میراث مکتوب- دوران حکومت سلسلۀ قاجار در ایران، دوره با اهمیتی در تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم است. در این دوره، فرهنگ ایران، که ریشه در ایران باستان داشت و در دوران اسلامی بالیده بود، بیش از پیش در مواجهه با فرهنگ اروپایی قرار گرفت. تقابل فرهنگ ایران و اروپا، که در دورۀ صفویه و با حضور بازرگانان، مستشاران و مستشرقان اروپایی در ایران، آغاز شده بود، با اعزام محصلان ایرانی به اروپا و در سالهای بعد، با سفر شاه و درباریان تقویت شد.
یکی از مهم ترین پیشرفت های دوره قاجار، ورود صنعت چاپ به ایران بود. چاپ با نشر کتاب رسالۀ جهادیه از میرزا بزرگ قائم مقام، در فتاوای مراجع دینی در باب جهاد، در سال ۱۲۳۳ ق. آغاز شد… . تأسیس دارالفنون به تدبیر امیرکبیر در سال ۱۲۶۸ ق. تحول بزرگی در آموزش و پرورش در سطح عالی ایران بود. معلمان اروپایی، برای تدریس خود، کتابهایی تألیف کردند که در همان دارالطباعۀ مدرسۀ دارالفنون و کتاب های درسی منتشرۀ آن الگویی برای مدارس دیگر و کتاب های درسی جدید بود که بعدها مؤسسان آن مدارس و فارغ التحصیلان دارالفنون آنها را تدوین کردند. این مدارس، یکی از دلایل شروع نهضت مشروطه بود. انقلاب مشروطه معلول این پیشرفت های علمی و فرهنگی و در عین حال علت بسیاری از پیشرفت های بعدی بود.
این خلاصه ای بود از سخن سردبیر در دومین شماره از یازدهمین سال انتشار فصلنامۀ فرهنگ مردم. این شماره به موضوع آموزش کودکان در دورۀ قاجار اختصاص یافته است. به مناسبت تقارن امسال (۱۴۳۳ ق.) با دویستمین سالگرد ورود صنعت چاپ به ایران، بخش بزرگی از مقالات دربارۀ آموزش و پرورش، ساختار مکتب خانه و مدارس نو و کتابهای چاپی کودکان است.
عناوین مقالاتی که در این شماره به چاپ رسیده است عبارتند از:
مکتب خانه: علی فولادی
رسالۀ قواعد تدریس اطفال، دستنامۀ آموزش مکتب خانه: ماندانا رضوی زاده
تا نگرید طفل کی نوشد لبن: جمشید کیان فر
چگونگی طبقه بندی قصه های کودکان و داستان های عامیانه: عباس حسینی
هفت کتاب: ماندانا رضوی زاده
شیوۀ آموزش خوشنویسی از گذشته تا قاجار: مجید غلامی جلیسه
مفتاح الملک: نرگس پدرام؛ سیدعلی کاشفی خوانساری
گفت و شنودی با صادق همایونی (در باب نقش کودکان در تعزیه)
عروسک های غیرایرانی در دورۀ قاجار: امیر سهرابی
مردنگی: مجید حبیبیان
یکی از مهم ترین پیشرفت های دوره قاجار، ورود صنعت چاپ به ایران بود. چاپ با نشر کتاب رسالۀ جهادیه از میرزا بزرگ قائم مقام، در فتاوای مراجع دینی در باب جهاد، در سال ۱۲۳۳ ق. آغاز شد… . تأسیس دارالفنون به تدبیر امیرکبیر در سال ۱۲۶۸ ق. تحول بزرگی در آموزش و پرورش در سطح عالی ایران بود. معلمان اروپایی، برای تدریس خود، کتابهایی تألیف کردند که در همان دارالطباعۀ مدرسۀ دارالفنون و کتاب های درسی منتشرۀ آن الگویی برای مدارس دیگر و کتاب های درسی جدید بود که بعدها مؤسسان آن مدارس و فارغ التحصیلان دارالفنون آنها را تدوین کردند. این مدارس، یکی از دلایل شروع نهضت مشروطه بود. انقلاب مشروطه معلول این پیشرفت های علمی و فرهنگی و در عین حال علت بسیاری از پیشرفت های بعدی بود.
این خلاصه ای بود از سخن سردبیر در دومین شماره از یازدهمین سال انتشار فصلنامۀ فرهنگ مردم. این شماره به موضوع آموزش کودکان در دورۀ قاجار اختصاص یافته است. به مناسبت تقارن امسال (۱۴۳۳ ق.) با دویستمین سالگرد ورود صنعت چاپ به ایران، بخش بزرگی از مقالات دربارۀ آموزش و پرورش، ساختار مکتب خانه و مدارس نو و کتابهای چاپی کودکان است.
عناوین مقالاتی که در این شماره به چاپ رسیده است عبارتند از:
مکتب خانه: علی فولادی
رسالۀ قواعد تدریس اطفال، دستنامۀ آموزش مکتب خانه: ماندانا رضوی زاده
تا نگرید طفل کی نوشد لبن: جمشید کیان فر
چگونگی طبقه بندی قصه های کودکان و داستان های عامیانه: عباس حسینی
هفت کتاب: ماندانا رضوی زاده
شیوۀ آموزش خوشنویسی از گذشته تا قاجار: مجید غلامی جلیسه
مفتاح الملک: نرگس پدرام؛ سیدعلی کاشفی خوانساری
گفت و شنودی با صادق همایونی (در باب نقش کودکان در تعزیه)
عروسک های غیرایرانی در دورۀ قاجار: امیر سهرابی
مردنگی: مجید حبیبیان
بخش گزارش‌ها
بانو عزیزه جهان چهره نگار چهارمین یا اولین عکاس زن فارس: مهگان فرهنگ
پنجاه سال با خورشید کتاب برای کودکان: علی بوذری
دیدار با مادربزرگ مهمان های ناخوانده در خانۀ کتابدار
این خانه کوچک، امانتگاه بزرگی است!: محمدهادی محمدی
بیاض، نگاهی جدید به کهنه چاپ ها: ماشاءالله کوچکی میبدی
دفتر کودک و نوجوان در کاخ گلستان: علی بوذری
فصلنامه فرهنگ مردم؛ صاحب امتیاز، مدیر مسئول و سردبیر: سیداحمد وکیلیان؛ در قطع وزیری؛ با ۱۹۴+ ۳ صفحه؛ ۶۰۰۰ تومان.
معرفی نشریه از زکیه بیات