میراث مکتوب- محمدحسن ابریشمی سال 1318 در تربت حیدریه متولد شد. در 5 سالگی به مكتب آتو (مرحومه بی‌بی‌طاووس علوی طباطبایی) رفته و با خواندن قرآن و صد كلمه آشنا می‌شود. سال 1334 به همراه یكی از دوستان همكلاسی خود با اجازه رییس دبیرستان قطب و رییس فرهنگ در یكی از اتاق‌های دبیرستان كتابخانه‌ای دایر می‌كند. در رشته پزشكی دانشگاه ملی ثبت‌نام كرده و در پایان ترم اول به دلیل هزینه شهریه به ناچار ترك تحصیل می‌كند. در سال 1341 با موفقیت در آزمون به استخدام بانك كشاورزی درمی‌آید. اولین مقالات خود را تحت عنوان «شعرا و فضلای تربت جام» نوشت كه در روزنامه آفتاب شرق در مشهد به چاپ رسید. بنابر اقتضا و طبیعت شغلی به همه روستاهای گستره پهناور تربت‌جام و بخش‌های آن سفر كرد و از شیوه كشاورزی سنتی، آداب و رسوم در نشست و برخاست با روستاییان نكات مهمی فرا می‌گیرد. در سال 1343 ضمن انتقال به بجنورد طی دو سال از روستاهای مختلف این شهرستان و بخش‌های وسیع آن ضمن ماموریت، دیدار داشته و پوشش گیاهی بسیار متنوع، وضعیت اقلیمی،كشت و كار و هر آنچه مربوط به كشاورزی و باغبانی و آب و آبیاری و طبیعت بود، اطلاعات زیادی كسب می‌كند. در سال 1347 بنابر ترغیب شادروان حسینعلی راشد به تهران آمد، فعالیت خود را در اداره بررسی‌های اقتصادی بانك كشاورزی، بررسی‌های آماری و مطالعه كارها و اطلاعات كشاورزی، اقتصادی و تهیه گزارش ادامه می‌دهد. عنوان رساله لیسانس او «زعفران، طلای سرخ كرانه‌های كویر» زیر نظر اساتید تاریخ و جغرافیا دكتر رضا شعبانی و دكتر ایرانپور‌جزنی بود كه بسیار مورد توجه قرار گرفت. بعد از مدتی یادداشت‌هایی راجع به پیشینه كشاورزی در ایران نوشت و قصدش این بود كه درباره تاریخ كشاورزی ایران مطلبی بنگارد چراكه در این زمینه چنین كتابی وجود نداشت كه پاسخگوی كشاورزی ایران باشد.
در سال 1362 كتاب «زعفران طلای سرخ حاشیه كویر» را در 308 صفحه می‌نویسد كه از حمایت‌های معنوی و تشویق‌های سیدمحمد سلامتی وزیركشاورزی وقت برخوردار می‌شود. در سال 1363 تالیف كتاب «شناخت زعفران ایران» را به اتمام می‌رساند كه سیدمحمدعلی جمال‌زاده و ایرج افشار تقریظ‌هایی شوق‌انگیز بر آن می‌نویسند. جمال‌زاده از این كتاب چنین یاد می‌كند: «كتاب شناخت زعفران ایران، هركس را متعجب و متحیر خواهد ساخت، چون موضوع كتاب بسیار آموزنده و بی‌نظیر است…» ایرج افشار نیز در رابطه با كتاب می‌گوید:«خوشبختانه مولف این كتاب توانسته براساس مدارك متعدد مقام زعفران،گیاه پیازی كوچك و كم زندگانی را در كشاورزی و بازرگانی و پزشكی نشان دهد و از نظر فرهنگی و مدنی بسیاری از اطلاعاتی كه جای جای در مآخذ تاریخی و جغرافیایی قدیم آمده، گرد آورد و ما را از نكته‌های دلپسند برخوردار سازد…»
در فاصله سال‌های 1363 تا 1365 در اداره آمار و بررسی‌های اقتصادی بانك كشاورزی پیش‌نویس كتاب «شناخت تاریخی پسته ایران» را در 876 صفحه آماده می‌كند و به این منظور به همه مناطق پسته‌خیز گذشته و كنونی ایران سفر كرده و با استفاده از صدها مأخذ مناطق مستعد پسته‌كاری در ادوار كهن را معرفی كرد.
كتاب «پسته ایران، شناخت تاریخی» در سال 1373 توسط مركز نشر دانشگاهی منتشر و برنده جایزه كتاب گزیده سال شد و 4 هزار نسخه آن به سرعت به فروش رسید. دكتر عبدالحسین زرین‌كوب طی شرحی با عنوان «تقریظ» نوشته‌اند:«تحقیقی كه همت و پشتكار و دقت و كنجكاوی آقای محمدحسن ابریشمی آن را به صورت كتابی در باب پسته و مسائل مربوط به آن سامان داده،كاری راهگشا، پیشاهنگ و در نوع خود بی‌سابقه است. سال‌هاست كه من كار این پژوهنده خودآموخته و كنجكاو و فروتن را با نظر تحسین و علاقه دنبال كرده‌ام و همت تزلزل‌ناپذیر و حوصله بی‌ملال او را در راه تحقیق پایندان صحت و دقت كارهای او (در حد وسایل و امكانات بیش و كم محدودی كه در دسترس داشته است) یافته‌ام …» سال 1365 به خواست و اصرار خود از بانك بازنشسته می‌شود و با عضویت افتخاری در شورای نویسندگان به نوشتن مقاله در مجله بانك ادامه داده و ده‌ها مقاله با موضوعات مختلف و سرمقاله‌های نوروزی و غیر آن را به نگارش درآورده است. ابریشمی سال 1374كتاب «زعفران ایران/ شناخت تاریخی و فرهنگی وكشاورزی« را در 840 صفحه تالیف می‌كند كه از جانب دكتر عبدالحسین زرین‌كوب؛ به جای «یك رساله دكترا در ادبیات فارسی» پذیرفته شد كه متن آن در پیشگفتار همان كتاب(انتشارات آستان قدس 1376) به چاپ رسیده است. داوری استاد زرین‌كوب به این اثر پژوهشی اعتبار ویژه‌ای می‌بخشد. در سال 1382«تاریخچه بانك كشاورزی ایران» را به مناسبت هفتادمین سال تاسیس بانك كشاورزی می‌نویسد.
در پی آن به پژوهش‌های خود درباره زعفران ادامه داده كه حاصل آن در كتاب «زعفران از دیرباز تا امروز» در 890 صفحه در سال 1383توسط انتشارات امیركبیر منتشر شده و جایزه جشنواره فردوسی دانشگاه مشهد را از آن خود كرد. ابریشمی برای این كتاب از دل و جان و مال مایه گذاشته و تمام توان خود را به كارگرفته و اثری قابل ستایش عرضه كرده است. نویسنده برای تدوین و تكمیل این كتاب به بیش از 800 كتاب و رساله و مقاله مراجعه كرده و حتی از نقد و بررسی این كتابها و نیز سنجش میزان درستی و نادرستی آن غافل نبوده و بنای كار خود را بر پایه متقنترین و دقیق‌ترین اطلاعات موجود قرار داده است. ابریشمی، افزون بر تألیفات مستقل بیش از یكصد و بیست مقاله پژوهشی در مجلات علمی و مجله بانك كشاورزی منتشر كرده كه حاصل عمری كوشش‌های مستمر مطالعاتی اوست.
منبع: روزنامه اعتماد