میراث مکتوب- شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدالله سینا (۳۷۰- ۴۲۸ ق)، به لطف اندیشه ژرف و هوش سرشار بنیاد فلسفه ای را گذاشت که در الاشارات و التنبیهات به کمال رسید؛ کتابی که حاوی طرحی فشرده اما جامع از نظام فلسفی او بود که تا کنون بر آن شروح متعددی نگاشته شده و یکی از این شروح، شرح اشارات فخر رازی (۵۴۳- ۶۰۶ ق) است. از شواهد و قرائن پیدا است که شرح اشارات رازی از زمان وی در غایت اشتهار و اقبال بوده است؛ چنانکه او خود خبر می دهد که جمعی شرح اشارات وی را ـ در کنار آثار دیگری از او مانند المخلص و المباحث المشرقیه ـ نزد افضل الدین غیلانی می خوانده اند. اهمیت و شهرت شرح اشارات رازی و انتقادات موشکافانه و تشکیکات سخت گیرانه وی بر آرای ابن سینا، به نوعی اشارات را در سایه این شرح قرار داد و سنت تدریس و تشریح اشارات، به سنت بحث و بررسی انتقادات و اشکالات فخر بر اصل کتاب بدل گشت. شرح طوسی بر اشارات تأثیر شگرفی بر جریان فلسفی جهان اسلام گذاشت و با پاسخگویی به انتقادات رازی، فلسفه سینوی را از نو احیاء کرد و اندیشه اشعری رازی ـ و اسلاف او ـ را عقب راند. با این حال، نباید تصور کرد که با تألیف شرح طوسی، شرح رازی به یکباره از اعتبار افتاد و دفاعیات طوسی از ابن سینا به آسانی پذیرفته شد. شواهد متعددی هست که نشان می دهد پیش از سیطره فکری شاگردان و پیروان طوسی، برخی مجدانه در تأیید رأی رازی و رد پاسخ طوسی می کوشیدند.
آنچه خواندید، تلخیصی از مقدمه نسخه برگردان شرح کتاب الاشارات و التنبیهات (شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا)، به قلم سیدمحمد عمادی حائری است.
درباره نسخ مورد استفاده باید گفت، قدیمی ترین دستنویس های موجود از اشارات رازی عبارتند از:
۱٫ نسخه کتابخانه لاله لی (استانبول)، ۲۵۲۰
۲٫ نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی (تهران)، ۱۰۶۰۹
۳٫ نسخه کتابخانه ینی جامع (استانبول)، ۷۶۴
۴٫ نسخه کتابخانه کوپریلی ـ مجموعه فاضل احمد پاشا (استانبول)، ۸۷۳
۵٫ نسخه کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی (قم)، ۱۲۸۴۸
۶٫ نسخه کتابخانه جارالله (استانبول)، ۱۳۱۴
۷٫ نسخه کتابخانه کوپریلی ـ مجموعه فاضل احمد پاشا (استانبول)، ۸۷۴
هیچ یکی از این نسخه ها در جدیدترین و روشمندترین تصحیح شرح اشارات رازی مورد استفاده نبوده است. در میان نسخه های بالا، دستنویس کتابخانه مجلس ـ که اینک به صورت نسخه برگردان به چاپ رسیده است ـ کمتر از هشت سال پس از وفات مؤلف ( م. اول شوال ۶۰۶ ق) کتابت شده و کهن ترین دستنویس کامل کتاب است.
شرح کتاب الاشارات و التنبیهات (شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا)ـ نسخه برگردان به قطع اصل از روی نسخه خطی شماره ۱۰۶۰۹ کتابخانه مجلس شورای اسلامی؛ فخرالدین محمد بن عمر رازی؛ با مقدمه سیدمحمد عمادی حائری؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ در قطع رحلی؛ چاپ اول:۱۳۹۱؛ با ۴۸۵ صفحه منتشر شده است.
آنچه خواندید، تلخیصی از مقدمه نسخه برگردان شرح کتاب الاشارات و التنبیهات (شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا)، به قلم سیدمحمد عمادی حائری است.
درباره نسخ مورد استفاده باید گفت، قدیمی ترین دستنویس های موجود از اشارات رازی عبارتند از:
۱٫ نسخه کتابخانه لاله لی (استانبول)، ۲۵۲۰
۲٫ نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی (تهران)، ۱۰۶۰۹
۳٫ نسخه کتابخانه ینی جامع (استانبول)، ۷۶۴
۴٫ نسخه کتابخانه کوپریلی ـ مجموعه فاضل احمد پاشا (استانبول)، ۸۷۳
۵٫ نسخه کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی (قم)، ۱۲۸۴۸
۶٫ نسخه کتابخانه جارالله (استانبول)، ۱۳۱۴
۷٫ نسخه کتابخانه کوپریلی ـ مجموعه فاضل احمد پاشا (استانبول)، ۸۷۴
هیچ یکی از این نسخه ها در جدیدترین و روشمندترین تصحیح شرح اشارات رازی مورد استفاده نبوده است. در میان نسخه های بالا، دستنویس کتابخانه مجلس ـ که اینک به صورت نسخه برگردان به چاپ رسیده است ـ کمتر از هشت سال پس از وفات مؤلف ( م. اول شوال ۶۰۶ ق) کتابت شده و کهن ترین دستنویس کامل کتاب است.
شرح کتاب الاشارات و التنبیهات (شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا)ـ نسخه برگردان به قطع اصل از روی نسخه خطی شماره ۱۰۶۰۹ کتابخانه مجلس شورای اسلامی؛ فخرالدین محمد بن عمر رازی؛ با مقدمه سیدمحمد عمادی حائری؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ در قطع رحلی؛ چاپ اول:۱۳۹۱؛ با ۴۸۵ صفحه منتشر شده است.
معرفی کتاب از زکیه بیات