میراث مکتوب- امروز به دلیل میهمانان عزیزی که پیاپی توفیق دیدارشان دست می‌داد، دوبار بیشتر نتوانستم از غرفه خارج شوم. نخست خبردار شدم که بحمدالله فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جلد سوم فرهنگ جامع فارسی به سرپرستی دکتر علی اشرف صادقی و جلد دوم ادبیات ژورنالیستی (آخرین کار زنده‌یاد استاد سمیعی که تا روز آخر مشتاق دیدن نسخه چاپی آن بود) را منتشر کرده و نمی‌دانم چرا فرهنگستان دوجلد شاهکار تصحیح دیوان قطران تبریزی را برای چاپ و پخش با کیفیت نازل، به انتشارات سخن سپرده، آن هم با نام و نشان و لوگوی مشترک!
من به عنوان عضو گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی از آغاز در جریان مراحل گردآوری نسخ و مشکلات تصحیح این متن ادبی کهن، آن‌هم با سه سال وقفه در ایام کرونا بودم. کتاب را از انتشارات سخن با تخفیف نمایشگاهی، به‌مبلغ یک‌‌میلیون و هشتاد هزارتومان خریدم. این کتاب در گروه تصحیح متون به همت و دقت کم‌نظیر دکتر محمود عابدی و یاری دکتر جعفری جزی و خانمها: عطایی و معرفت، مراحل تحقیق و تصحیح را طی کرد و به نظرم از کارهای ماندگار تصحیح در این روزگار است. این کتاب حدود ۱۶۰۰ صفحه دارد. متن آن تقریبا” ۹۰۰ صفحه است، مابقی مقدمه و تعلیقات مفصل است با نمایه‌های متعدد. مصححان در مقدمه نوشته‌اند: برای تصحیح این متن کهن ادبی، یکصد نسخه شناسایی شد. ۲۶ نسخه برای مقابله انتخاب و از میان ۳۵ جُنگ و سفینه و تذکره، اشعار مربوط یا منسوب به قطران با ملاک‌ها و معیارهای نسخه‌شناسی و متن‌شناسی، استخراج و با هم سنجیده شد. پاورقی‌های مفصل در ۹۰۰ صفحه، طاقت‌فرسا‌بودن این کار ارزشمند را نشان می‌دهد. کاری که می‌تواند برای محققان الگو باشد و برای فرهنگستان آبرو.
امروز دیدارهای متعددی هم داشتم. جوانی آمد که مهندس در صنعت قطعه‌سازی هواپیما بود. معلوم شد کار دلش پژوهش در شاهنامه است. آمده بود مژده دهد نسخه‌ای نفیس از شاهنامه را کشف کرده و من هم نوید انتشارش را به او دادم.
احمد مسجدجامعی آمد. در بنیان‌گذاری میراث مکتوب سهم اساسی داشت. اگر یاری او در دهه نخست تاسیس مؤسسه نبود، میراث از پس مشکلات کار برنمی‌آمد. الان به عنوان قائم‌مقام در مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی مشغول است. احمد خامه‌یار آمد. این جوان نخبه در تاریخ و تمدن اسلامی با دهها مقالۀپژوهشی، دوسه‌سالی است دکتری‌اش را گرفته، اما مأیوس بود که در پژوهشگاه یا دانشگاهی به او پذیرش نداده‌اند، دلداریش دادم. خانم دکتر جبارپور از دانشگاه ارومیه خدمتشان رسیدم. از چند مقاله و کار علمی‌اش گفت. همت و علاقۀ این بانوی کوشا را ستودم. سپس سری به چند غرفه از جمله انتشارات آوشت زدم. خانم دکتر کاشف‌نیا این همشهری ایران‌گرد ما که هم مجله آوای تاریخ را منتشر می‌کند و هم قریب ۳۰ کتاب در انتشارات خود چاپ کرده، لطف کرد و کتاب خاندان‌های موسیقی ایرانی را هدیه و بنده را هم به این خاندان‌ها اضافه کرد!
به همراه جناب محمدرضا مروارید دوست دیرین مشهدی به غرفۀ هرمس رفتم. رئیس جدید آن که به‌جای جناب ساغروانی آمده، با شور و شوقی از رونق‌بخشی در هرمس می‌گفت. چند کتاب از جمله دو ترجمه از آقای مروارید با‌عنوان: نخستین بهار از وضٌاح حنفر و زیستن با کتاب از طریف خالدی هم لطف کرد که عکسش را اینجا می‌آورم.
از در شبستان شرقی که وارد می‌شوید، غرفه‌های بزرگ که در و دیوار و قفسه‌های آن با هزینه‌های کلان با متراژهایی بالای ۱۰۰ متری آراسته شده، چشم‌نوازند، ولی در غرفه ۱۵ متری ما “رونق اگر نیست، صفا هست”. اخیرا” گزارشی نوشتم با عنوان”حضور کتابهای میراث مکتوب در کتابخانه‌های جهان” به قول حافظ: از گرانان جهان رطل گران ما را بس.
اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب