میراث مکتوب – در این نوشتار به شیوه علمی درباره ریشه‌های نامگذاری شهرهای ایران از سوی رومی‌ها، یونانی‌ها و سپس به کارگیری آن توسط تاریخ و جغرافیانگاران عرب، اسلام، ایران و جهان از آغاز تا امروز، سخن به میان آمده است.
مجموعه فرهنگ شهرهای ایران حاصل ۲۰ سال پژوهش میدانی ایرج افشار سیستانی درباره ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ۱۰۱۶ شهر کشور است.
هدف این پژوهش نه تنها در بازشناسی و شناساندن نام‌های جغرافیایی ریشه‌دار و دلپذیر ایرانی است بلکه تلاش برای حفظ برتری فرهنگی خود و پاس داشتن تاریخ کهن و پرمایه‌ی ایران زمین است.
دستیابی همه جانبه علمی و فنی به نشانه‌های گوناگون فرهنگ نام‌آور ایران و گسترش آگاهی‌ها در این قلمرو، آشنایی بیشتر مردم ایران و جهان با سرزمین ایران و مردم ایران، شیوه‌های نامگذاری منطقه و ناحیه و شهرها، روند شکل گیری شهرها و آبادی‌ها و چگونگی فرود و فراز آنها و گسترش و آبادانی سکونت‌گاه‌ها، از اهداف نگارش این کتاب است.
تاریخ و جغرافیانگاران پیشین در نامگذاری سرزمین‌ها، دریاها، رودها، کوه‌ها، روستاها، شهرها، شهرستان‌ها، استان‌ها و … ریشه‌هایی را پاس داشته و به کار برده‌اند. بدین معنی که نام ایل‌ها، طایفه‌ها، تیره‌ها، و مردمان هر ناحیه و منطقه به سرزمین آنان داده شده است و نام بیشتر رودها، از رنگ آبها و نام بیشتر کوه‌ها، در همانند بودن آنها به کالبدهای دیگر، گرفته شده است. در نامگذاری دریاچه‌ها و دریاها از ریشه‌ی استوارتر و دلپذیرتری پیروی شده و بیشتر آنها همیشه به نام کشور و سرزمینی که در نزدیکی و پیرامون‌شان قرار دارند، نامیده شده‌اند و نام بیشتر روستاها و شهرها با توجه به ویژگی‌های طبیعی، جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی وابسته به آنها گرفته شده است.
در دوران باستان، شهرهایی در سرزمین ایران بنا شده‌اند و نام‌های بسیاری که بازگوکننده‌ی جایگاه بلند شهرهاست، بر آنها نهاده شده است. این نام‌ها بیانگر چگونگی تاریخی شهرها و ریشه‌ای است، که در دلِ فلاتِ ایران تنیده است، تغییر نام مکان‌های جغرافیایی که در بستر تاریخ آرمیده‌اند، بدون پشتیبان تاریخی و تبدیل ناروا و نابجای آنها، به ویژه شهرهایی که ریشه‌ی تاریخی و اجتماعی و فرهنگی دارند، کرداری نادرست است.
پیش گفتار، نگاهی به ایران، کاستی‌ها، هدف‌های ملی و منطقه‌ای، روش پژوهش و جستارها، آیین‌نامه نامگذاری شهرها، دانسته‌ها و واژگان جایگاه جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی استان‌ها، شهرستان‌ها، بخش‌ها و شهرهای ایران، ۱۰۱۵ شهر، ۳۱ استان، ده ها شهرستان همراه با عکس و نقشه و فهرست منابع از مطالب کتاب است.
قبل از شروع اسامی که از آبادان آغاز شده است، پیش‌گفتار، مقدمه،نگاهی به ایران، آوانگاری، کتاب‌نامه و شهرها، شهرستان‌ها و استان‌های ایران آمده است.
جلد اول این کتاب از حرف آ – ز و جلد دوم آن از س – ی میباشد.
افزون بر ریشه‌یابی نام شهرها، شهرستان‌ها و استان‌ها، به جایگاه جغرافیایی، پیشینه‌ی تاریخی، جمعیت، زبان، دین، اقتصاد و … آنها نیز پرداخته شده است.
