میراث مکتوب- گلچینی از برترین نسخ خطی، اسناد تاریخی، نفایس چاپی و تابلوهای هنری، به دلیل وجود شاخصه هایی چون قدمت تاریخی، دست خط مشاهیر ایران زمین، هنر خطاطی و نقاشی ادوار تاریخی و غیره به عنوان آثار نفیس شناخته شده اند و در موزه کتاب و میراث مستند سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است.
از آثار کهن ادبی و هنری به نمایش در آمده در این نمایشگاه می توان به نسخه اهدایی دکتر امیرعباس جلالی شامل مجموعه سی مینیاتور از شاهنامه فردوسی متعلق به سده هشتم هجری قمری، مرقع خوشنویسی به خط وصال شیرازی شاعر و خوشنویس نام‌دارعصر قاجار، نسخه خطی سلطنتی «تحفه مظفری» و طومار مناجات خمسه‌عشر به خط نسخ ممتاز احمد طبیب لاهیجی اشاره کرد.
اسناد تاریخی این نمایشگاه دوره آق‌قویونلوها را دربر‌می‌گیرد وشامل فرامین دیوانی و اسناد شرعی نفیس می شود. طومار نفیس فرمان سلطان رستم پنجمین فرمانروای آق‌قویونلو در واگذاری زمین در مناطق مرکزی ایران به شیوه اقطاع، فرامین انتصاب از شاه عباس دوم و شاه سلیمان صفوی، نامه‌ای از عباس میرزا به زبان رمز برای فرزندش خسرومیرزا و فرمان‌های احداث راه‌آهن سراسری به تاریخ اسفندماه ۱۳۰۴ خورشیدی و تجدید استخدام آندره گدار معمار و باستان‌شناس شهیر فرانسوی از جمله اسناد و فرامین دیوانی است به نمایش گذاشته شده است.
دوعقدنامه نفیس هنری هم در میان آثار به چشم می خورد که یکی مربوط به ازدواج شاهزاده حمیده سلطان خانم در ۱۷۱ سال پیش با انشایی شاعرانه بوده و دیگری حکایت از ازدواج یک تاجر و همسرش در ۹۵ سال قبل دارد.
افزون بر آن، مجموعه‌ای از نفایس چاپی در این نمایشگاه به نمایش درآمده‌است که بر روی آن‌ها یادداشت‌هایی به دستخط بزرگان و رجال از دوران گوناگون به چشم می‌خورد؛ از آن جمله می توان به طومار شیخ بهایی و یادداشت‌هایی از ملک‌الشعرای بهار بر کتاب «زین‌الاخبار» و کتاب «وسایل مظفری» در رثای حضرت سیدالشهدا (ع) اشاره کرد.
کتاب دیگری با عنوان «تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات» از ابن سینا که در ۱۳۳۷ هجری قمری برای مدرسه دارالفنون خریداری شده و مهر «کتابخانه مبارکه دارالفنون» را در صفحات خود دارد.
مجلدی از کتاب «منشئات فریدون‌بیک» اهدایی در ۱۶۱ سال پیش از سوی میرزا حسین‌خان سپهسالار به شخصی به نام حسینعلی که از همراهان ناصرالدین شاه قاجار در نخستین سفر وی به اروپا بوده؛ از آثار درخور توجه این نمایشگاه است.
همچنین در بین این آثار کتاب «فرهنگ فخری » نوشته میرزا فتاح فخرالاطبا مربوط به تاریخ 1340 هجری قمری دیده می شود، این کتاب لغتنامه فرهنگ زبان فارسی به زبان فرانسه است که مهر و یادداشت دستنویس نویسنده در صفحه عنوان کتاب آورده شده است.
از دیگر آثار موجود در این موزه می توان به دو کتاب که جزو کتاب های شخصی ناصرالدین شاه است اشاره کرد که شامل کتاب «هزار و یک شب» و «جهان نمای چلبی » می شود که در این دو اثر مهر و یادداشت ناصرالدین شاه قاجار در صفحات ابتدایی کتاب به چشم می خورد.
نسخه خطی دیوان حافظ شیرازی با تزئینات خاص و منحصر به فرد از دیگر آثاری است که می تواند برای علاقه مندان بازدید از این نمایشگاه جالب باشد، این اثر 100 سال پس از درگذشت این شاعر پرآوازه کتابت شده است.
لازم به توضیح است، این نمایشگاه همه روزه به جز ایام تعطیل و از ساعت 8:30 تا 14:30 در محل موزه کتاب و میراث مستند سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران باز است.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی