بزرگداشت ششصدمین سالروز ولادت مولانا عبدالرحمن جامی در تاریخ سوم و چهارم نوامبر 2014 برابر با دوازدهم و سیزدهم آبان ماه 1393 شمسی، با عنوان «همایش بین المللی جایگاه مولانا عبدالرحمن جامی در مکالمۀ فرهنگها» در شهر تاریخی خجند برگزار شد .
این همایش دوروزه به همت دانشگاه دولتی این شهر به نام آکادمیسین باباجان غفورف و با همکاری مقامات دولتی و اجرایی ولایت سغد در سالن تئاتر موسیقی شهر خجند به نام کمال خجندی، در حالی که با استقبال بی نظیری از سوی فرهنگ دوستان شهر خجند روبه رو شده بود، آغاز به کار کرد.
مراسم در ساعت 9 صبح روز دوشنبه سوم نوامبر افتتاح شد. در این بخش انور مقصوداف رئیس دانشگاه دولتی خجند سخنان افتتاحی را ایراد کرد. رئیس ولایت سغد، محترم عبدالرحمان قادری؛ رئیس کتابخانۀ ملی تاجیکستان، آکادمیسین ناصرجان سلیماف؛ رئیس دانشگاه ملی تاجیکستان، محمد یوسف اماماف، و مدیرگروه ادبیات فارسی دانشگاه دولتی خجند، دکتر نورعلی نورزاد، دیگر سخنرانان بخش افتتاحی همایش جامی بودند.
در این نشست رئیس کتابخانۀ ملی تاجیکستان، آکادمیسین ناصرجان سلیماف، ضمن تشکر از ریاست جمهور تاجیکستان آقای امامعلی رحمان اف، که این سال را به عنوان سال مولانا جامی نامگذاری کرده گفت: من سه نکته را می خواهم دربارۀ جامی بگویم. نخست این که او کار بزرگی در میانۀ سدۀ 10 و 20 انجام داد و ادبیات بزرگ کلاسیک و فرهنگ گذشتۀ ما را دوباره احیا نمود. از بین همه آثاری که تا آن زمان فراهم شده بود سخن های عالی را مطابق با زمان خود و با طبع بلندش پدید آورد. دیگر این که او پیشوای طریقت نقشبندیه در زمان خود بود و عرفان را با محنت و زحمت از پردۀ زهد و ریا بیرون آورد. اهداف انسان را با هدف های زمین و آسمانی اش به هم آورد که انسان مهد همه خلاقیت عرفانی ذوقی و زمینی شناخته شود. نکتۀ سوم این که نظریات اجتماعی با نام عبدالرحمن جامی درآمیخت. جامی جامعه، ساخت آن، هدفی که جامعه باید انجام دهد و از فارابی تا نظامی رسیده بود، را موافق به زبان خود تألیف کرد تا بدانجا که محور آن در آثار جامی اومانیسم و انسان پروری است.
در بخش افتتاحی همایش همچنین رئیس انجمن دوستی تاجیکستان و آلمان، پروفسور الکساندر هایضر، دربارۀ اهمیت و شناخت مولانا جامی در آلمان، به زبان روسی سخن گفت.
در مراسم افتتاحیۀ سه کتاب با عنوان «مجموعه مقالات» شامل 80 مقالۀ داخلی و خارجی، رسالۀ شواهد النبوة مولانا عبدالرحمن جامی با خط کرلیک (سرلیک)، و دفتر غزلیات عبد الرحمن جامی به عنوان صد برگ غزل رونمایی شد. بعد از مراسم افتتاحی، میهمانان به دانشگاه رفتند تا سخنرانی های علمی در شش سالن مختلف دانشگاه دولتی به طور همزمان انجام شود.
