میراث مکتوب- «دار العلوم دیوبند» در سال 1866 تأسیس شد. کتابخانه آن در سال 1907 ساخته شد. این کتابخانه دارایِ بیش از 200 هزار کتاب درباره طب یونانی، فقه، قانون، تاریخ، الهیات، نجوم اسلامی و 1563 نسخه خطی نادر است. بیشترین نسخه‌های خطی این کتابخانه درباره تصوف است.
از بین نسخه‌های خطی نفیس و مهم آن: قرآن کریم به خطِ اورنگ زیب و نسخه خطی به قدمت 750 ساله که از سوی امام الدین زکریا نوشته شده است. همچنین نسخه‌های نادری از کتاب‌های مقدسِ تورات، ویدا، گیتا، مَهابارات، رامایان در این کتابخانه وجود دارد.
کتابخانه جدیدِ «دار العلوم دیوبند» با هزینه 200 میلیون روپیه (هندی) ساخته شده است. 95 درصد کتاب‌های موجود در این کتابخانه اهدایی است. در این کتابخانه همچنین 40 هزار کتاب درسی نگهداری می‌شود.
نسخه‌های خطی کتابخانه دارالعلوم دیوبند به زبان‌هایِ عربی، فارسی، اردو و سانسکریت است و در این میان 300 نسخه خطی بسیار پوسیده و در حال از بین رفتن است. بر همین اساس به دستور مدیرِ دارالعلوم – مولانا مدیر مولانا خالق مَدراسی- کار دیجتال‌سازی نسخه‌های خطی و کتاب‌های نادر کتابخانه شروع شد. در حال حاضر این پروژه را مدیر کتابخانه – مولانا شفیق و تیم 13 نفره او انجام می‌دهند.
به گفته مولانا شفیق آنها از تجربیات آرشیو ملی هندوستان در دهلی در زمینه دیجیتال‌سازی استفاده کرده‌اند.
مولانا شفیق گفت: آنها همچنین با خانه فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی نیز مذاکره داشته‌اند تا از تخصص و تجربه بالای این مجموعه در زمینه دیجیتال‌سازی استفاده کنند. اما خانه فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی به شرطی حاضر به دیجیتال‌سازی نسخه‌های خطیِ کتابخانه دارالعلوم دیوبند بودند که پس از پایان کار، یک کپی از نسخه‌ها به آنها داده شود؛ که این مدیرِ دارالعلوم دیوبند حاضر به پذیرش این شرط نشد.
مولانا شفیق در ادامه افزود: که به دلیل اهمیت نسخه‌های خطی اسلامی این کتابخانه، کشورهای مالزی و عربستان هم حاضر به کمک برای دیجیتال‌سازی شدند، اما ما هیچ کمکی را نپذیرفتیم و با توکل به خداوند متعال کار را شروع کردیم و از سال گذشته کار همچنان ادامه دارد.
منبع: پایگاه خبری نسخ خطی