میراث مکتوب – این رساله که بنا به نسخه ها و صورت موجود، موجز و مختصر است مشتمل بر مکتوبات و نامه های شیخ جام است. غالب این نامه در پاسخ به پرسش هایی است که از جانب بزرگان و یاران و مریدان شیخ از اطراف – و گویا بیشتر از ناحیۀ ساکنان شهر سمرقند – خطاب به وی فرستاده شده است و وجه تسمیۀ این رساله به «سمرقندیه» نیز از آن روست.
شاید وجه دیگر اطلاق نام «سمرقندیه» آن باشد که کاتبان و مریدان و جمع آوران آثار شیخ می خواسته اند بین نامه ها و مکاتیب رسمی و خانقاهی – که غالباً در حوزۀ بیان آرا و افکار و اندیشه های شیخ است – با نامه های خانوادگی و بعضاً خصوصی وی تمایز قائل شوند.
اما گذشته از این نامه های ناپیدای خصوصی و خانوادگی، در آثار موجود شیخ به نام و عنوان «رسالۀ سمرقندیه» – مشتمل بر مکاتیب رسمی و خانقاهی – نیز بر نمی خوریم. گویا مریدان و کاتبان اولیۀ آثار شیخ نیز در ابتدا این رساله و مکاتیب را در شمار کتاب ها و آثار شیخ نیاورده اند و احتمالا بعدها آنها را مجموع و تدوین کرده اند و نامی بر آن نهاده اند.
در معرفی نسخه های این تصحیح باید گفت هریک از نسخه های موجود دربردارندۀ بخشی از نامه ها و مکاتیب شیخ جام است و بعضاً به وی منسوب اند.
از این رو ترتیب نامه ها و مکاتیب به اتفاق نسخ و نیز اهمیت و مرتبۀ اجتماعی پرسشگر (مخاطب) است. با این شیوه طبعاً نامه ها و پرسش های سلطان سنجر صدرنشین مجموعۀ مکاتیب گردید و سپس نامه ها و پرسش های خواجه امامان مشاهیر عصر شیخ به ترتیب قرار گرفت.
ناگفته نماند که در سامان و تدوین این نامه ها و مکاتیب فقط به بخش هایی مشخص از نسخه های خطی بسنده نگردیده است و در منابع دیگر، بالآخص مجموعۀ مقامات و گسترۀ حکایات و کرامات ژنده پیل و آثار خانقاهی وی هرکجا مصحح به پرسش و مکتوبی از شیخ برخورده است آنها را در مکاتیب شیخ جام آورده است.
رسالۀ سمرقندیه (مجموعه مکاتیب و نامه های شیخ احمد جام (ژنده پیل) به انضمام بخش هایی نویافته از آثار وی)، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 277 صفحه، شمارگان:1000 نسخه، بها: 220000 ریال، 1396.