میراث مکتوب – مرثیه شهرها یکی از انواع مرثیه است که شاعر در آن به توصیف شهرهای حادثه دیده و بیان دردها و رنجهای مردم آن شهرها که دستخوش خرابی و ویرانی گشته‌اند می‌پردازد. این پژوهش مطالعهای با رویکردی تاریخی – تطبیقی به این نوع ادبی در دو ادب فارسی و عربی است و این نکات را تبیین میکند که رثای شهرها در دو ادبیات دارای علل و اسباب مشترک سیاسی و داخلی، تجاوز و حمله بیگانگان به قلمرو اسلامی است که شاعران ایرانی و عرب، حادثه را مصیبت امت اسلامی دانسته و بدون در نظر گرفتن محدودهی جغرافیایی و زبانی به رثای شهرهای اسلامی پرداخته اند. همچنین مشترکات دینی و فرهنگی ادبای فارس و عرب موجب برخوردی یکسویه در بسیاری از مضامین رثای شهر گشته است که نشان از پلهای ارتباطی موجود بین دو امت از قدیم تاکنون دارد. عاطفه صادق و سخنان به دور از تکلف و تصنع، سرشار بودن از حکمتها و پند و اندرزها، وجود مفاهیمی دینی چون قضا و قدر ویژگی بارز قصاید عربی و فارسی در این زمینه است. همچنین این مراثی بخشی از مصادر تاریخی شهرهای حادثه دیده محسوب می شوند.
مقاله «مرثیه شهر در شعر فارسی و عربی (بررسی تطبیقی از آغاز تا پایان خلافت عباسی)» نوشته محمود حیدری و فاطمه تقی‌زاده است که در سال چهارم، شماره ۴ فصلنامه بوستان ادب به چاپ رسیده است.
متن کامل این مقاله را در فایل پایین مشاهده کنید.