میراث مکتوب – حاج محمد نخجوانی، فرزند حاج علی عباس، از چهره‌های خوش نام و از فضلای صاحب نام آذربایجان در سال ۱۲۹۷ ق در تبریز تولد یافت.
وی پس از فراگرفتن مبادی علوم اسلامی و ادبیات فارسی از محضر استادانی چون سید حسن امین‌الادبا کسب فیض نمود و به مطالعه متون فارسی و عربی پرداخت.
وی با توجه به اینکه پیشه بازرگانی داشت، اما مردی ادیب، فاضل و کتابشناس بود و در جمع‌آوری نسخ خطی، و کتب نفیس، ذوق مخصوص و اطلاع وسیع داشت.
وی پس از ۸۴ سال زندگی در ۱۴ مرداد ماه سال ۱۳۴۱ درگذشت و در گورستان طوبائیه تبریز به خاک سپرده شد. کتابخانه ایشان، اعم از خطی و چاپی که بالغ بر حدود ۳۷۰۰ جلد کتاب می‌شد، طبق وصیت و سند رسمی که در ۲۴ مهرماه ۱۳۳۵ تنظیم شده بود، در سال ۱۳۴۱ به کتابخانه ملی تبریز منتقل گردید.
سید ودود یونسی از سال ۱۳۴۶ ریاست کتابخانه ملی تبریز را به عهده داشت، در دوره مسئولیتش از آنجائی که آشنایی خوبی با اسناد و نسخ داشت، شروع به فهرست نویسی کتاب خطی اهدایی حاج محمد نخجوانی نمود. حاصل تلاش مجدانه وی، مجموعه سه جلدی است که در سال ۱۳۴۸ در چاپخانه شفق تبریز به چاپ رسیده است. وی در در این فهرست ضمن تبیین مشخصات کامل نسخ خطی، توضیحات بسیار سودمندی را ارائه نموده است.
از آنجائی که با گذشت زمان فهرست مزبور در دسترس نبود، با نظر اداره کل ارشاد تبریز جناب هاشمیان دست به ویرایش آن زده که در دو جلد چاپ و منتشر شده و اکنون در دسترس است.
در ویرایش حاضر موارد زیر ملاحظه شده است:
ابتدا شمارۀ ثبت اموال و شماره مسلسل کتاب که با آن شماره در مخزن بایگانی شده، ذکر اطلاعات در دو بخش کتابشناسی و نسخه شناسی و فهارس کتاب مورد نظر بوده است.
سید یونسی: میرودود، فهرست نسخه های خطی کتابخانه مرکزی تبریز، تصحیح: هادی هاشمیان، تبریز، ستوده، 1393.
منبع: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران