میراث مکتوب- مرحوم دکتر امیر محمود انوار شاعر، ادیب، پژوهشگر عرفان و تفسیر قرآن کریم و استاد نمونه دانشگاه تهران بود که عمرِ بابرکت خویش را وقف آموختن علوم اسلامی و انسانی و نیز تدریس و پژوهش در چندین رشته علمی نموده و فعالیت‌های علمی و ادبی او شامل چندین رشته شده و در کنار فعالیت‌های علمی، به سرودن شعر نیز اقدام کرده و در زمینه ادب عرفانی و تفسیر قرآن کریم، به طور تخصصی کار کرده و از سرآمدان این دو رشته به شمار می‌رفت.
وی به سال ۱۳۲۴ خورشیدی در خانواده‌ای فرهیخته و ادب دوست دیده به جهان گشود. پدرش مرحوم سید محمد حسین انوار نیز مردی دانا و ادیب بوده و مادرش نیز بانویی فرهیخته محسوب می‌شد. از ناحیه پدری به دانشمند نامور جهان تشیع سید نعمت الله جزایری (فقیه، ادیب و حدیث شناس سده ۱۱ و ۱۲ قمری) می‌رسید. سید امیر محمود که از هوشی سرشار برخوردار بود، قرآن کریم و برخی از متون کلاسیک پارسی همچون گلستان و بوستان سعدی و نیز سروده‌های حافظ شیرازی را فراگرفت و نخستین آموزگارش نیز پدر و مادرش بودند؛ با پای گذاشتن به سن نوجوانی و جوانی، از محضر اساتید برجسته ای همانند سید جعفر سجادی، سید صادق گوهرین و به ویژه مفسر و مترجم بزرگ قرآن کریم مرحوم محی‌الدین الهی قمشه‌ای بهره فراوانی برد و از استادش بسیار یاد کرده و همچون وی، تسلط بالایی در ادب پارسی و تازی داشت؛ به ویژه اشعار عرفانی را نیک می‌شناخت و در این حوزه ادبی، صاحب نظر بود.
مرحوم انوار (که علاوه بر ادب پارسی و عربی)، دیگر علوم رایج و متداول (همچون حکمت، تفسیر و عرفان اسلامی) را نیز نزد اساتیدش فراگرفته و با علاقه آن را دنبال کرده و مطالعاتی ژرف در این باره داشته و در بخش ادب عرفانی، از برخی از شاعران سترگ در این بخش همانند مولانا جلال الدین رومی، حافظ شیرازی و ابن فارض مصری تأثیر بسیاری پذیرفت و یکی از موضوعات پژوهشی مورد علاقه اش، بررسی مطالعات تطبیقی میان ادیبان و شاعران برجسته در دو ادبِ پارسی و تازی بوده است. وی که جوانی خوش ذوق، دوستدار دانش و علاقمند به شعر و ادب بوده، در سن ۲۵ سالگی با نمره عالی از رساله دکتری اش (در رشته علوم قرآن و حدیث) دفاع نمود.
از این استاد ۱۵ جلد کتاب و بیش از ۴۰ مقاله برجای مانده که برخی از این مقالات نیز پس از وفاتش منتشر شدند و این آثار پژوهشی و قلمی، گواهی هستند بر مطالعات ژرف و جایگاه علمی و ادبی این ادیب، شاعر و مفسر معاصر. برخی از نوشته‌هایش عبارتند از: سعدی و متنبی، ایوان مدائن از دیدگاه بُحتُری و خاقانی، منتخب اشعار حکیم ابوالمعارف زاهد، تصحیح و نقد و بررسی دیوان ابوالفتح بُستی، مقدمه‌ای تحلیلی و عرفانی برگزیده دیوان استاد الهی قمشه ای و…
او شاعری مبتکر بوده و به دو زبان پارسی و عربی شعر سروده و دیوانش نیز شامل اشعاری به دو زبان میباشد. از این رو شاعری ذولسانین محسوب می‌گردید و ابیات فراوانی در ستایش اهل بیت رسالت (ع) سروده و به ذوق بالای ادبی شهره بوده است. وی، شیفته و شیدای اولیای الهی بوده و در سروده‌هایش در ستایش اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، آنان را با کمال احترام یاد کرده و موضوعاتی همچون حمد و ستایش خداوند، نکات قرآنی، روایی و عارفانه و نیز داستان‌های دینی و مذهبی را در اشعارش آورده و گنجانده است. به طور نمونه در سروده‌ای زیبا به جایگاه معرفتی والای خمسه طیبه (ع) اشارت جسته و چنین گفته است:
از ساقی کوثر امین درگه حق / اسرار قرآن سِرّ ما أوحی شنیدیم
آن نغمه‌های بلبل بستان عرفان / طاووس فردوس برین زهرا شنیدیم
آوای پر سوز شهیدان الهی / در کعبه عشق خدا بَطحا شنیدیم
از پاره پاره پیکر شاه شهیدان / بانگ وصال ایزد دانا شنیدیم
مرحوم دکتر انوار در سروده‌ای دیگر، زبان به ستایش امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (ع) گشوده، او را باعث افتخار قوم عرب، شکوفایی بلاغت و سخنوری، دریای بخشش و جود و … توصیف کرده و چنین می‌گوید:
فصاحت چو بگشوید چشم و دو لب / خجل شد به درگاه میرِ عرب
عرب، فخر خود از علی یافته / فروغ بلاغت از او تافته
ز دریای جود و ز بحرِ خلود / به شمشیر بُران کلام علی
سر سروران کاسه خاک شد / دل بو علی‌ها دو صد چاک شد
چنین گفت با ما حکیم بزرگ / همان بو علی فیلسوف سترگ
دُری چون علی نیست اندر وجود / ز تیغ نیام و زکامِ علی…
این‌پژوهشگر، تدریس در دانشگاه‌های تهران را از سال ۱۳۴۸ آغاز کرد و به عنوان استاد نمونه کشوری نیز برگزیده گردید؛ آری، او استادی نمونه بود، چرا که علاوه بر مهربانی با شاگردان و لبخند همیشگی اش، برخوردار از سعه صدر، خویشتنداری، خوش ذوقی در پاسخگویی به پرسش‌ها، خیرخواهی نسبت به شاگردان و دانش و مهارت علمی فراوان بوده که این ویژگی‌های ارزنده، استاد ارجمند را نزد همگان محبوب می‌ساخت.
مرحوم انوار در بسیاری از کنفرانس‌های مهم علمی در داخل و خارج از کشور مشارکت جست و ریاست اداره انتشارات و سردبیری مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران را (از سال ۵۲ تا آغاز دهه ۸۰) بر عهده داشت و در این مدت، منشأ خدمات علمی، فرهنگی و ادبی فراوانی شده و با مدیریت او، شمارگان بسیاری از مجله دانشکده ادبیات منتشر و در دسترس علاقمندان قرار گرفت.
در سال‌های پایانی عمر و پس از بازنشستگی از دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تدریس را رها نکرده و در دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات) به فعالیت‌های علمی، آموزشی و پژوهشی خود ادامه می‌دهد و در این زمان نیز به راهنمایی و مشاوره دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری همت گماشته و به تربیت دانشجویان اشتغال داشته و دروسی همچون ادبیات قدیم عربی و ادب عرفانی را تدریس کرده و دانشجویان را از دانش و تجربه خود بهره ور می‌ساخت.
او که قلبی سرشار از عشق و یاد خداوند بی همتا و محبتِ فرستادگان الهی و پیشوایان دین (ع) داشته و استعدادِ کم نظیر ادبی خود را نیز در مسیر خدمت به راه و مرام اهل بیت رسالت (ع) به کار گرفته و اشعار خواندنی به زبان پارسی و تازی سروده (بیشتر با درون مایه عرفانی و مدح)، سرانجام پس از تحمل یک دوره بیماری در ۱۳ آذر سال ۱۳۹۱ خورشیدی به دیدار حق شتافت و با جهانِ گذرا خداحافظی کرد.
منبع: محمدجواد گودینی