میراث مکتوب – برخی از کاتبان فاضل که به استنساخ آثار کهن می‌پرداخته‌اند، گاه در متنی که کتابت می‌کرده‌اند تصرّفاتی به قصدِ تهذیب و تسهیل و تصحیح عبارات آن می‌نموده و در نتیجه، متنی مُصَحَّف و دگرگون شده را پدید می‌آورده‌اند.
همین خطا، در مواردی، از مصحّحان فاضل نیز سر زده و پاره‌ای اصلاحات ناروا را در ویراست بعضِ متون اسلامی رقم زده است. حاصل کار آن کاتبان و این مصحّحان، به سبب تحریفات و تصحیحاتی که بر متن تحمیل کرده‌اند، ارائۀ دست‌نوشت‌هایی نامعتمد و ویراستهایی نامعتبر از تراث اسلامی است. در نوشتار حاضر، ضمن اشاره به تذکارهایی که استادان فنّ تصحیح متون در این باره داده‌اند، جوانب و پیامدهای مختلف این معضِل با تفصیل افزونتری بررسی شده است. سپس نمونه‌هایی از تصرّفات و اصلاحات یکی از کاتبان فاضلِ پرکار، یعنی علّامه شیخ محمّد طاهر سَماوی، در دست‌نویسی که از رسالۀ «جَوابُ المَسَائلِ الطَّرَابُلُسيَّاتِ الثَّانيةِ» نوشتۀ شریف مرتَضی فراهم آورده است، مورد بحث قرار گرفته است.
متن کامل این نوشتار به قلم حمید عطایی نظری را اینجا بخوانید.