عنوان نشست نخست همایش «عبدالرحمن جامی و سنت‌های ادبی عصر پانزده» بود که ادارۀ آن را عبدالشکور عبدالستار بر عهده داشت. فهرست سخنرانان و مقالات این بخش در ادامه میآید:
- عبد السلام عبدالقادر‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «تلقین توحید در آثار عبدالرحمان جامی».
- عبدالستار عبدالشكور (از کشور تاجیکستان) با عنوان «سیمای عبدالرحمان جامی در لطایفالطوایف فخرالدین علی صفی».
- اصغر دادبه (از کشور ایران) با عنوان «جامی و فلسفه شعر» که به دلیل عدم حضور نویسنده ارائه نشد.
- کیمیا عطااوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «تأثیر عبدالرحمان جامی به سفینه الاولیا داراشكوه»
- محمدعلی عجمی (از کشور تاجیکستان) با عنوان «حضور خواجه حافظ در آثار عبدالرحمان جامی»
- نادره عشوراوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نگاه گذرا به عاشقانه سرایی‌های عبدالرحمان جامی»
- سبحان اعظماف، شاعره پولاداوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و سنت نگارش تذکره در ادبیات فارسی ـ تاجیكی»
- مهدی جامی (ایران ـ هلند) با عنوان «چرا جامی خاتمة الشعرا است؟»
- اراده ایگما وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی در آینه نقد زرینكوب»
- میرزا ملااحمد‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «اندیشههای بشردوستی عبدالرحمان جامی»
- نورمحمد آدینهاف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نظری به تحول عروض در عهد جامی»
- احسان رجب‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «استقبال شعرای خوقند از عبدالرحمان جامی»
- تاجیبای سلطانی (از کشور تاجیکستان) با عنوان «تأثیر جواهرالاسرار كمالالدین خوارزمی به نفحات الانس مولانا جامی»
- سهیلا یوسفی (از کشور ایران) با عنوان «جامی و غزل»
- ثریا حكیماوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و غزل اجتماعی در عصر 15»
- ز. همراقلاوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و ماهیت سخنوری»
عناوین سخنرانی های نشست دوم
نشست دوم همایش بین المللی جامی، «میراث علمی ـ ادبی عبدالرحمان جامی» نام داشت که پروفسور عبدالنبی ستارزاده ریاست آن را بر عهده داشت. در این نشست در مجموع هجده مقاله پذیرفته شده بود که سیزده معروضه ارائه گردید. فهرست مقالات این نشست به قرار زیر است:
- رامبز عبدالله (از کشور تاجیکستان) با عنوان «منبع بااعتمادی در نگارش احوال و آثار صوفیان»
- رخشانه امینجانا وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «داستان‌های لیلی و مجنون عبدالرحمان جامی و نظامی گنجوی»
- میرزا حبیب احمد‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «منابع الهام عبدالرحمان جامی در تألیف داستان «یوسف و زلیخا»»
- امیده غفاراوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «بعضی ویژگی‌های عرفانی مثنوی «یوسف و زلیخا» جامی»
- حلیمجان زایر‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «اهمیت نامه‌های مولانا جامی»
- معتبر مولانا وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «بهارستان عبدالرحمان جامی نمونه نثر اخلاقی»
- بدر الدین مقصوداف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «شعرای عارف در بهارستان جامی»
- مطلوبه میرزایونس (از کشور تاجیکستان) با عنوان «جایگاه زنان عارف در نفحات الانس عبدالرحمان جامی»
- صدرالدین مرزااف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «مناقب خواجه احرار در آثار عبدالرحمان جامی»
- بهرام میرسعید‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «طبقات الصوفیه عبدالله انصاری منبع نفحات الانس جامی»
- فخرالدین نصرالدین‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «شواهدالنبوة عبدالرحمان جامی و ارزش‌های علمی و ادبی آن»
- مهر الدین نظام‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عشق در مثنوی‌های هفت اورنگ جامی» .
- نورعلی نوراف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «حکمت و اندرز‌های شاعرانه جامی در قصیده «لجة الاسرار»
- معتبر عاقلاوا و م آچیلاوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «صناعات بدیعی در حریم سخنوری جامی»
- رحیم‌اف عبدالرحمان (از کشور تاجیکستان) با عنوان «انسان‌گرایی در بهارستان جامی»
- دلافروز رشیداوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نگاهی به الدرة الفاخرة جامی»
- سعید روزبهانی و مریم یكباش (از کشور ایران) با عنوان «بنمایه‌های مشترک و متمایز تربیتی و اجتماعی در گلستان سعدی و بهارستان جامی»؛ این سخنرانی به دلیل عدم حضور نویسندگان ارائه نشد.
- موجوده اوروناوا و دلارام وهابزاده (از کشور تاجیکستان) با عنوان «ارزش ادبی و بدیعی روضه هفتم بهارستان عبدالرحمان جامی».
عناوین سخنرانی های نشست سوم
عنوان نشست سوم «عبدالرحمان جامی: پیوندهای ادبی و ادبیات تطبیقی» بود که نُه مقاله در آن ایراد گردید. عنوان مقالات و نویسندگان این بخش در ادامه می آید:
- سبحان اعظمزاد (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و علیشیر نوایی در نقد دولتشاه سمرقندی»
- ضمیره غفارا وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «استقبال سخنوران هند از شعر و اندیشه جامی»
- نظام الدین مرادی (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نقشبندیه و حضور جامی در غرب چین»
- باقی جام توخلی اف (از کشور ازبکستان) با عنوان «علیشیر نوایی در حقّ جامی»
- عمر صفر (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و ملك الشعرا بهار»
- نسیمجان همراه بااف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «مروری به سرچشمه‌های اصلی داستان “سلامان و ابسال” عبدالرحمان جامی»
- حامیدجان حامیدی (از کشور ازبکستان) با عنوان «تمثال نوایی در آثار جامی»
- گلچهره شریفا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «تأثیر‌پذیری ادیبان ترک از آثار جامی»
- ب شیرینا وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «تحلیل قیاسی قصه خواب یوسف پیامبر در انجیل، قرآن و داستان یوسف و زلیخا عبدالرحمان جامی» .
عناوین سخنرانی های نشست چهارم
نشست چهارم همایش «عبدالرحمان جامی و مسأله‌های زبان‌شناسی» نام داشت. ادارۀ این نشست بر عهده شهباز کبیراف بود. در این بخش در مجموع دوازده مقاله پذیرفته شده و نُه سخنرانی در آن ارائه شد. عناوین مقالات پذیرفته شدۀ این بخش به قرار زیر است:
- دلبر باباجاناوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نامواژه‌های عربی شخصیت‌ها در هفت پیكر نظامی و “یوسف و زلیخا” جامی»
- ژیلا گلنظراوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نگاهی به ویژگی‌های معنایی بهارستان جامی»
- شهباز كبیر‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «مولانا جامی و آرایش و تزیین سخن ضمن عنوان گزاری»
- خورشید كمال‌اف (از کشور تاجیكستان) با عنوان «اصلوب بیان نامه‌های عبدالرحمان جامی»
- سعادت كریما وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «اصطلاحات انشا، سخنپردازی و مراسلات در نامه‌های جامی»
- زاهید قورگان‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «تابش‌های معنای واژه‌ها و قالب‌های کهن بیان در “نفحات الانس” عبدالرحمان جامی»
- محبوب نوراف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و زبان شعر او»
- موسی عالمجان‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «کاربرد اسم‌های خاص در “فاتحة الشباب” جامی»
- حكیما وا تلاخواجه اوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «کاربرد پیشو‌ندهای فعل ساز در اشعار عبدالرحمان جامی»
- عبد الجمال حسن‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عنصر‌های یاور اضافه در آثار عبدالرحمان جامی»
- دلمراد حامد‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نامواژه‌های جغرافی در “رساله رقعات” عبدالرحمان جامی
عناوین سخنرانی های نشست پنجم
نشست پنجم «تاریخ و فرهنگ زمان عبدالرحمان جامی» نام داشت. عنوان سخنرانی های انجام شده در این نشست به شرح زیر است:
- ا. عیوب‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «مناسبت‌های قومی در زمان جامی»
- یوسف بابایوف و سیف الدین برهان‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «انعکاس رسوم دولت‌داری ساسانیان در “بهارستان” جامی»
- عبدالحی كاملی (از کشور تاجیکستان) با عنوان «ریاضیات در زمان عبدالرحمان جامی»
- سعیدجان مرافی آف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «خجند در زمان عبدالرحمان جامی و فرهنگ مادی باستانی آن»
- س. محكم‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «افراد نامی عهد سامانیان از دیدگاه عبدالرحمان جامی»
- عبدالله جان میرباباآف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «شهرهای سمرقند و هرات در زمان عبدالرحمان جامی»
- عسکر علی رجب‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «سنت‌های موسیقی زمان جامی و نقش آن در فرهنگ ماوراالنهر و خراسان»
- شوکت شریف‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نامه‌های عبدالرحمان جامی؛ منبع نادر تاریخی ـ ادبی»
- صفرعلی ایرکااف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و افکار جامعه‌شناسی»
عناوین سخنرانی های نشست ششم
ششمین نشست «سیاست، فلسفه، اجتماعیات و اخلاق» نام داشت که با ریاست مراد مراداف به کار خود پرداخت. مقالات زیر در این بخش پذیرفته و ارائه شده بودند:
- م. عبدالصمدا وا و ب. ددابایف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «جنبه‌های تربیتی عقیده‌های مولانا عبدالرحمان جامی»
- بهادرا وا داداباآوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «اخلاق از نظر عبدالرحمان جامی»
- غایب‌اف، م. عضیماوا، و ز. رجباوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «مربی، معلم و فرزند از نظر جامی»
- آچیلبای زاهد‌اف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «غایه شاه عادل و شهر آزادگان در خردنامه اسكندری عبدالرحمان جامی»
- مولان اسماعیل‌اف، محمود المساف، و روشن اوساناف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «حکمت عملی عبدالرحمان جامی»
- . عزیزه منثوراوا و حسین زیتمیتاف با عنوان «تأثیر اندیشههای عبدالرحمان جامی به تشکل شخصیت دانشجویان»
- . موسی بیک مرراوتاف و شاهین بابانظراف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «انسان آرمانی عبدالرحمان جامی»
- مراد مراداف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «آهنگ‌های پبلسیستی در هجو و متابعات عبدالرحمان جامی»
- . حاجی حسین موسی‌زاده (از کشور تاجیکستان) با عنوان «سهم عبدالرحمان جامی در تحکیم وحدت در فرارود و خراسان»
- . کبریا نوراوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و تشکل شخصیت محور جامعه»
- . دلبر رحماناوا و سعادت عبدالفیضاوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «سرچشمۀ افکار تربیتی عبدالرحمان جامی»
- . رخساره رضاآوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «انسان‌دوستی در تمثال‌های تاریخی “بهارستان” عبدالرحمان جامی»
- . دلبر صمدا وا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «افکار سیاسی عبدالرحمان جامی در خردنامه اسكندری»
- . زینوره حکیماوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «فلسفه اخلاقی عبدالرحمان جامی»
- . شوکت شرفاف و خیرالله صبوراف (از کشور تاجیکستان) با عنوان «عبدالرحمان جامی و سنت تربیت فرزند»
- خ. یوسفآوا و ت. توختهاوا (از کشور تاجیکستان) با عنوان «نیکی و نكوكاری در آثار عبدالرحمان جامی»
نشست های علمی تا ساعت 13 ادامه داشت، سپس مباحث علمی همایش برای استراحت و صرف ناهار به مدت دو ساعت تعطیل شد. و کار خود را در ساعت 15 دوباره آغاز کرد. بخش دوم و پایانی سخنرانی های علمی در ساعت 17 روز نخست همایش به پایان رسید و میهمانان برای استراحت به مجتمع بهارستان رفتند تا خود را برای ضیافتی که از سوی میزبانان همایش فراهم شده بود آماده سازند.
روز دوم برنامه به بزرگداشت 50مین سالروز میلاد فرزانه خجندی، شاعر خلقی تاجیکستان اختصاص داشت. برنامه ساعت 9 در قصر ارباب شهر خجند آغاز شد و تا 13 ادامه یافت. مراسمی به غایت با شکوه و فرح انگیز.
عنایت خواجه آوا ملقب به «فرزانه» برندۀ جایزۀ دولتی به نام رودکی و شاعر خلقی تاجیکستان است که تا کنون بیش از 15 جلد کتاب از او به چاپ رسیده. وی در خانواده ای فرهنگی به دنیا آمده و بارها در کشورهای فارسی زبان از جمله ایران نیز برای او مراسم بزرگداشت بر پا شده است.
پس از صرف ناهار در چایخانه مجلل قصر ارباب، میهمانان به سالن مرکزی دانشگاه خجند رفتند تا در بخش پایانی و اختتامیه همایش شرکت کنند. در این بخش مسئولین نشستها به ایراد گزارشی کوتاه از مجموعه سخنرانی های انجام شده پرداختند و نقاط قوت و ضعف برنامه را برشمردند.
عبدالستار عبدالشکور در مجموع سخنرانی ها را خوب ارزیابی کرد و گفت: در بیشتر موارد از عمومی گویی پرهیز شده بود. البته برخی موضوعات تکراری وجود داشت که باید در گزینش مقالات دقت بیشتری کرد. همچنین در برخی موارد نام گذاری مقالات نیز تصحیح علمی می خواهد.
پروفسور عبدالنبی ستارزاده مسئول نشست دوم گفت: در مجموع سیزده معروضه خوانده شد. گزارش ها نشان دادند که جامی شناسان تاجیک به دو مورد بیشتر توجه داشتند: یکی تحلیل و بررسی تعلیمات اخلاقی و عرفانی جامی و دیگر بررسی ارزش های هنری و بدیعی تألیفات جداگانۀ جامی از جمله مثنوی ها، نامه ها، بهارستان و … .
وی معتقد بود که این توجه بی سبب نیست و چند علت دارد. ستارزاده، عرفان و تعلیمات عرفانی جامی را که تا به حال نسبت به سمت های دیگر فعالیت های جامی کمتر تهیه شده و نیز سمت علمی دانشگاه خجند که به عرفان متمایل بوده، را از جمله دلایل این توجه دانست. ایشان همچنین افزود: مقالات از لحاظ ارزش علمی و سطح علمی ادبی یکدست نبودند و این از حسن گزارش هایی است که در بخش های مختلف یک همایش وجود دارد. البته پایۀ زمینه های برخی پژوهشگران از لحاظ تئوری ضعیف بود و در برخی موارد حاشیه گویی زیاد دیده می شد. همچنین بی خبری و بی دقتی از پیشینۀ تحقیق و سبک بیان از جمله مهم ترین نکات و نقاط ضعف برخی مقالات بود.
شهباز کبیراف مقالات ارائه شده را از نظر انتخاب موضوع جوابگو و غیر موهوم دانست. وی پیشنهاد کرد باید با یکدیگر هم قدم باشیم و کمتر قلم شکنی کنیم. وی افزود: در برخی موارد شاهد هستیم که کلمه سازی زیاد رواج گرفته و باید از آن پرهیز کرد.
در پایان همایش خانم مطلوبه خواجه آوا، جانشین رئیس دانشگاه دولتی خجند، موارد مطرح شده را جمع بندی و بیانیۀ همایش را قرائت کرد. ایشان همچنین تأکید کرد و اطمینان داد که نظرات اساتید در برگزاری برنامه های بعد مورد استفاده و توجه قرار خواهد گرفت.
