میراث مکتوب- دیوان بدرالدین جاجرمی به تصحیح عباس بگ‌جانی، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در ۲۰۱ صفحه در انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر شد. این کتاب به گردآوری و انتشار آثار باقی‌مانده از بدرالدین جاجرمی، شاعر سدۀ هفتم هجری، اختصاص یافته است.
جاجرمی از اهالی جاجرم بود و سال‌های جوانی را در همان‌جا گذراند، اما به دلیل نیافتن ممدوحی شایسته، ناگزیر از ترک زادگاه شد و مدتی به سیاحت و تجارت پرداخت. پس از سال ۶۴۹ق. به اصفهان رفت و به دربار بهاءالدین محمد، حاکم این شهر و فرزند شمس‌الدین محمد صاحب‌دیوان، پیوست. در پرتو حمایت‌های این خاندان، به‌ویژه بهاءالدین محمد، جاجرمی به مقام ملک‌الشعرایی رسید و به رفاه و مکنت دست یافت. با مرگ بهاءالدین در ۶۷۸ق، همچنان پیوند خود را با خاندان جوینی حفظ کرد و در مدح دیگر بزرگان این خاندان اشعاری سرود. او سرانجام در جمادی‌الآخر ۶۸۶ق. درگذشت و به روایتی در حوالی آرامگاه علی بن سهل اصفهانی دفن شد.
آثار جاجرمی که در این کتاب گرد آمده، هزار و پانصد و هفتاد و یک بیت شامل دیوان، اختلاج‌نامه، فال‌نامه و اختیارات قمر است. از این آثار دانسته می‌شود که او به پیشگویی و طالع‌بینی و نیز منظوم کردن متون منثور فارسی و عربی علاقه‌ای ویژه داشته است. «اختلاج‌نامه» منظومه‌ای است در ۲۱۶ بیت که در ۶۸۵ق سروده شده و موضوع آن پیشگویی بر مبنای اختلاجات اعضای بدن است. این اثر کهن‌ترین اختلاج‌نامۀ منظوم فارسی شناخته‌شده است و تعدد نسخه‌های خطی آن از رواج و شهرتش حکایت دارد. «فال‌نامه» نیز منظومه‌ای ۷۱ بیتی است که شیوۀ فال گرفتن با انگشت را شرح می‌دهد و کهن‌ترین نمونۀ شناخته‌شدۀ فارسی در این موضوع به شمار می‌آید. «اختیارات قمر» منظومه‌ای سی‌بیتی است که احکام نجومی مربوط به حضور قمر در بروج دوازده‌گانه را بازگو می‌کند.
کتاب حاضر مجموعۀ منسجمی از سروده‌ها و آثار جاجرمی را پیش رو گذاشته و با گردآوری و توضیح دربارۀ آثار فرعی او چون فال‌نامه و اختلاج‌نامه سیمای کمابیش کامل‌تری از علایق و شیوۀ کار این شاعر به دست داده است. همچنین با بازشناسی دقیق ممدوحان و تحلیل پیوندهای او با خاندان جوینی درک بهتری از جایگاه اجتماعی و ادبی جاجرمی در بافت تاریخی سدۀ هفتم هجری فراهم آورده است. این اثر نه‌تنها برای شناخت کارنامۀ بدرالدین جاجرمی اهمیت دارد، بلکه برای پژوهش دربارۀ روابط فرهنگی و ادبی عصر مغول و نیز بررسی سنت‌های حاشیه‌ای شعر فارسی، از جمله منظومه‌های طالع‌بینی و نجومی منبعی سودمند است.
دیوان بدرالدین جاجرمی با تصحیح و تحقیق عباس بگ‌جانی، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در ۲۰۱ صفحه، در ۲۲۰۰ نسخه و با قیمت ۶۵۰ هزار تومان در انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار و با همکاری نشر سخن منتشر شده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی