میراث مکتوب- «بخش‌هایی از انیس الوحدة در جُنگی متعلق به اوایل سدۀ نهم» عنوان مقاله‌ای کوتاه از علی رحیمی واریانی است که در دوشمارۀ 83-82 مجلۀ گزارش میراث به چاپ رسیده است.
از انیس الوحدة و جلیس الخلوة، اثر محمود گلستانه، نسخ نسبتاً زیادی باقی مانده است. این تعدد نسخ و گسترۀ جغرافیایی و تاریخی آنها، نشان از رواج و شهرت این کتاب در میان ادب‌دوستان ایرانی دارد. این کتاب را محمود گلستانه در بیست باب تدوین کرده و هر باب را به موضوعی اختصاص داده است. در آغاز هر باب آیاتی از قرآن آمده، سپس قوالی از انبیاء، اولیاء، عرفا و حکما نقل شده و پس از آن، به ترتیب ابیاتی به عربی و فارسی انتخاب و درج شده و در پایان حکایاتی به عربی و فارسی، غالباً به نثر، متناسب با موضوع باب آمده است.
طولانی‌ترین باب این کتاب، باب چهاردهم آن است با عنوان «فی نعت النساء و نسیب و لطایف اقوالهن و العشق و المحبة و الشوق و ذکر الحبیب و ایام وصاله و بعض حکایات العشاق و لذة الوصال و محنة الوداع و الم الفراق»، که از نظر موضوع نیز مخاطب‌پسند است. بخش‌هایی از این باب و قسمت‌های آغازین باب پانزدهم انیس الوحدة را شخصی موسوم به عبدالحی از اهالی ماردین (از مناطق شمال بین النهرین) در جنگی که احتمالاً در حدود سال ۸۲۳ق گردآوری کرده، آورده است.
رحیمی واریانی در ادامۀ مقالۀ خود به ذکر دریافت‌های خود از این جنگ پرداخته و در پایان ابراز امیدواری کرده است که کتاب ارزنده و خواندنی انیس الوحدة بار دیگر با استفاده از نسخ کهن باقی مانده از آن و نیز منبع معرفی شده در این یادداشت، به شکلی شایسته و علمی تصحیح شود و در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات قرار گیرد.
برای مطالعه متن کامل مقاله کلیک کنید.
