میراث مکتوب- پایان‌بخش هفته‌ای که گذشت با خبری تلخ برای اهالی کتاب و ادبیات همراه شد؛ کوروش صفوی، مترجم و استاد بازنشسته گروه زبانشناسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه‌طباطبایی که از جمله پژوهشگران شناخته شده کشورمان در زمینه‌های معناشناسی، نشانه‌شناسی، رابطهٔ زبانشناسی و ادبیات و تاریخ زبانشناسی به شمار می‌آمد در سن ۶۷ سالگی با زندگی بدرود گفت.
سال‌ها تدریس برای علاقه‌مندان
زنده‌یاد کوروش صفوی افزون بر سال‌ها تدریس برای علاقه‌مندان در فضای آکادمیک، در عناوینی همچون نایب‌رئیسی انجمن زبانشناسی ایران هم برای سال‌های بسیار به فرهنگ و ادبیات این مرز و بوم خدمت کرد. او متولد ششم تیرماه سال ۱۳۳۵ در تهران بود. دوران مدرسه‌اش در آلمان و اتریش سپری شد. بعد از کسب دیپلم در سال ۱۳۵۰ به کشور بازگشت اما از آنجایی که مدرک تحصیلی‌اش را قبول نکردند به ناچار دوره دبیرستان را از نو سپری کرد و دیپلم ریاضی گرفت. بعد از آن در رشته زبان و ادبیات آلمانی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد، هرچند که کمی بعد به سوی مدرسه عالی ترجمه تغییر مسیر داد و در نهایت سال ۱۳۵۴ موفق به اخذ مدرک کارشناسی از آن شد.
زنده‌یاد صفوی، مدتی در دانشگاه دولتی اوهایو و چند ترم تحصیلی هم در ام.آی. تی خواند که هیچ کدام به سرانجام نرسید چراکه به اجبار بیماری پدرش به کشور برگشت. ادامه تحصیلات دانشگاهی‌اش را در ایران و با تحصیل در کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه تهران سپری شد. او از همان اواسط دهه پنجاه به استخدام دانشکده علوم و ارتباطات درآمد و تحصیلات خود را تا مقطع دکترای زبانشناسی دانشگاه تهران ادامه داد.
زنده‌یاد صفوی ازهمان سال‌های ابتدایی بازگشت به ایران و ادامه تحصیلات تکمیلی، مطالعاتش را درباره ابزارهای زبانشناسی در نظم، نثر و شعر آغاز کرد. او کلاس‌های زنده‌یاد علی‌محمد حق‌شناس را در این زمینه، عاملی مؤثر برای علاقه‌مندی‌اش به مطالعات زبانشناسی خوانده است؛ آموزه‌هایی که در نهایت سبب آن می‌شود که موضوع «اسباب ایجاد نظم در ادب فارسی» را برای رساله دکترای خود انتخاب کند. نکته جالب توجه اینکه در مسیر به سرانجام رساندن آن از حضور یدالله ثمره و شفیعی کدکنی به عنوان استادان مشاور بهره‌مند شد؛ آنچنان که درباره این همراهی گفته بود: «فکر نمی‌کنم صد سال یکبار هم چنین اقبالی به سراغ دانشجویی بیاید.»
مؤلف و مترجم کتاب‌هایی ارزشمند
نگاهی که زنده‌یاد صفوی به ابزارهای زبان شناسی داشته قابل تأمل هستند؛ از جمله آنکه معتقد بود: «زبانشناسی ابزاری برای تعیین «خوب و بد»، «زشت و زیبا»، «شور و شعف و شوق» و غیره در اختیار ندارد. قرار هم نیست در علم بشود ملاکی برای تشخیص این ویژگی‌های احساسی در اختیار داشت.»
به همت این استاد دانشگاه و زبان‌شناس، کتاب‌های تألیفی متعددی در دسترس دانشجویان و علاقه‌مندان قرار گرفته بود که «درآمدی بر زبانشناسی»، «واژه‌نامهٔ زبانشناسی»، «نگاهی به پیشینهٔ زبان فارسی»، «هفت گفتار دربارهٔ ترجمه»، «از زبانشناسی به ادبیات»، «گفتارهایی در زبانشناسی»، «درآمدی بر معنی‌شناسی»، «منطق در زبانشناسی»، «از زبانشناسی به ادبیات، «معنی‌شناسی کاربردی»، «فرهنگ توصیفی معنی‌شناسی» و «نگاهی به ادبیات از دیدگاه زبانشناسی» عناوین برخی از این کتاب‌ها هستند.
البته همان‌گونه که در ابتدای گزارش هم اشاره شد، زنده‌یاد صفوی افزون بر سال‌ها تدریس و همچنین تألیف کتاب‌های متعدد، در زمینه ترجمه هم مترجمی پر کار بوده است. در میان کتاب‌هایی که به همت وی در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته، هم آثاری در زمینه تخصصی زبان و ادبیات دیده می‌شود و هم کتاب‌هایی در حوزه عمومی. «روندهای بنیادین در دانش زبان» نوشته «یاکوبسن»، «محفل فیلسوفان خاموش» نوشته «هوسله»، «فردینان دو سوسور» نوشته«کالر» و «دنیای سوفی» نوشته مشهور« یوستین گر» در زمره آثاری قرار می‌گیرند که به ترجمه وی روانه کتابفروشی‌ها شده‌اند. او از «نوآم چامسکی»، زبان‌شناس، فیلسوف، دانشمند علوم شناختی، مورخ، منتقد اجتماعی و فعال سیاسی مشهور جهان نیز کتابی همچون «زبان و ذهن» را ترجمه و در اختیار علاقه‌مندان گذاشته است.
منبع: روزنامه ایران