میراث مکتوب – گزیده نویسی در منطق، سنت متداولی بوده است که حکیمان در سده های مختلف بدان روی آورده اند؛ سنتی که در سده هفتم هجری به اوج خود رسید.
از نوشته های سودمند این عصر رساله «الوظائف فی المنطق»، تألیف شمس الدین محمد بن موسی مغربی (۶۸۳ ق) است که همچنان به صورت خطی باقی مانده و حتی بیشتر مراکزی که نسخه ای از آن را نگه می دارند، نام نویسنده و عنوان رساله را نشناخته و آن را با عنوان «رساله فی المنطق» و به صورت مجهول المؤلف معرفی کرده اند. مقاله ابراهیم نوئی با عنوان «تصحیح رساله الوظائف فی المنطق و مقدمه و تعلیقه بر آن» که در صفحه ۱۹۵ شماره اخیر معارف عقلی به چاپ رسیده، بر آن است پس از بیان مقدمه ای در معرفی اجمالی این رساله و نسخه های مورد استفاده از آن در روند تصحیح، متن مصحح آن را همراه با تعلیقات مصحح در اختیار منطق پژوهان قرار دهد.
مغربی در این رساله کوشیده است مباحث رایج دانش منطق را ضمن سه باب و ۶۶ وظیفه به نوآموزان منطقی ارائه دهد. تعبیر «وظیفه» می تواند نشانه آن باشد که مغربی مباحث ضروری و اساسی منطق را که نوآموزان باید بیاموزند، در رساله خود گرد می آورد. تعبیر مزبور افزون بر این نشان می دهد مباحثی که در دیگر نوشته های منطقی آمده و وی از آنها چشم پوشیده است، در رتبه غیر ضروری قرار دارد و فراگیری آنها برای نوآموزان مانند مستحبات است.
گفتنی است از رساله الوظائف فی المنطق سه نسخه زیر شناسایی، تهیه و در روند تصحیح مورد استفاده قرار گرفته است: ۱- رساله دوم از مجموعه خطی شماره ۲۲۷۵ کتابخانۀ آیت الله العظمی مرعشی نجفی که به خط کمال الدین خواجه حسام الدین بن خواجه کمال الدین، معروف به رویانی، مکتوب در قریه کجور به سال ۸۸۰ ق در شش برگ است. ۲- نسخه شماره ۱۴۸۱ کتابخانه مؤسسه کاشف الغطاء در نجف اشرف، مکتوب در ۱۲۴۴ ق. ۳- رسالۀ اول از رساله اول از مجموعه خطی شماره ۵۹۹۴ جامعه ملک مسعود عربستان، مکتوب در ۱۲۷۰- ۱۲۷۱ به خط عبدالرحمان محمد بن نعمان مفتی خادمی، متخلص به نادمی.
دیگر عناوینی که در این شماره به چشم می خورد بدین شرح است:
شرایط مقدمات برهان در ترازوی تحلیل: محمدامین ابوالحسنی صحرارودی
نقد و بررسی دیدگاه فخر رازی مبنی بر استحاله منطقی تعریف: رحمت الله رضایی
بازنگری در حملیه مردده المحمول و بررسی پاره ای نقدها: عسکری سلیمانی امیری
نسبت های میان مفاهیم کلی: محمدرضا محمد علیزاده
منطق موجهات خونجی و گزاره های همیشه صادق نزد او: ابوذر قاعدی فرد
منطق و مباحث زبانی: محمد باقر ملکیان
معارف عقلی (فصلنامه علمی ـ ترویجی مرکز پژوهشی دائره المعارف علوم عقلی اسلامی)؛ شماره بیست و یکم؛ صاحب امتیاز: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)؛ مدیر مسئول: احمد ابوترابی؛ سردبیر: محمد فنایی ملکیان؛ در قطع وزیری؛ با ۲۴۵ صفحه و به بهای ۶۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.
از نوشته های سودمند این عصر رساله «الوظائف فی المنطق»، تألیف شمس الدین محمد بن موسی مغربی (۶۸۳ ق) است که همچنان به صورت خطی باقی مانده و حتی بیشتر مراکزی که نسخه ای از آن را نگه می دارند، نام نویسنده و عنوان رساله را نشناخته و آن را با عنوان «رساله فی المنطق» و به صورت مجهول المؤلف معرفی کرده اند. مقاله ابراهیم نوئی با عنوان «تصحیح رساله الوظائف فی المنطق و مقدمه و تعلیقه بر آن» که در صفحه ۱۹۵ شماره اخیر معارف عقلی به چاپ رسیده، بر آن است پس از بیان مقدمه ای در معرفی اجمالی این رساله و نسخه های مورد استفاده از آن در روند تصحیح، متن مصحح آن را همراه با تعلیقات مصحح در اختیار منطق پژوهان قرار دهد.
مغربی در این رساله کوشیده است مباحث رایج دانش منطق را ضمن سه باب و ۶۶ وظیفه به نوآموزان منطقی ارائه دهد. تعبیر «وظیفه» می تواند نشانه آن باشد که مغربی مباحث ضروری و اساسی منطق را که نوآموزان باید بیاموزند، در رساله خود گرد می آورد. تعبیر مزبور افزون بر این نشان می دهد مباحثی که در دیگر نوشته های منطقی آمده و وی از آنها چشم پوشیده است، در رتبه غیر ضروری قرار دارد و فراگیری آنها برای نوآموزان مانند مستحبات است.
گفتنی است از رساله الوظائف فی المنطق سه نسخه زیر شناسایی، تهیه و در روند تصحیح مورد استفاده قرار گرفته است: ۱- رساله دوم از مجموعه خطی شماره ۲۲۷۵ کتابخانۀ آیت الله العظمی مرعشی نجفی که به خط کمال الدین خواجه حسام الدین بن خواجه کمال الدین، معروف به رویانی، مکتوب در قریه کجور به سال ۸۸۰ ق در شش برگ است. ۲- نسخه شماره ۱۴۸۱ کتابخانه مؤسسه کاشف الغطاء در نجف اشرف، مکتوب در ۱۲۴۴ ق. ۳- رسالۀ اول از رساله اول از مجموعه خطی شماره ۵۹۹۴ جامعه ملک مسعود عربستان، مکتوب در ۱۲۷۰- ۱۲۷۱ به خط عبدالرحمان محمد بن نعمان مفتی خادمی، متخلص به نادمی.
دیگر عناوینی که در این شماره به چشم می خورد بدین شرح است:
شرایط مقدمات برهان در ترازوی تحلیل: محمدامین ابوالحسنی صحرارودی
نقد و بررسی دیدگاه فخر رازی مبنی بر استحاله منطقی تعریف: رحمت الله رضایی
بازنگری در حملیه مردده المحمول و بررسی پاره ای نقدها: عسکری سلیمانی امیری
نسبت های میان مفاهیم کلی: محمدرضا محمد علیزاده
منطق موجهات خونجی و گزاره های همیشه صادق نزد او: ابوذر قاعدی فرد
منطق و مباحث زبانی: محمد باقر ملکیان
معارف عقلی (فصلنامه علمی ـ ترویجی مرکز پژوهشی دائره المعارف علوم عقلی اسلامی)؛ شماره بیست و یکم؛ صاحب امتیاز: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)؛ مدیر مسئول: احمد ابوترابی؛ سردبیر: محمد فنایی ملکیان؛ در قطع وزیری؛ با ۲۴۵ صفحه و به بهای ۶۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.
معرفی کتاب از زکیه بیات