ميراث مكتوب – زبان فارسی در بیرون از محدودۀ جغرافیایی ایران هواداران و علاقه‌مندان زیادی دارد که در این میان، مردم شبه‌قاره از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند.
بسیاری از فعالیت‌های علمی و فرهنگی دربارۀ ایران و فرهنگ آن، پیش از همه جا، در هندوستان آغاز شده است. از جمله می‌توان از تألیف کهن‌ترین تذکرۀ فارسی در شبه‌قاره، یعنی لباب‌الالباب، و یا از چاپ نخستینِ شاهنامه در این منطقه یاد کرد. اما به‌رغم این پیشینۀ درخشان در زمینۀ شکل‌گیری و توسعۀ زبان فارسی در شبه‌قاره، تا کنون چنان‌که باید، بررسی‌های شایسته‌ای انجام نگرفته است. البته ناگفته نماند که در دانشگاه‌های هند، مخصوصاً در دانشگاه دهلی، پایان‌نامه‌هایی زیر نظر استادان زبان فارسی فراهم و گاه چاپ شده‌اند که در آن‌ها مسئله را ازنظر زمانی و مکانی به طور مقطعی مورد بررسی قرار داده‌اند.
در مجموعۀ حاضر در باب موضوعات متنوعی در حوزۀ زبان و ادب فارسی در شبه‌قاره و در دوره‌های تاریخی این سرزمین بحث شده است که مجموعاً در 9 بخش کلی طبقه‌بندی شده‌اند. فهرست این بخش‌ها بدین قرار است: 1. نخستین شاعران فارسی‌گوی هند (ویژگی‌های شعر غزنوی)؛ 2. غوریان یا آل شَنْسَب (وضع اجتماعی و ادبی در عهد غوریان، شاعران عهد غوریان، نویسندگان عهد غوریان)؛ 3. ممالیک یا سلاطین هند (اوضاع ادبی و فرهنگی در عهد ممالیک، شعرای عهد ممالیک، نویسندگان عهد ممالیک)؛ 4. خلجیان (اوضاع ادبی و اجتماعی در عهد خلجیان، شاعران و نویسندگان عهد خلجیان)؛ 5. تغلقیان (حکومت‌های دیگر در عهد تغلقیان، زندگی اجتماعی در عهد تغلقیان، شاعران عهد تغلق، علما و صوفیان عهد تغلق، نثر فارسی و نثرنویسان در عهد تغلق)؛ 6. سادات‌ها یا سیّدها (لودیان شاعران عهد سادات و لودی، نویسندگان عصر سادات و لودیان چند کتاب در لغت و موسیقی و طب)؛ 7. افغانان (شاعران و نویسندگان این عهد)؛ 8. نگاهی به تصوف اسلامی در هند (صوفیان هند)؛ 9. گورکانیان هند ـ بابر (اوضاع ادب در عصر بابر، علما و مشایخ عهد بابر، شاعران عهد بابر، هنرمندان عصر بابر، اضاع ادبی در عهد همایون، علما و مشایخ دورۀ همایون، شاعران دربار همایون، جلال‌الدین محمد اکبر، اوضاع ادبی و اجتماعی در عهد اکبر، علمای دربار اکبر، کتاب‌های متفرقۀ تاریخی دورۀ اکبر و…). فهرست منابع و اعلام بخش پایانی این کتاب را تشکیل می‌دهد.
کتاب نگاهی به تاریخ ادب فارسی در هند نوشتۀ دکتر توفیق ه. سبحانی است که شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی آن را در 724صفحه و با شمارگان 1000 نسخه، به بهای 200000 ریال منتشر کرده است.
بسیاری از فعالیت‌های علمی و فرهنگی دربارۀ ایران و فرهنگ آن، پیش از همه جا، در هندوستان آغاز شده است. از جمله می‌توان از تألیف کهن‌ترین تذکرۀ فارسی در شبه‌قاره، یعنی لباب‌الالباب، و یا از چاپ نخستینِ شاهنامه در این منطقه یاد کرد. اما به‌رغم این پیشینۀ درخشان در زمینۀ شکل‌گیری و توسعۀ زبان فارسی در شبه‌قاره، تا کنون چنان‌که باید، بررسی‌های شایسته‌ای انجام نگرفته است. البته ناگفته نماند که در دانشگاه‌های هند، مخصوصاً در دانشگاه دهلی، پایان‌نامه‌هایی زیر نظر استادان زبان فارسی فراهم و گاه چاپ شده‌اند که در آن‌ها مسئله را ازنظر زمانی و مکانی به طور مقطعی مورد بررسی قرار داده‌اند.
در مجموعۀ حاضر در باب موضوعات متنوعی در حوزۀ زبان و ادب فارسی در شبه‌قاره و در دوره‌های تاریخی این سرزمین بحث شده است که مجموعاً در 9 بخش کلی طبقه‌بندی شده‌اند. فهرست این بخش‌ها بدین قرار است: 1. نخستین شاعران فارسی‌گوی هند (ویژگی‌های شعر غزنوی)؛ 2. غوریان یا آل شَنْسَب (وضع اجتماعی و ادبی در عهد غوریان، شاعران عهد غوریان، نویسندگان عهد غوریان)؛ 3. ممالیک یا سلاطین هند (اوضاع ادبی و فرهنگی در عهد ممالیک، شعرای عهد ممالیک، نویسندگان عهد ممالیک)؛ 4. خلجیان (اوضاع ادبی و اجتماعی در عهد خلجیان، شاعران و نویسندگان عهد خلجیان)؛ 5. تغلقیان (حکومت‌های دیگر در عهد تغلقیان، زندگی اجتماعی در عهد تغلقیان، شاعران عهد تغلق، علما و صوفیان عهد تغلق، نثر فارسی و نثرنویسان در عهد تغلق)؛ 6. سادات‌ها یا سیّدها (لودیان شاعران عهد سادات و لودی، نویسندگان عصر سادات و لودیان چند کتاب در لغت و موسیقی و طب)؛ 7. افغانان (شاعران و نویسندگان این عهد)؛ 8. نگاهی به تصوف اسلامی در هند (صوفیان هند)؛ 9. گورکانیان هند ـ بابر (اوضاع ادب در عصر بابر، علما و مشایخ عهد بابر، شاعران عهد بابر، هنرمندان عصر بابر، اضاع ادبی در عهد همایون، علما و مشایخ دورۀ همایون، شاعران دربار همایون، جلال‌الدین محمد اکبر، اوضاع ادبی و اجتماعی در عهد اکبر، علمای دربار اکبر، کتاب‌های متفرقۀ تاریخی دورۀ اکبر و…). فهرست منابع و اعلام بخش پایانی این کتاب را تشکیل می‌دهد.
کتاب نگاهی به تاریخ ادب فارسی در هند نوشتۀ دکتر توفیق ه. سبحانی است که شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی آن را در 724صفحه و با شمارگان 1000 نسخه، به بهای 200000 ریال منتشر کرده است.
منبع: ميراث مكتوب