میراث مکتوب – ادبیات مانوی به مجموعه اسناد مانوی گفته می‌شود که توسط مانی، پیروان مانی یا غیرمانویان به دست ما رسیده است.
آموزه‌ها و آثار مانی، فعالیت‌ها و کتاب‌های پیروان و شاگردان او، نیز نوشته‌های انتقادی مخالفان مانی و پیروان ادیان دیگر، هر یک سهم بسزایی در ارائه تصویری روشن و کامل از مانی بر عهده دارند. بخش عمده متن مانوی را سرودهای دینی تشکیل می‌دهند که به همان شیوه سنت قدیمی سرودهای اوستایی تصنیف شده‌اند. این سروده گراهی هستند بر قواعدی که نظم ایرانی باستان و میانه از آنها منشأ گرفته‌اند. بعضی از سرودها در دستنویس‌های مانوی به شکل شعر نوشته شده، اما بیشتر آنها به صورت نثرند؛ ولی با نقطه‌گذاری دقیق مشخص شده‌اند.
متون فارسی میانه مانوی که شامل نیایش‌هاست؛ متون مانوی به زبان سغدی که از زبان‌های ایرانی است، متون ترکی اویغوری مانوی حتی تعدادش از متون ایرانی بیشتر است؛ هفت هزار و پانصد متن مانوی به صورت دست نوشته به این زبان باقی است. برای اینکه ساکنان تورفان، ترک اویغوری بوده‌اند؛ حتی در شهر «چوانگ جو» در جنوب شرق چین آخرین مجسمه مانی از قرن پانزدهم میلادی باقی مانده و این نشان می‌دهد که تا این قرن مانی پیروانی اندکی داشته است.
در متون مانوی، چهار نوع ادبی می توان یافت: ادبیات تعلیمی با قطعات زیبا که گاه با گلستان سعدی پهلو می‌زند؛ ادبیات غنایی و لیریک که هم در شعر و هم در نثر مانوی نمونه‌هایی از آن می‌توان یافت؛ ادبیات روایی که از این نوع داستان‌های متعدد در نوشته‌های مانوی داریم. نوشته‌هایی که در واقع هم داستان است، هم تمثیل. تمثیلات سغدی مانوی آنقدر زیاد است که زندرمان توانسته از آنها یک جلد کتاب چاپ کند. اینها در واقع همان داستان‌های خیلی کوتاه یا داستانک است که از تمثیلات انباشته است و سرانجام زندگینامه نویسی که از ژانرهای جدید ادبی است.
فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است:
پیش‌گفتار
گفتار اول: زندگی مانی، آثار و پژوهش‌های مانوی
گفتار دوم: بحثی در تاریخ اندیشه‌های گنوسی
تصویرهایی از هنر مانوی
متون مانوی، نثر
کتاب اول: مانی و تاریخچۀ آیین او
کتاب دوم: اندرزها و دستورها
کتاب سوم: دربارۀ آفرینش و پایان جهان
کتاب چهارم: دربارۀ روح و رستگاری
کتاب پنجم: دربارۀ عیسی مسیح
کتاب ششم: تمثیل‌ها و نوشته‌های گوناگون
برچسب ها
ادبیات مانوی
زبان پارتی
زبان پهلوی
مانویت
زندگینامه
آثار مانوی
بهار، مهرداد، اسماعیل پور، ابوالقاسم، ادبیات مانوی، تهران، کارنامه، 507 صفحه، شمارگان: 2200 نسخه، قطع: وزيری ، 650000 ريال ، 1394.