چاپ اول «فرهنگ شهرها و استان‌های ایران» در دو جلد در بهار ۱۳۹۲ در ۷۵۰ نسخه با پژوهش و نگارش ایرج افشار سیستانی منتشر شده است.
مجموعه فرهنگ شهرهای ایران حاصل ۲۰ سال پژوهش میدانی ایرج افشار سیستانی درباره ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ۱۰۱۶ شهر کشور است.
هدف این پژوهش نه تنها در بازشناسی و شناساندن نام‌های جغرافیایی ریشه‌دار و دلپذیر ایرانی است بلکه تلاش برای حفظ برتری فرهنگی خود و پاس داشتن تاریخ کهن و پرمایه‌ی ایران زمین است.
دستیابی همه جانبه علمی و فنی به نشانه‌های گوناگون فرهنگ نام‌آور ایران و گسترش آگاهی‌ها در این قلمرو، آشنایی بیشتر مردم ایران و جهان با سرزمین ایران و مردم ایران، شیوه‌های نامگذاری منطقه و ناحیه و شهرها، روند شکل گیری شهرها و آبادی‌ها و چگونگی فرود و فراز آنها و گسترش و آبادانی سکونت‌گاه‌ها، از اهداف نگارش این کتاب است.
تاریخ و جغرافیانگاران پیشین در نامگذاری سرزمین‌ها، دریاها، رودها، کوه‌ها، روستاها، شهرها، شهرستان‌ها، استان‌ها و … ریشه‌هایی را پاس داشته و به کار برده‌اند. بدین معنی که نام ایل‌ها، طایفه‌ها، تیره‌ها، و مردمان هر ناحیه و منطقه به سرزمین آنان داده شده است و نام بیشتر رودها، از رنگ آبها و نام بیشتر کوه‌ها، در همانند بودن آنها به کالبدهای دیگر، گرفته شده است. در نامگذاری دریاچه‌ها و دریاها از ریشه‌ی استوارتر و دلپذیرتری پیروی شده و بیشتر آنها همیشه به نام کشور و سرزمینی که در نزدیکی و پیرامون‌شان قرار دارند، نامیده شده‌اند و نام بیشتر روستاها و شهرها با توجه به ویژگی‌های طبیعی، جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی وابسته به آنها گرفته شده است.
در دوران باستان، شهرهایی در سرزمین ایران بنا شده‌اند و نام‌های بسیاری که بازگوکننده‌ی جایگاه بلند شهرهاست، بر آنها نهاده شده است. این نام‌ها بیانگر چگونگی تاریخی شهرها و ریشه‌ای است، که در دلِ فلاتِ ایران تنیده است، تغییر نام مکان‌های جغرافیایی که در بستر تاریخ آرمیده‌اند، بدون پشتیبان تاریخی و تبدیل ناروا و نابجای آنها، به ویژه شهرهایی که ریشه‌ی تاریخی و اجتماعی و فرهنگی دارند، کرداری نادرست است.
پیش گفتار، نگاهی به ایران، کاستی‌ها، هدف‌های ملی و منطقه‌ای، روش پژوهش و جستارها، آیین‌نامه نامگذاری شهرها، دانسته‌ها و واژگان جایگاه جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی استان‌ها، شهرستان‌ها، بخش‌ها و شهرهای ایران، ۱۰۱۵ شهر، ۳۱ استان، ده ها شهرستان همراه با عکس و نقشه و فهرست منابع از مطالب کتاب است.
قبل از شروع اسامی که از آبادان آغاز شده است، پیش‌گفتار، مقدمه،نگاهی به ایران، آوانگاری، کتاب‌نامه و شهرها، شهرستان‌ها و استان‌های ایران آمده است.
جلد اول این کتاب از حرف آ – ز و جلد دوم آن از س – ی میباشد.
افزون بر ریشه‌یابی نام شهرها، شهرستان‌ها و استان‌ها، به جایگاه جغرافیایی، پیشینه‌ی تاریخی، جمعیت، زبان، دین، اقتصاد و … آنها نیز پرداخته شده است.
چاپ اول «فرهنگ شهرها و استان‌های ایران» در دو جلد در بهار ۱۳۹۲ در ۷۵۰ نسخه با پژوهش و نگارش ایرج افشار سیستانی منتشر شده است.