همیشه اوضاع زمانه و شرایط اقتصادی، در حیات و ممات مراکز فرهنگی مؤثر بوده است. گاهی «رونق عهد شباب است دگر بستان را» و گاه چرخ زمانه دگرگون شده و« جای آن است که خون موج زند در دل لعل»...

هدف اصلی مراکز، انجمن ها، مؤسسات فرهنگی، انتشاراتی، آموزشی و پژوهشی، تولید و ترویج علم است. هر یک به تناسب کار خود و در چارچوب اساسنامه های سازمانی خود، باید به رفع نیازهای علمی جامعه بکوشند و گره هایی را بگشایند و در شکوفا کردن استعدادهای ناشناخته و نهفته، برنامه های خود را اجرا کنند و البته دستاوردها و خروجی های این مؤسسات، غالباً انتشار کتاب و نشریات علمی است.

لیکن دیر یا زود بازار بهره گیری از رایانه و اتصالات جهانی فراگیرتر از حال و نشر کاغذی به خصوص نشر آثار علمی، نم نمک رو به رکود می گذارد و آیندۀ صنعت چاپ نیز به تبع آن، دچار دگرگونی می شود. اکنون فروشگاههای اینترنتی بزرگ کتاب در جهان مثل آمازون، چند سالی است پیدا شده اند که هم نسخه دیجیتالی و هم نسخۀ کاغذی را پیش فروش می کنند.

قرن دوم و سوم را دو قرن بی خبری خوانده اند. درست 200 سالی که شمس کاغذ بر قلّه های تمدن اسلامی هنوز طلوع نکرده بود. اواخر قرن دوم، جنگی در گرفت بین ایران و چین. چینیان در سمرقند شکست خوردند. از میان اسیران و بندیان، جمعی به ساخت کاغذ چیره دست بودند. آوازۀ ساخت و تولید کاغذ از سمرقند به گوشه و کنار شهرهای ایران و عراق پیچید.

پس ما گرفتار پدیدآورندگانی هستیم که قوانین فرهنگی کشور را رعایت نمی کنند و آنچه دل تنگشان می خواهد در لابلای کتاب می گنجانند، نیز مبتلا به ناشرانی هستیم که خود مرتکب انتحال و پخته خواری هستند و کتاب بزرگان را به نام خود با امکانات خود چاپ می کنند، نه ناقدی راست که نقدشان کند و نه ممیزی فهمد و داند که این فرد ناشر، مثلاً کتاب علامۀ قزوینی یا ... را- کریمانه - به نام خود کرده است.

آیا بجز مسائل و مطالب تفرقه افکن و فساد آور و مطالبی از این سنخ، می توان اعمال سلیقه کرد و از ناشر خواست که فلان عبارت یا کلمه را از کتاب خود بردار، که بعد معلوم می شود که اتفاقاً آن مطلب نقل قولی- مثلاً- از تاریخ بیهقی بوده است.

سلایق و مشارب زبانی افراد بخصوص بعض اهل ادب که سره گرایی را در گفتار و نوشتار خود، زبان معیارشان قرارداده اند، متفاوت است. جمعی به زعم خود به تقلید از فردوسی، به جز کلمات فارسی در بیان و قلم و کتابشان، به کار نمی برند و ...

سال 75 هنوز «دفتر نشر میراث مکتوب» نام این مرکز بود، نه تخصصی در کار بود و نه ردیف بودجه ای، کم کمک مبالغی حسب میل و ارادۀ اولیا واریز می شد که گاه به سبب نافرمانی های معمول این حقیر، به مصرف امور واجب تر دیگری می رسید.

نه گفتن یک مهارت است که در تربیت ما ایرانیان چندان کاربردی ندارد. فرهنگ مردم ایران با تمام معایب و خوبی هایش، مملوّ از تعارفات و رو در بایستیهای نارواست.

قرنهاست که از عصر نهضت ترجمه در بیت الحکمۀ بغداد می گذرد و قرنها زبان علمی کشور - گویا تا عهد صفویه - زبان عربی بوده است.