میراث مکتوب – عبدالله بن فضل الله بن ابی نعیم شیرازی، مشهور به وصّاف الحضره و متخلّص به شرف، شاعر، تاریخنگار و دانشمند سدۀ 7-8ق است. اثر سترگ و شهیر وی، تجزیة الامصار و تجزیة الاعصار ـ که به تاریخ وصّاف نیز شهرت دارد ـ برای اهل ادب و فرهنگ، شناخته شده است.
از وصّاف، اشعار پراکندهای برجای مانده که هنوز به صورت شایسته تدوین و گردآوری نشدهاند. علاوه براین، وی چندین رساله دارد که متن بیشتر آنها در ضمن تاریخ وصّاف آمده است. به این موارد باید رسالات دیگری را نیز افزود که ذکر آنها در تاریخ وصّاف رفته و تاکنون یا به چاپ نرسیدهاند یا اثری از آنها در دست نیست.
رساله بدیع الربیع، یکی از این رسالههاست که در موضوع ذکر وقایع و اوضاع و احوال روزگار وصّاف، در پوشش استعاره و تمثیل به سبکی ادبی و با نثری فنّی و متکلّف آمیخته به اشعار و امثله، نوشته شده است. این رساله به صدرجهان احمد خالدی زنجانی وزیر گیخاتوخان تقدیم شده و انواع آرایههای ادبی در آن دیده میشود. مصحّح، این رساله را بر اساس هفت نسخه تصحیح کرده است.
رساله دومی که از وصاف برجای مانده رساله نرد و شطرنج است این رساله نیز به صدرجهان احمد خالدی زنجانی وزیر گیخاتوخان تقدیم شده. این رساله مناظرهگونهای میان این دو بازی و موافقان و مخالفان آنهاست که وصّاف در ضمن آنها به ذکر اوصاف این دو بازی و فواید آنها با ذکر حکایاتی از آنچه خود دیده پرداخته است. این رساله مشحون از واژهها و اصطلاحات مربوط به این دو بازی است و برای بررسی فرهنگ مردم آن زمان، فواید فراوانی دارد. وصّاف این رساله را نیز بر سبک فنّی و ادبی نگاشته و در میان آن، اشعار فراوانی از خودش نقل کرده است. رسالة نرد و شطرنج بر اساس پنج نسخه تصحیح شده است.
مصحّح این دو رساله، دکتر علیرضا قوجهزاده، نسخ شناخته شده را دیده و در تصحیح خود از آنها استفاده کرده؛ همچنین مشکلات و دشواریهای آنها را در بخش تعلیقات، شرح و توضیح داده است. در پایان نیز نمایههای مفیدی در دسترس محقّقان قرار داده که کمک شایانی به تحقیق و پژوهش میکند.
رسالههای بدیعالربیع و حکایت نرد و شطرنج، در 224 صفحه و در شمارگان 1000، توسّط انتشارات تمثال، به چاپ رسیده و به قیمت 35.000 تومان به فروش میرسد.
منبع: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی