میراث مکتوب- کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با بیان اینکه در گنجینه کتب خطی کتابخانه آستان قدس رضوی حدود 23هزار قرآن و جزوه قرآنی نگهداری می‌شود، اظهار کرد: مصاحف این مجموعه در قطع و ابعاد مختلفی همانند بازوبندی، بغلی، حمایلی، جیبی، رُقعی، خِشتی، وزیری، رحلی و سلطانی است که در این میان 68 قرآن و جزوه قرآنی با قطع بازوبندی در گنجینه نسخ خطی کتابخانه وجود دارد که در نوع خود کم‌نظیر است.
سیدرضا صداقت حسینی به کوچک‌ترین قرآن بازوبندیِ این مجموعه اشاره و بیان کرد: این قرآن شریف به شمارۀ ثبت 3856، منتخب و برگزیدۀ قرآن از سوره حمد تا سوره ناس به خط نسخ خفی و به ابعاد 2/5 در 3/5 سانتی‌متر و در 158 برگ است که جداول اوراق و اسامی سوره‌ها به سرخی، دو صفحه قبل از شروع قرآن و چهار صفحه آخر منقش کم‌کار و جلد نسخه تیماج قهوه‌ای با عطف پارچه و کاغذ نخودی فرنگی است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از قرآن‌های بازوبندی نفیس این مجموعه، به خط نسخ ممتاز توسط محمدرحیم اصفهانی در سال 1280 هجری در صفحات 17 سطری و در 312 برگ با ابعاد 4×6 کتابت شده و توسط غلامرضا مظفر در سال 1336 وقف کتابخانه آستان قدس شده است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ضمن اشاره به برجسته و ارزشمند بودن این نسخه خطی به لحاظ تزئینات و آرایه‌های هنری و همچنین کامل‌بودن، در بیان دیگر ویژگی‌های آن افزود: دو صفحه آغازین این نسخه، دارای ترنج و سرترنج مذهب و مرصع با نقوش اسلیمی است و تمامی صفحات آن دارای زراندازی بین سطور، گوی مرصع در فواصل آیات، جداول اوراق تشعیری و سرسوره‌های مذهب و مرصع است و با شمارۀ ثبت 1571 در گنجینه نگهداری می‌شود.
وی از قرآن بازوبندی دیگری به شمارۀ ثبت 3304 در این گنجینه یاد کرد و گفت: این نسخه خطی از سوره حمد تا سوره ناس را شامل می‌شود که به خط نسخ محمدعلی اصفهانی در سال 1288 هجری در 374 برگ با ابعاد 5/5×3/5 سانتی‌مترکتابت شده است. وی افزود: دو صفحه ابتدای این نسخه، داراي کتيبه است و این نسخه نیز از آرایه‌های هنری ویژه‌ای برخوردار است.
این نسخه‌شناس یادآور شد: یکی دیگر از قرآن‌های بازوبندی این کتابخانه، توسط آیت‌الله واعظ طبسی، تولیت فقید آستان قدس رضوی، در سال 1391 وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شد. این قرآن کامل به خط نسخ خوش توسط علی خوانساری در 1319 هجری کتابت شده است و با شمارۀ 4445 در گنجینۀ رضوی ثبت شده است.
وی به دیگر خصایص این نسخه خطی اشاره و تصریح کرد: رنگ کاغذ این قرآن بازوبندی نباتی آهارمهره و دارای 23 سطر است. اندازه اوراق 7×4/5 سانتی‌متر و در فواصل آیات گوی زرین اخترنما است. دو صفحه آغازین آن دارای کتیبه صدر و ذیل و حاشیه پهن مذهب و منقش به گل و برگ‌های ریز الوان و حواشی باریک زنجیره‌ای است.
صداقت حسینی خاطرنشان کرد: اسامی سوره‌های این نسخه خطی به خط ثلث شنگرفی و بین سطور تمامی صفحات زراندازی همچنین جداول اوراق به زر و تحریر مشکی و جلد آن روغنی دورو با صندوق خاتم‌کاری شده و با نخ‌های الوان شیرازه‌بندی شده است.
به گفتۀ صداقت‌حسینی، تحقیقات و مشاهدات عینی و تجربیِ انجام‌شده بر روی شاخصه‌های نسخه‌شناسی قرآن‌های بازوبندی موجود در کتابخانه آستان قدس، مشخص کرد که اکثریت قرآن‌های بازوبندی موجود، وقفی و اهدایی، به خط نسخ، با کاغذ ترمه و نخودی و فرنگی، جلد روغنی مُذهَّب و مرصّع و همچنین تیماج، دارای آرایه‌های هنری و تزئینی مانند سرلوح و کتیبه زرّین، فواصل آیات گوی زرین، جداول اوراق به زر و تحریر مشکی و کمند آنها به سیاهی است.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی