میراث مکتوب- کتاب «نگاهی از چندسو به نشر کتاب» نوشته عبدالحسین آذرنگ به‌تازگی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است.
عبدالحسین آذرنگ نویسنده و پژوهشگر تاریخ نشر کشور است که به‌تازگی کتاب «نگاهی از چند سو به دانشنامه‌نگاری» را هم با همکاری همین‌ناشر منتشر کرده است. او معتقد است نشر امروز در حال دگردیسی برای بقا و تداوم به کوشش‌های دیگری متفاوت با گذشته نیاز دارد، تلاش در راه شناخت بهتر با دید گسترده‌تری را اقتضا می‌کند، آینده‌نگری و برنامه‌ریزی می‌خواهد و به زیرساخت‌های لازم محتاج است. همچنین به پژوهش، آموزش، تحقیق و توسعه، تعلیم و توسعه، منابع مرجع و آموزشی، نشریه‌های تخصصی و اطلاع‌رسان به حداکثر حمایت و حداقل دخالت، به تشکل صنفی منسجم، هدفمند و برکنار از اختلاف‌های بی‌ثمر فرساینده، درس‌گرفته از دیگر تجربه‌های به بار نشسته و به تلاش‌های ناشران متحدی که نشرشان را نجات دادند نیاز دارد.
مولف مقالاتی که در این‌کتاب چاپ شده‌اند، می‌گوید بررسی روند کنونی نشر کتاب نشان می‌دهد آینده نشر نه در گرو یک‌گونه از نشر بلکه در گرو گونه‌های متنوعی از نشر با کارکردهای متفاوت است که شاید بتوان آن‌ها را نشرهای همراه، نشرهای ترکیبی یا نشرهای مکمل نام گذاشت. او می‌گوید نشر آمیزهای است از علم، فن، هنر، صنعت، حرفه، کاروکسب؛ و در عین حال فعالیتی است تاثیرگذار و تاثیرپذیر. چند فناوری که با صنعت و کاروکسب نشر ارتباط دارند، بر آن تاثیرهای بیدرنگ می‌گذارند و در نتیجه خصلتی در حال تحول به آن میبخشند. به همین‌دلیل در سالهای اخیر و پس از دگرگونیهای چشمگیر در عرصه‌های ارتباطات، اطلاعات و فناوری دیجیتالی، رایانهای و شبکهای، با نشری روبه‌رو شده‌ایم بسیار متفاوت با نشر چند دهه پیش، و با چشماندازهای تازه‌ای که از تحولات دیگری در آینده نزدیک و دور نوید می‌دهد.
مقالاتی که آذرنگ پیش‌تر نوشته و در کتاب پیش‌رو گردآوری کرده، مخاطب را با جنبه‌های مختلف نشر کتاب و تحولات شکل‌گرفته در این‌کار آشنا می‌کنند. مخاطبان این‌مطالب نیز ناشران، نویسندگان، ویراستاران و همه علاقه‌مندان عمومی و تخصصی کتاب هستند.
کتاب پیش‌رو ۲۴ گفتار و مقاله دارد که تعدادی از آن‌ها برای اولین‌بار چاپ می‌شوند و باقی پیش‌تر در قالب کتاب و مجلات منتشر شده‌اند. عناوین این‌مقالات به این‌ترتیب است:
«چرا نشر برای ما این‌قدر مهم است؟»، «گمشده نشر ما چیست و کیست؟ مخاطب و مخاطب‌شناسی در نشر»، «گروه هدف در نشر ما»، «مخاطب، بنیاد اصلی نشر»، «انسان‌شناسی نشر کتاب در ایران»، «جنبه‌هایی از فقر نظری نشر»، «رابطه میان سیاست‌ها و زیرساخت‌های نشر»، «سیاستی برای کتاب و نشر در دوره گذار»، «اقتصاد دستخوش تحول کتاب»، «نشریه ویژه کتاب؛ کاربردها و خصوصیات»، «انواع ناشران؛ با توجه به تحولات امروز نشر»، «کتاب‌آما، گونه‌ای دیگر از ناشر»، «فروش کتاب؛ با نگاهی به تجربه‌های دیگران»، «تحولات جدید در عرصه نشر و ویرایش»، «آیا نشر سنتی رو به زوال است؟»، «آیا رقابت نشرها به سود ماست؟»، «کتاب و نشر از دیدگاه منافع ملی و عمومی»، «نشرهای محلی و تاثیرهای آن‌ها بر نشر ملی»، «نشر سرای الکترونیکی؛ از تجربه‌های جدید سوئد»، «آموزش‌های ترکیبی در نشر»، «عرصه‌های نکاویده در نشر ایران؛ درآمدی به جنبه‌های مطالعاتی»، «چرا نشر ژاپن پیش رفت و نشر ایران نه؟»، «ضرورت بازنگری در سیاست نشر کتاب در ایران؛ پیشنهادی چند برای ایجاد تحول در نشر» و «خطوطی از سیمای نشر؛ از لابه‌لای پرسش و پاسخ‌ها».
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
نشر پیش از دوره میجی، فعالیتی بسیار محدود و هدف اصلی آن باسوادی بود. در ایران پیش از جنبش نوسازی عصر عباس‌میرزا قاجار (دهه ۱۲۴۰ ق، حدودا ۴۰ سال پیش از آغاز دوره میجی) نشر چاپی، یعنی نشری که تکثیر آن از راه چاپ باشد، وجود نداشت. دستگاه‌ها، وسایل و فناوری چاپ به اهتمام عباس میرزا از خارج وارد شد و در خدمت نشر و اشاعه جنبه‌هایی از تمدن جدید قرار گرفت. با این‌که عباس‌میرزا و همکارانش بانی نشر آثاری شدند که برخی از آن‌ها فرهنگ عمومی را گسترش و ارتقا می‌داد، باز هم نشر عملا در خدمت باسوادتر کردن باسوادان بود. اما نسلی که سواد می‌آموخت ناگزیر بود مواد لازم خواندنی خود را به گونه‌ای تامین کند. شماری از باسوادان ایرانی مطالبی را که نیاز داشتند خود استنساخ می‌کردند. شماری به نساخان دستمزد می‌پرداختند و نسخه‌ای تکثیرشده می‌خریدند. تکثیر نوشته عملا تابع نیاز بود، مثل این‌که امروز کسی برای برطرف ساختن نیازی مطلبی را زیراکس کند. کتاب‌هایی که در آن دوره نوشته می‌شد خطاب به باسوادان و بعضا نیز خطاب به بالاترین رده باسوادان جامعه بود.
این‌کتاب با ۳۰۲ صفحه، شمارگان ۵۵۰ نسخه و قیمت ۱۱۰ هزار تومان منتشر شده است.
منبع: مهر