میراث مکتوب – میرزا احمدخان عمارلوئی از جمله رجالی است که در انقلاب مشروطیت و سالهای بعد از آن تا اواسط سلطنت رضا شاه از مردان موجه و موثر عرصه سیاست ایران به شمار می رفت. به طوری که به عنوان مثال در سوابق سیاسی وی در دوره حضور در مجلس شورای ملی و عضویت در اولین مجلس موسسان در سال ۱۳۰۴ دیده می شود.
در کارنامۀ وی فراگیری علوم دینی نزد علمای تراز اول جهان اسلام، پیوستن به صف مبارزان مشروطه خواه، حضور در درگیرهای تبریز و کمک به آزادی خواهان، عضویت در فوج نجات، وکیل مردم قزوین در انتخابات دورۀ دوم مجلس شورای ملی و راه یافتن به دارالشورا، نمایندۀ مردم یزد در دورم سوم مجلس شورای ملی، کفالت حکومت خوزستان در سال ۱۳۰۴، انتصاب به حکومت استرآباد، حکمرانی اراک در سال ۱۳۰۹، و … . عمارلوئی در آبان ماه ۱۳۱۱ به مرگ ناگهانی و مشکوک درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.
عمارلوئی در نویسندگی، تسلط و تبحر بالایی داشت. وی چند بار در دوران حیاتش اقدام به نگارش خاطرات و مشاهدات خود نمود که سالها بعد از مرگ در گمنامی نگه داری می شد. خاطرات میرزا احمد خان عمارلوئی، مجموعه ای از یادداشتهای مرحوم عمارلوئی است که در سه برهه زمانی نوشته شده است. دفتر اول که یادداشتهای یومیه وی در روزهای عزیمت از نجف اشرف به تبریز در کوران نهضت مشروطه را دربردارد از بیستم شعبان ۱۳۲۶ هـ.ق تا اواخر شوال همان سال را شامل می شود. عمارلوئی خودش در وصیت نامه ای که نوشته، این بخش از یادداشتهای خود را سفرنامه احمدی نامگذاری کرده است. دفتر دوم را عمارلوئی در سالهای مهاجرت در اسلامبول نگاشته و راجع به شرح احوال خودش از زمان تولد تا اوایل مشروطه می شود. در این دفتر، موضوعات جالبی دربارۀ رشد علمی عمارلوئی و آشنایی وی با علمای نجف به تفصیل به رشتۀ تحریر درآمده است.
قسمت سوم خاطرات عمارلوئی، یادداشتی کوتاه است مربوط به سال ۱۳۰۹ خورشیدی که عمارلوئی به تجربه برخورد با جریانی موسوم به «پان ترکیستها» و نفوذ عثمانی ها در ایجاد افکار تجزیه آذربایجان و مشاهده توطئه های مدافعان این افکار اشاره می کند.
خاطرات میرزا احمد خان عمارلوئی، از رجال آزادی خواه انقلاب مشروطه (نماینده ادوار دوم تا سوم مجلس شورای اسلامی)؛ به کوشش علی امیری؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۹۱؛ قطع وزیری؛ ۳۵۰ صفحه مصور
معرفی کتاب از زکیه بیات
در کارنامۀ وی فراگیری علوم دینی نزد علمای تراز اول جهان اسلام، پیوستن به صف مبارزان مشروطه خواه، حضور در درگیرهای تبریز و کمک به آزادی خواهان، عضویت در فوج نجات، وکیل مردم قزوین در انتخابات دورۀ دوم مجلس شورای ملی و راه یافتن به دارالشورا، نمایندۀ مردم یزد در دورم سوم مجلس شورای ملی، کفالت حکومت خوزستان در سال ۱۳۰۴، انتصاب به حکومت استرآباد، حکمرانی اراک در سال ۱۳۰۹، و … . عمارلوئی در آبان ماه ۱۳۱۱ به مرگ ناگهانی و مشکوک درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.
عمارلوئی در نویسندگی، تسلط و تبحر بالایی داشت. وی چند بار در دوران حیاتش اقدام به نگارش خاطرات و مشاهدات خود نمود که سالها بعد از مرگ در گمنامی نگه داری می شد. خاطرات میرزا احمد خان عمارلوئی، مجموعه ای از یادداشتهای مرحوم عمارلوئی است که در سه برهه زمانی نوشته شده است. دفتر اول که یادداشتهای یومیه وی در روزهای عزیمت از نجف اشرف به تبریز در کوران نهضت مشروطه را دربردارد از بیستم شعبان ۱۳۲۶ هـ.ق تا اواخر شوال همان سال را شامل می شود. عمارلوئی خودش در وصیت نامه ای که نوشته، این بخش از یادداشتهای خود را سفرنامه احمدی نامگذاری کرده است. دفتر دوم را عمارلوئی در سالهای مهاجرت در اسلامبول نگاشته و راجع به شرح احوال خودش از زمان تولد تا اوایل مشروطه می شود. در این دفتر، موضوعات جالبی دربارۀ رشد علمی عمارلوئی و آشنایی وی با علمای نجف به تفصیل به رشتۀ تحریر درآمده است.
قسمت سوم خاطرات عمارلوئی، یادداشتی کوتاه است مربوط به سال ۱۳۰۹ خورشیدی که عمارلوئی به تجربه برخورد با جریانی موسوم به «پان ترکیستها» و نفوذ عثمانی ها در ایجاد افکار تجزیه آذربایجان و مشاهده توطئه های مدافعان این افکار اشاره می کند.
خاطرات میرزا احمد خان عمارلوئی، از رجال آزادی خواه انقلاب مشروطه (نماینده ادوار دوم تا سوم مجلس شورای اسلامی)؛ به کوشش علی امیری؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۹۱؛ قطع وزیری؛ ۳۵۰ صفحه مصور
معرفی کتاب از زکیه بیات