میراث مکتوب – طب و پزشکی از جمله علومی بوده است که در طول تاریخ دولت‌ها و حکومت‌ها به آن توجه ویژه‌ای داشته‌اند. این علم شاخه‌های مختلفی را دربرداشته است و یکی از مباحث مهم مطرح شده که کمتر به آن توجه شده، بحث مربوط به سموم، زهر و پادزهر است. با مطالعه فهرست‌های نسخ خطی، به نسخه‌ای برخوردیم که به نظر مهم می‌آید.
تدارک السموم دارای دو نسخه است که از فهرست منزوی بخش پزشکی انتخاب شده است. نسخه‌های آن به شرح زیر است: ۱٫ تدارک السموم از غیاث‌الدین طبیب برای ابوالغازی سلطان حسین بهادر خان معزالدین (صفوی ۱۱۳۵-۱۱۰۵هـ.ق) دانشگاه تهران؛ ۲/۲۵۳۱ نستعلیق محمدامین یوزباشی کاشانی در ۱۰۹۰ در قندهار؛ ۲٫ مجلس شورای اسلامی ۱/۲۷۳۹ نستعلیق تاریخ یاد نشده.
ایشان یکی از پزشکان بنام دوره صفوی بوده است که متأسفانه با مراجعه به منابع دوره صفوی اطلاعات چندانی از آن پیدا نشد. رساله تدارک السموم در دو قسمت تدوین شده است: یکم زهرهای خوردنی در سه مقاله: ۱٫ زهرهای کانی؛ ۲٫ زهرهای روینده و ۳٫ زهرهای حیوانی. دوم در دو مقاله: ۱٫ حشرات؛ ۲٫ آنچه به دندان گزند. بررسی و نسخه در ادامه می‌آید. ما در بررسی این نسخه ملاک را بر نسخه دانشگاه تهران قرار دادیم و پس از بررسی و خوانش، نسخه مجلس را هم رؤیت کردیم و آنچه را افتادگی داشت یا ناخوانا بود، از روی نسخه مجلس تصحیح نمودیم. در بررسی تدارک السموم با واژه‌ها و اصطلاحات زیادی برخورد نمودیم که آنها را با استفاده از فرهنگ لغت ترجمه کرده و در پانوشت مقاله آورده‌ایم.
برای مطالعه ادامه مقاله معرفی و تصحیح نسخه خطی تدارک السموم
اینجا کلیک کنید.
نظر کاربر: ناشناس
پنجشنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۲ – ۱۹:۱۷
به نام خدا این رساله پیش از این از سوی موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل : دانشگاه علوم پزشکی ایران = موسسه مطالعات تاریخ پزشکی . طب اسلامی و مکمل چاپ شده است. و لبته در نرم افزار جامع طب هم قرار داده شده. به نظر من باید بجای تصحیح متون به کتابشناسی بپردازیم. اطلاعات کامل هم می گذارم مجموعه تریاق فاروق، تدارک سموم و ترجمه برء الساعه نام کتابخانه سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوى (ع) پدیدآورنده شیرازی، کمال بن نور موضوع سم شناسی – متون قدیمی تا قرن ۱۴ = پادزهر = مسمومیت = پزشکی اسلامی – متون قدیمی تا قرن ۱۴ = داروشناسی – متون قدیمی تا قرن ۱۴ شماره ردیف ۲۷۳۸۶۶ مابقی فیلدها {۱۱۷} = {۱۹} = {}مشایخی شماره ثبت ۱۱۵۳۸۳۷۲ مابقی پدیدآورندگان طبیب، غیاث الدین = قزوینی، عبدالکریم بن یحیی شرح پدیدآور مولفان کمال بن نور بن کمال شیرازی. تدارک سموم / غیاث الدین طبیب . ترجمه برء الساعه / عبدالکریم قزوین ناشر موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل : دانشگاه علوم پزشکی ایران = موسسه مطالعات تاریخ پزشکی . طب اسلامی و مکمل محل نشر [تهران] سال نشر ۱۳۸۷ شماره دیویی ۶۱۵ / ۹ ش ۹۳۸ م نوع افست = NO عنوان/فروست/سایر تدارک سموم = برء الساعه = تریاق فاروق مشخصات ظاهری ۱۲۹ ص نسخه محل نگهداری ۱۱ وارد کننده اطلاعات داوودی تاریخ ورود ۱۳۸۹/۱۰/۰۶