تقدیر از مرکز پژوهشی میراث مکتوب به جهت تصحیح و انتشار آثار جامی
صبح روز جمعه به درخواست نویسندۀ این سطور و با اشتیاق و همراهی دکتر نورزاد، جلسه ای برای معرفی مرکز پژوهشی میراث مکتوب و فعالیت های آن از جمله سایت، تولید، نشریات و بخش پژوهشی این مرکز در دانشگاه دولتی خجند برگزار شد که با استقبال خوبی از سوی جامعه دانشگاهی این شهر رو به رو گردید. در انتهای جلسه مسئولین دانشگاه خجند تقدیرنامه ای خطاب به ریاست میراث مکتوب، دکتر اکبر ایرانی، برای چاپ آثار جامی بر اساس تصحیح اعلی خان افصح زاد، پژوهشگر تاجیک، صادر کردند و آن را نشان توجه ویژه ریاست این مرکز به میراث مشترک مردمان فارسی زبان و تقویت پیوندهای دو کشور دانستند.
گشتی در دانشگاه ملی و کتابخانه ملی خجند
اقامت در خجند پس از پنج روز میهمان نوازی همه مردم این شهر به ویژه میزبانان اصلی همایش (مسئولین دولتی و دانشگاهی شهر خجند) به پایان رسید و روز جمعه به سمت پایتخت به راه افتادم. در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان، بازدید از دانشگاه ملی و کتابخانه ملی انجام شد. ساختمان های بسیار زیبا و با شکوه، فضای دوشنبه را کمی با شهر تاریخی خجند متفاوت کرده بود. با همراهی جناب ناصر جان سلیم اف، رئیس کتابخانه ملی تاجیکستان، خانمی به نام سیرم در بازدید از این کتابخانه که به نام ابوالقاسم فردوسی است، راهنمای من گردید. بانویی بسیار شیرین سخن و با حوصله که تمام بخش های کتابخانه را که غالباً در روز شنبه نیمه تعطیل بودند، یک به یک باز کرده و در بارۀ آن توضیح داد. کتابخانه نُه طبقه داشت و سه سال از افتتاح ساختمان جدید آن می گذشت. سالن خوانش کتاب، تالارهای تخصصی رشته های مختلف، سالن نسخ خطی، تالارهای مختلف برای برگزاری همایش ها و مراسم با ظرفیت متفاوت و … بخش های مختلف کتابخانه ملی بود.
یک بخش جدید که برای من جاذبۀ ویژه ای داشت، تالارهایی به نام گوشه های فرهنگی کشورهای مختلف در کتابخانه ملی بود. گوشۀ فرهنگی ایران در طبقه چهارم این ساختمان قرار دارد که آقای علی حدادی به همراه همسرشان بیش از بیست سال است ادارۀ این بخش را عهده دار هستند. به گفتۀ ایشان 25000 جلد کتاب فارسی در بخش فرهنگی ایران وجود دارد که بیشتر آن ها با همکاری انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و جناب علی اشرف مجتهد شبستری تهیه شدهاند.
در طبقه سوم ساختمان کتابخانه دیوار بزرگی وجود دارد که نقاشی بسیار زیبایی اثر هنرمند رسام تاجیک به نام سبزعلی شیرزاد بر آن نقش بسته است. این نقاشی از سال 1991 تا 2011 میلادی (به مدت بیست سال) زمان برده و چند هزار سال فرهنگ سرزمین تاجیکستان و افراد مؤثر در سرنوشت این کشور را به نمایش می گذارد. جالب آن که در بخشی از این تصویر در کنار رئیس جمهور تاجیکستان، تصویر سید محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین ایران، به چشم می خورد.
گزارش از سهیلا یوسفی