میراث مکتوب- دکتر پرویز اذکایی پژوهشگر و مورخ برجسته ایران و همدان صبح امروز ، ۲۵ فروردین‌‌ماه ۱۴۰۲ بر اثر بیماری در بیمارستان بوعلی همدان درگذشت.
دکتر اکبر ایرانی، مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، در پی درگذشت دکتر اذکایی، در پیامی درگذشت ایشان را تسلیت گفت. متن پیام به شرح زیر است.
بازگشت همه به سوی خداست
با اندوه فراوان درگذشت استاد پرویز اذکایی را به خانواده داغدار ایشان و جامعۀ علمی و فرهنگی کشور تسلیت می‌گویم. ایشان یکی از مفاخر بزرگ همدان بود که عمر با برکت خود را وقف تحقیق، تألیف، ترجمه و تصحیح متون علمی نمود. استاد پرویز اذکایی شخصیتی جامع الاطراف و از تبار عالمانی بود که علاوه بر فراگیری علوم قدیم، به پژوهش در تاریخ، فلسفه، تاریخ علم، فهرست‌نگاری و کتابشناسی پرداخت. شخصیت او از چند جنبه به‌ویژه از لحاظ فردی و اجتماعی قابل توجه و اعتناست.
او شیفتۀ فرهنگ ایران بود و با پشتکار ستودنی، به کار و کوشش علمی برای موطن و وطن خود پرداخت. گسترۀ کارها و تحقیقات ایشان، تتبع و ژرف‌نگری در منابع کهن ایران باستان، و تحقیق وسیع در تاریخ و جغرافیای همدان، دلیل ایران‌دوستی و شیفتگی او به کتاب و فرهنگ ایران بود.
با نگارش دربارۀ زندگی ابوریحان بیرونی، تحقیق و تصحیح الآثار الباقیه عن القرون الخالیه تألیف ابوریحان بیرونی و سپس ترجمۀ آن به فارسی و تصحیح فصولی از قانون مسعودی ابوریحان بیرونی، متخصصی طراز اول در بیرونی‌شناسی شد و بیش از هر کس دیگر این شخصیت علمی و تاریخی را به جهان ایرانی معرفی نمود.
کتاب طبّ روحانی محمد بن زکریای رازی را ترجمه و با تألیف کتابی مفصل و تحقیقی دربارۀ اندیشه‌های فلسفی حکیم رازی، جامع‌ترین تک‌نگاشت را در شناسایی رازی تقدیم جامعۀ علمی کرد.
از لحاظ ویژگیهای فردی و اجتماعی، اذکایی دانشمندی بی‌ریا، وارسته و فروتن، شوخ‌طبع و خوش‌رو، خوش‌حافظه و حاضرالذهن بود و زیستی زاهدانه داشت.
برای ترویج فرهنگ مکتوب و تشویق جوانان به کتابخوانی دو کار بزرگ و ستودنی کرد که امیدوارم درسی برای دیگر فرهنگ‌دوستان شود. خانۀ پدری خود را وقف کرد تا به یک مرکز فرهنگی و کتابخانه عمومی تبدیل شود. کتابخانۀ غنی و ارزشمند خود را با حدود ۱۵هزار جلد کتاب و نشریات ادواری وقف نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نمود. جایزه‌ای دوسالانه تعیین کرد تا به بهترین آثار حوزۀ مطالعات ایران‌شناسی و همدان‌پژوهی در کشور تعلق گیرد.
از درگاه خدای بزرگ برای ایشان که عمر خود را وقف کتاب کرد و با وقف کتابخانه خود جاودانه شد، طلب رحمت و علوّ درجات دارم. روحش شاد و مشمول تفضلات الهی باد.
اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
و رئیس هیئت امنای موقوفه فرهنگی استاد پرویز اذکایی
تصاویری از حضور دکتر اذکایی در مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب