میراث مکتوب – سفرنامه ها ، به ویژه سفرنامه های افراد غیر مسلمان برای شناخت جغرافیای تاریخی هر سرزمین، دارای اطلاعات ناب و منحصر به فردی می باشند و می توانند به عنوان منبعی ارزشمند در زمینه ی تاریخ ایران به ویژه دوران قاجاریه به دلیل فراوانی آن ها در این برهه ی زمانی نقشی به سزا ایفا نمایند.
این سفرنامه ها در واقع تاریخ مردم عادی و کوچه بازار هستند که به واسطه ی آن ها شناخت تاریخ هر دوره کامل تر می گردد، نکته ی قابل تامل آن است که این منابع بسیار مهم درمیان اغلب مورخان ناشناخته باقی مانده و توجه چندانی به آن ها نمی گردد.سفرنامه ی گلداسمید ، گزارش گونه بوده و تنها برای سرگرمی نوشته نشده است .نویسنده ی سفرنامه شخصی است که نخستین مدیر خطوط تلگرافی در ایران و بازیگر اصلی طرح تقسیمات مرزی شرق ایران ، از جمله بلوچستان و سیستان بین سال های 1870 تا 1872 میلادی است .کثرت و تنوع آثار ایشان و اشاره به جنبه های مختلف سیاسی ، اجتماعی ،اقتصادی ،تاریخی ، جغرافیایی و دیگر حوزه ها ، نشان از وسعت و عمق اطلاعات و همت ایشان دارد. گلداسمید ماموریت داشت که بدون ملاحظه ی دعاوی طرفین ،عاقلانه و با حسن تدبیر ، طبق سیاست های انگلیس ، راجع به اختلافات بین دو کشور، حکمیت کند. در این سفرنامه ، ماجرای دوپاره شدن سیستان توضیح داده می شود، سرزمینی گسترده که قسمت هایی از آن طی حکمیت به افغانستان واگذار شده است .
فهرست مطالب کتاب به این شرح است:
تحلیل سفرنامه
سفرنامه ی گلداسمید
ضمیمه ها
شریفی، امید، سفرنامه ی سرفردیک جان گلداسمید (ازبندر عباس تا مشهد از راه سیستان)، تهران، ایرانشناسی، تهران، 1395.
منبع: کتابخانۀ تخصصی ادبیات