیجه جستجو نسخه های کتابخانه های خارج از کشور و داخل کشور در کنار هم دیده شوند. حال امیدواریم با حمایت مسئولان فرهنگی فاز دوم این بانک به زودی به بهره برداری برسد.
از فاز دوم کار گفتید. در حال حاضر فاز دوم در چه مرحله ای قرار دارد؟
منابع تهیه شده است بخشی از کار انجام شده و کار در نیمه راه است، که البته کمی به کندی پیش می رود.
به عقیده شما برای افزایش بانک های اطلاعاتی چه اقداماتی لازم است؟
افزایش بانک های اطلاعاتی در حوزه متون حمایت مسئولان فرهنگی کشور را می طلبد. در تمام این دنیا طرح های مربوط به حوزه کتاب و کتابخانه به وسیله دولت و مراکز دولتی حمایت می شود. ما اصطلاحاً به نسل جدید محققین جوان به دلیل آشنایی و مانوس بودنشان با کامپیوتر «دست به کیبورد» می گوییم. البته شاید اتکای بیش از حد به منابع اینترنتی ویژگی مثبتی نباشد ولی واقعیت این است که در دنیای کنونی پژوهشگران جوان عمده تحقیقات خود را با استفاده از بانک های اطلاعاتی و منابع اینترنتی انجام می دهند. این نسل با فضای مجازی و اینترنت کاملا آشناست فقط باید زمینه را برای آنها آماده کرد. کسانی که با فضای سایبری آشنا هستند می دانند دسترسی در لحظه و رایگان به بانک های اطلاعاتی در اینترنت چه ارزشی دارد و در اینجا مسئولیت مسئولان فرهنگی دو چندان می شود چرا که انتظار می رود که زمینه ها را فراهم کنند.
در حال حاضر بسیاری از نسخه های خطی در کتابخانه ها و به دور از دسترس پژوهشگران قرار دارند. آیا دیجیتالی کردن نسخه های خطی می تواند مانع حبس نسخه ها باشد؟
من معتقدم بحث دیجیتالی کردن نسخه های خطی از کارهای دیگر در این حوزه ضروری تر است به دلیل اینکه بسیاری از نسخه های خطی در معرض خطر هایی مانند سرقت ، آتش سوزی، کرم خوردگی و نابودی هستند. اگر نسخه ها دیجیتالی شود حتی اگر نسخه از بین برود یک تصویر از آن وجود خواهد داشت. لذا اسکن کردن نسخه ها از ضروریات است و حیاتی مجدد برای میراث مکتوب و نسخه های خطی محسوب می شود.
حال از مسئولان فرهنگی در امر نسخه های خطی چه توقعی دارید؟
من امیدوارم دولت جدید با حمایت از فاز دوم طرح زمینه دسترسی آسان به منابع بی بدیل نسخه های خطی ایرانی اسلامی خارج از کشور را فراهم کنند و نقش ایران به عنوان ام القرای اطلاعات نسخه های خطی اسلامی را بیش از پیش تثبیت کنند.
در پایان درباره برنامه هایی که برای سایت آقابزرگ در دست دارید صحبت بفرمایید؟
فاز دوم بانک اطلاعات آقابزرگ قراردادن اطلاعات نسخه های خطی خارج از کشور است اما قبل از این، سعی داریم نسخه های خطی داخل ایران را روزآمد کنیم. از پنج سال قبل که بانک اطلاعات نسخ خطی راه اندازی شد وعده هایی داده شد اما مع الاسف تا کنون انجام نشده است. البته مسئولان این سایت امیدوار هستند که مسئولان جدید فرهنگی این کار را در دستور کار خود قرار دهند حقیقت این است که کارهای ماندگار در حوزه فرهنگی همین بستر سازی پژوهش و تحقیقات است و از دل این کشتزار ارجمند هزاران پژوهش و تحقیق خواهد رویید انشاء الله. از شما و زحمات مرکز پژوهشی میراث مکتوب و جناب آقای دکتر ایرانی کمال تشکر را دارم و امیدوارم که موفق باشید.
گفت و گو از سیده معصومه کلانکی