میراث مکتوب- مقالۀ «اسرار قبله‌نماهای اصفهان» نوشتۀ یان پیتر هوخندایک، ترجمۀ صمد فرخ‌نهاد، یکی از مقالات نخستین شمارۀ دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران است.
در مدخل این مقاله آمده است: بر هر مسلمانی فرض است که روزانه ۵ بار به مکه نماز بگزارد. از این رو ریاضیدانان مسلمان سده‌های میانه روش‌هایی را برای یافتن جهت قبله در هر نقطه از کرۀ زمین ابداع کردند. بسیاری از این روش‌ها پیشتر در مقاله‌ای در مجله نوین ریاضیات شرح شده‌اند. در این فاصله کشفیات جدیدی صورت گرفته است.
در سال ۱۹۸۹ میلادی که در حراج ساتبی لندن ابزار فلزی ناشناخته‌ای به قطر تقریبی ۲۲/۵ سانتیمتر به حراج گذاشته شد، که می‌شد با آن جهت قبله و فاصله تا مکه را در هر شهری پیدا کرد. در سال ۱۹۹۵ میلادی دومین قبله‌نما از همان نوع در یک عتیقه‌فروشی در پاریس پیدا شد و در سال ۲۰۰۱ میلادی نمونۀ سومی یافته شد که هم اکنون در موزۀ ساکلر دانشگاه هاروارد به نمایش گذاشته شده است. از حکاکی‌های فارسی روی این قبله‌نماها آشکار است که هر سۀ آن‌ها در قرن هفده و هجده در اصفهان ساخته شده‌اند.
برای مطالعۀ متن کامل این مقاله کلیک کنید.
