به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ پژوهشی ميراث مكتوب، این مؤسسه به همراه گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی و با همکاری برخی مراکز و مؤسسات علمی و اجرایی، «همايش ملّی میراث علمی و فرهنگی حمدالله مستوفی قزوینی» را روز 13 اسفند 1399 برگزار می‌كنند.
پنل دوم این همایش با موضوع «تاریخ‌نگاری حمدالله مستوفی» به ریاست باقرعلی عادل‌فر، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، و یعقوب خزایی، استادیار تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، از ساعت 10:45 تا 13 برگزار خواهد شد.
سخنرانان این پنل محمد بختیاری، استادیار گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، مجتبی خلیفه، استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند، امیرحسین حاتمی، استادیار گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، منصور صفت‌گل، استاد تاریخ دانشگاه تهران، بهراد گردابی، دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، و Utsuka Osamu، از دانشگاه توکیو، هستند.
در این پنل، محمد بختیاری مقالۀ خود با موضوع «تحلیل گفتمانی روایت حمدالله مستوفی از حمله مغولان به ایران» را ارائه خواهد کرد. حمدالله مستوفی مورخ، جغرافیدان، شاعر و دیوانسالار قزوینی در اواخر حکومت ایلخانان است که در آثارش دربارۀ چرایی، چگونگی و پیامدهای تهاجم مغولان به تفصیل سخن گفته است. بختیاری در پژوهش خود با استفاده از روش تحلیل گفتمانی، روایت مستوفی از ایلغار مغولان را مورد بررسی قرار داده و کوشیده بستر گفتمانی و ایدئولوژی‌های مؤثر بر روایت او را آشکار سازد. وی در سخنرانی خود به بیان یافته‌هایش در ارتباط با این موضوع خواهد پرداخت.
«حمدالله مستوفی قزوینی تاریخ‌نگار اقتصادی» عنوان سخنرانی مجتبی خلیفه است. از حمدالله مستوفی قزوینی دو اثر مهم تاریخ‌نگارانه (تاریخ گزیده و ظفرنامه) و نیز اثری با موضوع جغرافیای تاریخی (نزهة القلوب) بر جای مانده است. ویژگی شاخص حمدالله مستوفی در این سه اثر، ارائۀ اطلاعات دقیق مالی و اقتصادی دربارۀ دورۀ حاکمیت ایلخانان و مغولان و حتی پیش از آنها میباشد. اطلاعاتی که به عنوان نمونه دربارۀ دورۀ سلجوقیان در منابع عصر سلجوقی نیز ذکر نشده است. دلیل توجه حمدالله مستوفی به آمار و ارقام مالی و اقتصادی، پیشۀ وی بوده است. خلیفه در سخنرانی خود در همایش روز چهارشنبه، 13 اسفندماه، به ارائۀ نتایج پژوهش‌اش در این باره می‌پردازد.
«تاریخ‌نگاری منظوم دورۀ مغول با تکیه بر ظفرنامۀ حمدالله مستوفی» عنوان سومین سخنرانی پنلِ دومِ همایش ملی میراث علمی و فرهنگی حمدالله مستوفی قزوینی است که توسط امیرحسین حاتمی انجام خواهد شد. بر اساس مقالۀ ارائه شدۀ حاتمی به این همایش، یکی از انواع منحصر به فرد تاریخ‌نگاری، تاریخ‌نگاری منظوم است که تنها در زبان فارسی شاهد ظهور و تکامل آن هستیم. تاریخ‌نگاری منظوم در ایران اندکی پیش از فردوسی آغاز و با نگارش شاهنامه به کمال رسید. گرچه سنت نگارش تاریخ در قالب نظم، پس از فردوسی چندان مورد اقبال قرار نگرفت، اما از نیمه دوم سده هفتم و در عصر استیلای مغولان، به شکلی گسترده مورد اقبال واقع شد. حاتمی در سخنرانی خود چرایی و چگونگی روند روزافزون اقبال به تاریخ‌نگاری منظوم در دورۀ مغول با محوریت ظفرنامه مستوفی را مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد داد.
در ادامۀ همایش منصور صفت‌گل با موضوع «تاریخ گزیده پس از روزگار ایلخانی: پژوهشی پیرامون تاریخ‌نگاری و نسخه‌شناسی» به سخنرانی خواهد پرداخت. تاریخ گزیده نوشته حمدالله مستوفی از جمله تواریخ عمومی فارسی و به عنوان یکی از متون مؤثر در تداوم تاریخ‌نویسی جهانی در ایران به شمار می‌رود. این متن گرچه تاکنون مورد بررسی‌هایی قرار گرفته اما تا اندازه‌ای در حاشیۀ تحقیقات تاریخ‌نویسی ایرانی مانده است. صفت‌گل در پژوهشی که در همایش حمدالله مستوفی به ارائۀ نتایج آن خواهد پرداخت، کوشیده ضمن شناسایی و معرفی مهمترین رونوشت‌های تاریخ گزیده در سده‌های پس از مستوفی، به این موضوع توجه کند که آیا می‌توان بر اساس این شناسایی و با توجه به پراکندگی جغرافیایی یا تمرکز بر سال کتابت به میزان کاربرد و استفاده از تاریخ گزیده در سده‌های پس از مستوفی توجه کرد و از تغییرات سلسله‌ای سیاسی بر متن سخن گفت؟
«روایت مرگ در آثار حمدالله مستوفی؛ مطالعۀ موردی حملۀ مغول» عنوان مقاله و سخنرانی بهراد گردابی است. با توجه به فاصلۀ زمانی حمدالله مستوفی از حملۀ مغول، تغییر مناسبات سیاسی و دینی حاکم بر جامعه و حضور او در حلقۀ یاران خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی، روایت او از مرگ و ویرانی ناشی از حملۀ مغول برای شناخت رویکرد نخبگان آن دوره نسبت به روایت مرگ بسیار مهم است. سؤال اصلی پژوهش گردابی آن است که روایت مرگ در آثار حمدالله مستوفی چگونه است و عوامل مؤثر بر آن رویکرد کدامند؟ این پژوهش با بررسی آثار سه‌گانۀ حمدالله مستوفی به بررسی انواع روایت مرگ در آثار وی پرداخته است.
Utsuka Osamu نیز در سخنرانی خود از ساعت 11:45 تا 12، دربارۀ «ذیل‌های تاریخ گزیده و ذیل تازه کشف شدۀ آن در مورد تاریخ جلایریان» سخن خواهد گفت.
همایش میراث علمی و فرهنگی حمدالله مستوفی قزوینی ساعت 8:30 تا 16 روز 13 اسفند 1399 (3 مارس 2021) از طریق سامانۀ ال ام اس (LMS) دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین برگزار خواهد شد و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق لینک http://ac.aminidc.com/conf-panel4 در همایش شرکت کنند.
برای اطلاع از عناوین و زمان دقیق همه سخنرانی‌ها کلیک کنید.
مروری بر سخنرانی‌های افتتاحیه و پنل نخست
