میراث مکتوب – حدود یک‌هزار سال از زمان اهتمام گروهیِ ایرانیان در گردآوری و نگهداری و ضبط خاطره تاریخی مشترک و یادمان‌های کهن مردم ایران و پیرامون آن می‌گذرد. کوشش‌هایی به شکل خُدای‌نامه‌نویسی، شاهنامه‌سُرایی، باستان‌نگاری، مردم‌نگاری و تقویم‌شناسی در طول تاریخ بسیار انجام شده است.
وضعیت منابع پژوهشی امروز در قیاس با سدۀ چهارم هجری از جهتی بهتر و از جهت دیگر دشوارتر شده است. کاوش‌های نسبتاً گسترده باستان‌شناختی و پژوهش‌های زبان‌شناسانه همراه با دستیابی به شماری از کتیبه‌های باستانی و رمزگشایی آنها توانست پرتوی درخشانی بر راه مطالعات باستانی بیفکند. اما همه اینها در حالی بوده که بسیاری از منابع مکتوبی که در سده چهارم هجری در دسترس پژوهشگران بوده و بدان‌ها استناد می‌کرده‌اند، از دست رفته‌اند. از جمله این آثار، خُدای‌نامه‌هایی است که حمزه اصفهانی در تألیف «سِنی ملوک‌الارض و الانبیاء» از آنها بهره برده و امروزه هیچیک از آنها بر جای نمانده است: سیر ملوک‌الفُرس از ابن‌مقفع، سیر ملوک‌الفُرس از محمد بن جهم برمکی، تاریخ ملوک‌الفُرس مستخرج از گنجینه مأمون، سیر ملوک‌الفُرس از زادویه بن شاهویه اصفهانی، سیر ملوک‌الفُرس از محمد بن بهرام بن مطیار اصفهانی، تاریخ ملوک بنی ساسان از هشام بن قاسم اصفهانی، تاریخ ملوک بنی ساسان از بهرام بن مردان‌شاه، و نیز آثاری از ابومعشر بلخی که حمزه مکرراً به قول او استناد می‌کند.
فرهنگنامه ایران نخستین دایرة‌المعارف یا دانشنامه فارسی با موضوع «ایران» است. فرهنگنامۀ ایران به هر پدیده‌ای می پردازد كه با فرهنگ و تمدن ایران و پیرامون آن از كهن ترین روزگار تا اواخر عصر قاجار در پیوند است.
همه مردمان این سرزمین‌ها برای ساختن و پروراندن فرهنگ و تمدن كهن و غنی آن كوشیده‌اند و به پایش رنج‌ها برده‌اند. این فرهنگ و تمدن و كوشش‌ها و رنج‌ها، برگ‌های فرهنگنامه ایران خواهند بود. برگ‌هایی كه گاه روایتگر زیبایی‌ها و شكوهمندی‌ها و گاه بازگوكننده دردها و آلام بشری است.
این كتاب گسترۀ وسیعی از نام‌هاه را به شكل مختصر و گاه مفصل در بر می‌گیرد. از آن جمله است: دوره‌های باستان‌شناسی، سكونتگاه‌ها، آثار و بناهای باستانی، سنگ‌نگاره‌ها، خط‌ها و زبان‌ها، كتیبه‌ها و متون كهن، متون ادبی و علمی، شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای، نام‌های اوستا و شاهنامه، دانشوران، متفكران، هنرمندان، ادیبان و شاعران، جشن‌ها و گردهمایی‌های مردمی، مناسبت‌های تقویمی و باورهای كیهانی، هنرهای مردمی و صنایع دستی، موسیقی و خوشنویسی، اوزان و مقیاس‌ها، تاریخ‌نامه‌ها و جغرافی‌نامه‌ها، تاریخ‌نگاران و جغرافی‌نویسان، شرق‌شناسان و سفرنامه‌نویسان.
مرادی غیاث‌آبادی، رضا، فرهنگنامۀ ایران (دانشنامه فرهنگ و تمدن ایران و پیرامون آن)، تهران، پژوهش‌های ایرانی، 848 صفحه، شمارگان: 1000 نسخه، قطع: وزیری، بها: 600000 ریال، 1393.
دربارۀ این دانشنامه بیشتر بدانید/ اینجا