میراث مکتوب- واقعه کربلا بی‌تردید یکی از غم‌بارترین حوادث تاریخ اسلام برای مسلمانان است. تکیه بر منابع معتبر تاریخی ما را در شناخت این واقعه راهنمایی می‌کند. کتاب‌هایی كه تاریخ كشتگان حوادث تاریخی را نقل کرده‌اند و اصطلاحاً «مقتل» نام دارند، فراوانند و مطمئن‌ترین مقتل‌ها آنها هستند كه قدیم‌تر و به زمان حادثه نزدیک‌تر باشند. حجت‌الله جودکی، پژوهشگر تاریخ در این باره گفت: چند کتاب در مورد عاشورا کار کردم. در یکی از این کتاب‌ها اولین مقتلی که در مورد امام حسین (ع) نوشته شده بود را استخراج و چاپ کردم. این کتاب تحت عنوان «مقتل‌الحسین ابومِخنَف» به چاپ رسیده و چندین بار تجدید چاپ شده است و چاپ ششم آن از سوی انتشارات خیمه به چاپ رسیده و راهی بازار نشر شده است.
وی افزود: کتاب دیگر من «پیشینه عاشورا» نام دارد که انتشارات تبیان آن را 25 سال قبل چاپ کرده است. این کتاب نگاهی دارد به حوادث سال‌های 40 تا 60 هجری و به دنبال این بود که چرا آن جامعه به جایی رسید که نوه پیامبر(ص) قربانی شود و چه تحولاتی در آن جامعه رخ داد. این کتاب توسط اسدی که خودش اهل کوفه بود نوشته شده بود که من ترجمه کردم و در ایران به چاپ رسید.
جودکی در ادامه بیان کرد: در این زمینه مقاله زیاد دارم و تقریبا تمام مقتل‌هایی را که پیش از این تاریخ بوده را معرفی کردم که هر کدام دارای چه ویژگی‌هایی هستند، در مورد تحریفات عاشورا و مسایلی که مرتبط با عاشورا هستند، کارهایی انجام داده‌ام.
این پژوهشگر تاریخ درباره آثار جدیدی که در دست پژوهش و تالیف دارد، گفت: کتاب «تحریفات عاشورا» اثری جدیدی است که در دست تالیف دارم که امکانش هست تا عاشورای امسال به چاپ نرسد. در کتاب «تحریفات عاشورا» که در دست پژوهش قرار دارد، تالیفات مختلف در زمینه عاشورا از منظر گوناگون مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این اثر تحریفات ظاهری، باطنی، تحریفات لفظی و تحریفاتی که از منظر عاشورا به پیکر دین آسیب زده‌اند، مورد بررسی قرار می‌گیرند
جودکی در ادامه افزود: دلیل تالیف این کتاب این است که عاشورا نیز جزیی از پیکر دین است و نباید آن‌گونه فربه شود که جایگزین تمام ارکان دین بشود. اکنون شاهد این هستیم که نماز، روزه، خمس، زکات، صداقت و تمام ارکان دین زیر سوال رفته و فراموش شده است و دلیل همه این دگرگونی تحریف بزرگی است که در عاشورا صورت گرفته است.
وی به عنوان پیشنهاد مطالعه برای علاقه‌مندان حوزه تاریخ در ماه محرم گفت: در مورد امام حسین (ع) کتاب زیاد نوشته شده است و هر کس از نگاه و منظر خودش کتابی نوشته است اما من همین «مقتل ابومِخنَف» را برای مطالعه پیشنهاد می‌کنم، زیرا «مقتل ابومِخنَف» نخستین اثری است که در مورد کربلا نوشته شده است. اما اصل این کتاب در قرن دوم و سوم هجری از بین رفته است که ربطی به این مقتل ندارد اما بزرگانی چون طبری، ابوالفرج اصفهانی و شیخ مفید و چند نفر دیگر این مقتل را در داخل کتاب خودشان جا داده‌اند. من آن مقتل را از این کتاب‌ها استخراج و بازسازی کردم. «مقتل ابومِخنَف» شش بار تجدید چاپ شد که چاپ ششم این اثر را نشر خیمه به چاپ رسانیده است. کتاب «مقتل ابومِخنَف» 113 روایت بزرگ و کوچک دارد که هم دارای متن عربی و هم متن فارسی است.
وی در ادامه بیان کرد: افراد زیادی درباره عاشورا کار کرده‌اند که بیشتر کتاب‌ها تحلیلی هستند. به عنوان پیشنهاد مطالعه، کتاب «برترین هدف در برترین نهاد» از دکتر عبدالله علائلی و ترجمه سید محمدمهدی جعفری را به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌کنم. «برترین هدف در برترین نهاد» کتابی است که در سه بخش نسبتا مجزا تهیه شده است. نویسنده که از علمای سرشناس اهل سنت است، در بخش نخست به علل و عوامل جریان شهادت امام حسین(ع) و حادثه عاشورا می‌پردازد و در این باره، تحلیل موضوعاتی از این دست را پی می‌گیرد: «زمامداری خلفا، علی(ع) در صحنه خلافت، خوارج و نظریه شورش، کودتای امویان علیه حکومت خلفا، تحلیل شخصیت یزید، نقد و تحلیل قیام حسینی، بحثی درباره شخصیت، بررسی امامت و شرایط آن، تأثیر عصبیت در جریان پیشامدهای تاریخی، استفاده از دین برای رسیدن به هدف‌های دنیوی و تأثیر نبودن روحیه نظامی در ساخت خاندان‌ها».
این پژوهشگر تاریخ گفت: در بخش دوم این کتاب، مولف با ذکر چند مقدمه، ساختار قبیله و نظام قبیلگی و جامعه‌شناسی آن و گرایش‌های افراد وابسته به قبیله را در طول تاریخ قبایل صحراگرد عرب، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد و به موضوعاتی از این دست می‌پردازد. بخش دوم این کتاب نظام حکومت، حزب‌گرایی، دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی در مجتمع عربی، بررسی روزگاران مختلف زندگی امام حسین(ع) از آغاز تا انجام را در بردارد.
جودکی افزود: کتاب «برترین هدف در برترین نهاد» در بخش سوم به نوعی عصاره همین مطالب به شکل داستان و نمایشنامه و متن ادبی تدوین شده است. نثر خوب، تحلیل تاریخی و مستندات فراوان، از امتیازات این کتاب به شمار می‌آید.
منبع: ایبنا