میراث مکتوب- به مناسبت فرارسیدن پانصدمین سال درگذشت عبدالعلی بیرجندی و در جهت بزرگداشت مقام این دانشمند کشور، به بهانه برگزاری گردهمایی هایی در جهت بزرگداشت مقام وی در سال ۱۳۹۱ خورشیدی و در نهایت، در جهت ارائه یکی از آثار این دانش‌مرد خراسانی، چاپ عکسی صنعه آلات الرصد از روی نسخه‌ای به خط شریف بیرجندی به شماره ۱۰۶۱۲ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. مقدمه این اثر به قلم فرید قاسملو به نگارش درآمده است.
تا کنون پژوهش های خوبی درباره عبدالعلی بیرجندی صورت پذیرفته و مجوعه آثار چاپ شده از بیرجندی یا درباره بیرجندی، اکنون زیربنای بسیار خوبی برای پژوهش درباره آراء، و آثار وی است. رایج ترین نقل قول درباره تاریخ فوت بیرجندی سال ۹۳۴ هجری قمری است. عبدالعلی بیرجندی را باید نویسنده ای مترجم، یا مترجمی نویسنده به شمار آورد. آثار بیرجندی را می توان به سه دسته تقسیم کرد: تألیفات، شروح و ترجمه ها، که مجموعه اصلی آثار بیرجندی شروح او هستند. شروح او بر مجموعه ای از آثار ریاضی و نجومی عمده آثار او را تشکیل می دهند. از جمله این آثار باید از حاشیه شرح المخلص (تألیف محمودبن محمد چغمینی و شرح آن توسط قاضی زاده رومی)، شرح التذکره فی الهیئه و شرح مجسطی (تألیف خواجه نصیرالدین طوسی) یاد کرد.
درباره نسخه صنعه آلات الرصد باید گفت، این رساله در نوزده باب تألیف شده است و فهرست ابواب آن، هم در فهرست نسخه های عکسی مرکز احیاء میراث اسلامی و هم در فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله مرعشی وجود دارد. آقا بزرگ تهرانی در کتاب الذریعه، تاریخ تألیف این کتاب را سال ۱۲۳۶ قمری دانسته است. به صراحت بیرجندی در انجامه نسخه حاضر، این دستنویس را در نیمه ماه ربیع الاول سال ۸۹۵ قمری کتابت شده است.
صنعه آلات الرصد؛ منسوب به نظام الدین عبدالعلی بن محمدبن حسین، فاضل بیرجندی (متوفی ۹۳۴هـ.ق)؛ به کوشش دکتر محمود رفیعی؛ قم: نشر مجمع ذخائر اسلامی، با همکاری کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، و کتابخانه و موزه ملی ملک؛ قطع وزیری؛ ۱۵+ ۱۲۱ صفحه؛ به قیمت ۲۰۰۰۰ تومان
تا کنون پژوهش های خوبی درباره عبدالعلی بیرجندی صورت پذیرفته و مجوعه آثار چاپ شده از بیرجندی یا درباره بیرجندی، اکنون زیربنای بسیار خوبی برای پژوهش درباره آراء، و آثار وی است. رایج ترین نقل قول درباره تاریخ فوت بیرجندی سال ۹۳۴ هجری قمری است. عبدالعلی بیرجندی را باید نویسنده ای مترجم، یا مترجمی نویسنده به شمار آورد. آثار بیرجندی را می توان به سه دسته تقسیم کرد: تألیفات، شروح و ترجمه ها، که مجموعه اصلی آثار بیرجندی شروح او هستند. شروح او بر مجموعه ای از آثار ریاضی و نجومی عمده آثار او را تشکیل می دهند. از جمله این آثار باید از حاشیه شرح المخلص (تألیف محمودبن محمد چغمینی و شرح آن توسط قاضی زاده رومی)، شرح التذکره فی الهیئه و شرح مجسطی (تألیف خواجه نصیرالدین طوسی) یاد کرد.
درباره نسخه صنعه آلات الرصد باید گفت، این رساله در نوزده باب تألیف شده است و فهرست ابواب آن، هم در فهرست نسخه های عکسی مرکز احیاء میراث اسلامی و هم در فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله مرعشی وجود دارد. آقا بزرگ تهرانی در کتاب الذریعه، تاریخ تألیف این کتاب را سال ۱۲۳۶ قمری دانسته است. به صراحت بیرجندی در انجامه نسخه حاضر، این دستنویس را در نیمه ماه ربیع الاول سال ۸۹۵ قمری کتابت شده است.
صنعه آلات الرصد؛ منسوب به نظام الدین عبدالعلی بن محمدبن حسین، فاضل بیرجندی (متوفی ۹۳۴هـ.ق)؛ به کوشش دکتر محمود رفیعی؛ قم: نشر مجمع ذخائر اسلامی، با همکاری کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، و کتابخانه و موزه ملی ملک؛ قطع وزیری؛ ۱۵+ ۱۲۱ صفحه؛ به قیمت ۲۰۰۰۰ تومان
معرفی کتاب از زکیه بیات