میراث مکتوب- کهن‌ترين نسخه‌های خطی تأليف علامه حلی در ایران، موجود در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، در يکصد و سی‌امين برنامه سه‌شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی معرفی و رونمایی شد.
دکتر محمد باغستانی؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این مراسم، شخصیت علامه حلی را فراتر از توصیف بیان کرد.
وی، آمار دانش آموختگان را بخشی از کنش ها و فعالیت‌های بزرگان علمی تمدن اسلام و ایران برشمرد و علامه حلی را نخستین کسی معرفی کرد که به لقب آیت‌الله ملقب شد و ورودش به فضای علم تغییر عظیمی ایجاد کرد.
باغستانی، مجموعه کوشش های علامه حلی را باعث پیشرفت در حوزه فقه و اجتهاد عنوان کرد و گفت: کتاب‌های این عالم بزرگ به گونه‌ای منظم و فکورانه تنظیم شده که آثار وی با حجم بزرگ در فقه مانند المختلف الشیعه برای مخاطبان خاص، در حجم متوسط همچون قواعد الحکام برای مخاطبان متفاوت و کتاب‌های مختصر مانند ارشاد الاذهان برای عموم نگارش شده است که این امر از تیزبینی و اندیشه پویای وی حکایت دارد.
این استاد دانشگاه، وجود آثار متعدد در شاخه‌های مختلف علوم اعم از کلام، حدیث، رجال، ادبیات، ادعیه، منطق و غیره را حاکی از همه جانبه بودن شخصیت علمی ایشان بیان کرد و روش معلمی علامه حلی را بر پایه تسامح تساهل و اعتدال در بیان اعتقادات خارج از تعصب دانست.
وی با بیان اینکه رفتارهای اخلاقی علامه حلی که برگرفته از آموزه‌های اهل بیت(ع) است بزرگان اهل سنت را به ستایش از ایشان وا داشته است، افزود: خروجی رویکرد تمدنی علامه حلی در پدیده‌های کلان اجتماعی دیده می‌شود و این خروجی تشیع را وارد مرحله جدیدی کرد که در عصر صفویه به بار نشست.
معرفی کهن ترین نسخ موجود در کشور
دکتر قاسم قریب پژوهشگر و مدرس تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد نیز در ادامه این مراسم، با محوریت بررسی اثر رونمایی شده به معرفی و بررسی کهن‌ترین آثار علامه حلی موجود در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی پرداخت.
وی تصریح کرد: 5 نسخه خطی از آثار علامه حلی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است که قدیمی‌ترین نسخ در ایران به شمار می‌رود و در سه نسخه از این مجموعه دست خطی از ایشان نیز وجود دارد.
«القواعد الجليه في شرح الرسالة الشمسيه»؛ شرحی بر کتاب نجم‌الدین کاتبی قزوینی استاد علامه حلی که در این مراسم مورد رونمایی قرار گرفت از جمله این آثار بود که وی بدان اشاره کرد و افزود: این اثر در سال 679 هجری قمری کتابت شده و توسط ابن خاتون آملی وقف این آستان شده است.
وی همچنین به «ارشاد الاذهان الی حکام الایمان» به عنوان دیگر اثر علامه اشاره کرد و گفت: از این اثر 647 نسخه در ایران موجود است که 171 نسخه آن و از جمله قدیمی‌ترین آن که به سال 701 هجری قمری کتابت شده است در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است.
«نهج المسترشدین فی اصول الدین» کتابت شده به سال 702 هجری قمری، «تهذیب الوصول الی علم الاصول» کتابت شده به سال 728 و «تبصره المتعلمین فی احکام الدین» کتابت شده به سال 749 از دیگر آثار موجود از علامه حلی در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی است که وی بدان اشاره کرد و آن را از کهن‌ترین نسخ موجود در کشور برشمرد.
گفتنی است این مراسم از طریق لینک https://webinar.aqr.ir/farhangi و صفحه اینستاگرام digital.aqr.ir برای علاقه‌مندان در دسترس قرار گرفت.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه آستان قدس رضوی