مهدی راونجی مصحح دو رساله در مورد این کار توضیحاتی داده است که اکنون از نظر شما می گذرد. جغرافیای تاریخی دانشی با هویت دوگانه است چنانکه کارل ریتر جغرافیدان آلمانی می‌گوید: «جغرافیا بدون تاریخ، کالبد بدون روح است و تاریخ بدون جغرافیا بمانند انسان بی وطنی است که در چپ وراست حرکت می‌کند، جغرافیا صحنه تاریخ بوده و تاریخ نمایش این صحنه است.
بدون تردید در تمامی مطالعات معرفت‌شناختی درباره سرزمین‌های مختلف اصلی‌ترین اطلاعات را دانسته‌های جغرافیایی ازآن سرزمین تشکیل می‌دهد. اگر بپذیریم که تاریخ دریچه ورود به فهم بهتر از پیشینه انسان است، آنگاه خواهیم دانست که این پیشینه در فراز و فرود زمان برای تحقق نیازمند مکان و بالضروره متأثر از آن بوده است و در این پیوند دوگانه زمان (تاریخ ) و مکان (جغرافیا) است که فهم بهتری از ماهیت انسان و سرزمین‌اش به‌دست می‌آید.
هردوت اولین دانشمندی است که در قرن پنجم قبل از میلاد به این تاثیر و تاثر پی‌برد و جمله معروف او که مصر هدیه نیل است به‌عنوان قدیمی‌ترین مثال از تاثر این دو علم بود و تاکید براین اعتقاد که تاریخ و جغرافیا اگرچه در عمل و مضمون هیچ‌گونه توافقی ندارند، در شکل‌دهی به گذشته انسان سهیم بوده و باید حوادث تاریخی را در بستر جغرافیایی آن مطالعه کرد.
تردیدی نیست که موضوع و مفهوم جغرافیای تاریخی به‌عنوان دانشی جوان در قیاس با سایر عناوین مشابه،قدمتی به درازای پیدایش انسان بر روی کرﺓ زمین دارد و از مجموع تعاریف نقل شده درباره جغرافیای‌تاریخی می‌توان دریافت که مولفه‌هایی همچون بررسی موقعیت‌های گوناگون حوادث تاریخی، تاثیر و تاثر اقلیم بر حوادث انسانی، مطالعه تغییرات جغرافیایی مکان‌ها در پرتو زمان، بررسی سابقه انسان و گذشته تمدن بشری، تحول انواع مختلف معیشت، تحول بهره‌برداری انسان از سرزمین و… مهم‌ترین و درعین حال مورد اتفاق‌ترین ویژگی‌های تعاریف در نظریه‌های صاحب‌نظران بوده است… . به هر حال با دقت در محتوای دو رساﻟه این کتاب، ویژگی های فوق کاملاً قابل احصا است و هم‌زادی زمان و مکان درحوادث تاریخی کاملاً آشکار. سرانجام می‌توان قول ریتر راتکرار کرد که «…جغرافیا صحنه تاریخ و تاریخ نمایش این صحنه است.»
بنای تصحیح دو رساله بر نسخه شماره ۷۳۰ بوده که در مرکز احیاء میراث اسلامی قم با مشخصات (ماخذ : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی، ج ۲، در صفحات ۳۸۶تا۳۸۸،کد دستیابی: ۷۳۰ ) محفوظ است و آن راباعنوان «تاریخ طوایف» ضبط و ثبت کرده‌اند. رساله «کیفیت جمع مال‌گذاری و جمعیت مملکت ایران در عهد شاه سلطان‌حسین صفوی» بخش دوم از مجموعه است، در رساله دوم که در کمتر از ۱۰ صفحه به خط نستعلیق زیبا، باعنوان‌ها و نشان‌های شنگرف و در هر صفحه با ۱۴ سطر نگارش یافته است درواقع تخمین میرزا محمدحسن مستوفی‌الممالک از جمعیت و کیفیت جمع مال‌گذاری ایران در اواخر دوران صفوی و عهد شاه سلطان‌حسین صفوی است.
منبع: خبرگزاری مهر