عنصر المعالی در بخش‌های بسیاری از این پندنامه نکته‌هایی از خداشناسی، ضرورت شناخت خداوند، یکتا پرستی و … ایراد کرده که از آیات قرآن و روایات توحیدی کمک گرفته است.

در تذکره‌ها و آثار عرفانی همواره از ملامتیه به عنوان گروهی از اهل تصوف و عرفان یاد می‌شود و در شرح احوال و آثارشان به بیان چند اصل مورد تأکید ملامتیه و برشمردن چند نام و لقب به عنوان اهل ملامت اکتفا می‌گردد و آن‌چنان که شایسته جایگاه برجسته و تاثیرگذار اندیشه‌های ملامتی در پهنه ادب پارسی است

قابوس‌نامه کتابی است به پارسی که مؤلف آن عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر آن را برای فرزندش گیلانشاه در ۴۴ فصل نوشته است که اگر بخواهد پس از پدر حکومت کند و یا از روی اضطرار کاری دیگر انتخاب کند، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد

قابوس‌نامه یا به تعبیری «نصیحت‌نامه» تألیف عنصرالمعالی کیکاووس از آثار قرن پنجم هجری قمری و اثری تعلیمی و تربیتی است که در حوزهٔ اخلاق و ارشاد جایگاه خاصی دارد