میراث مکتوب – کتاب جرجانی و آیات الاحکام نوشتۀ دکتر غلامرضا جمشیدنژاد اول از مجموعۀ «ایرانیان و قرآن» از سوی مؤسسۀ خانۀ کتاب منتشر شد.
این کتاب نخستین تفسیر آیات احکام در قرآن کریم است که به زبان فارسی نوشته شده است. شریفی جرجانی در زمان پادشاهی شاه طهماسب صفوی می زیسته و کتاب را به سفارش او می نویسد و به همین دلیل هم عنوان کتاب «تفسیر الاحکام شاهی» است و عبارت شاهی در این نام اشاره به دستور شاه طهماسب دارد.
دکتر جمشیدنژاد اول با توضیحاتی دربارۀ این کتاب گفت: در این اثر کتاب تفسیر آیات الاحکام شاهی که بالغ بر هزار صفحه و در قطع وزیری است، خلاصه شده و در قطع رقعی به چاپ رسیده است.
به گفتۀ این پژوهشگر در این کتاب سعی شده ترجمه‌های مؤلف از آیات قرآن و تفسیری که از آیات کرده است به زبان خودش آورده شود، مگر بخشی که زبانش متفاوت بوده و یا از لحاظ دستوری مشکلی داشته که این مباحث در پانویس و یا داخل پرانتز توضیح داده شده است.
در کتاب جرجانی و آیات الاحکام همچنین تلاش شده است تاریخ اجتماعی و اقتصادی دورۀ صفویه به صورت مستقل نشان داده شود.
در بخش‌هایی از کتاب جرجانی و آیات الاحکام می‌خوانیم:
میر ابوالفتح سبب نزول آیه و داستان مسجد ضِرار را چنین آورده است:
«بدان که سبب نزول این آیت آن بود که بوعامر یهودی که در ایّام جاهلیّت راهب یهودیان شده بود، بعد از هجرت پیغمبر (ص) از مکّه به مدینه، در مقام مخالفت و محاربت آن حضرت درآمد و در اکثر غزوات با کفار اتفاق نمود و با آن حضرت محاربه کرد. بعد از فتح مکه گریخت و به طایف رفت و چون اهل طایف مسلمان شدند به شام گریخت و به رومیان پیوست و مسیحی گشت و پیغمبر (ص) او را فاسق، نام کرد، یعنی: فاسق کفار.
بعد از آن، ابوعامر کسی به منافقان مدینه فرستاد که آماده و مهیا شوید و مسجدی بنا کنید که من می‌روم نزد قیصر روم و از نزد او لشکری می‌آورم و محمد (ص) را از مدینه بیرون می‌کنم چون به جانب قیصر روم متوجه شد در حدود شام به موضعی که اُونَسین گویند، به جهنم پیوست و در اثنا، پسران عمر و بن عوف مسجدی در موضعی که آن را قبا گویند، در نواحی مدینه، بنا کردند و از حضرت رسول (ص) التماس نمود که به مسجد ایشان رفته آنجا نماز کند. حضرت التماس ایشان را قبول فرموده تشریف برده از روز دوشنبه تا روز جمعه آنجا توقف نمود.»
کتاب جرجانی و آیات الاحکام شماره ۲۸ از مجموعه چهل جلدی «ایرانیان و قرآن» در ۳۲۰ صفحه به قیمت ۸۰۰۰۰ ریال از سوی مؤسسۀ خانۀ کتاب منتشر شده است.
این کتاب نخستین تفسیر آیات احکام در قرآن کریم است که به زبان فارسی نوشته شده است. شریفی جرجانی در زمان پادشاهی شاه طهماسب صفوی می زیسته و کتاب را به سفارش او می نویسد و به همین دلیل هم عنوان کتاب «تفسیر الاحکام شاهی» است و عبارت شاهی در این نام اشاره به دستور شاه طهماسب دارد.
دکتر جمشیدنژاد اول با توضیحاتی دربارۀ این کتاب گفت: در این اثر کتاب تفسیر آیات الاحکام شاهی که بالغ بر هزار صفحه و در قطع وزیری است، خلاصه شده و در قطع رقعی به چاپ رسیده است.
به گفتۀ این پژوهشگر در این کتاب سعی شده ترجمه‌های مؤلف از آیات قرآن و تفسیری که از آیات کرده است به زبان خودش آورده شود، مگر بخشی که زبانش متفاوت بوده و یا از لحاظ دستوری مشکلی داشته که این مباحث در پانویس و یا داخل پرانتز توضیح داده شده است.
در کتاب جرجانی و آیات الاحکام همچنین تلاش شده است تاریخ اجتماعی و اقتصادی دورۀ صفویه به صورت مستقل نشان داده شود.
در بخش‌هایی از کتاب جرجانی و آیات الاحکام می‌خوانیم:
میر ابوالفتح سبب نزول آیه و داستان مسجد ضِرار را چنین آورده است:
«بدان که سبب نزول این آیت آن بود که بوعامر یهودی که در ایّام جاهلیّت راهب یهودیان شده بود، بعد از هجرت پیغمبر (ص) از مکّه به مدینه، در مقام مخالفت و محاربت آن حضرت درآمد و در اکثر غزوات با کفار اتفاق نمود و با آن حضرت محاربه کرد. بعد از فتح مکه گریخت و به طایف رفت و چون اهل طایف مسلمان شدند به شام گریخت و به رومیان پیوست و مسیحی گشت و پیغمبر (ص) او را فاسق، نام کرد، یعنی: فاسق کفار.
بعد از آن، ابوعامر کسی به منافقان مدینه فرستاد که آماده و مهیا شوید و مسجدی بنا کنید که من می‌روم نزد قیصر روم و از نزد او لشکری می‌آورم و محمد (ص) را از مدینه بیرون می‌کنم چون به جانب قیصر روم متوجه شد در حدود شام به موضعی که اُونَسین گویند، به جهنم پیوست و در اثنا، پسران عمر و بن عوف مسجدی در موضعی که آن را قبا گویند، در نواحی مدینه، بنا کردند و از حضرت رسول (ص) التماس نمود که به مسجد ایشان رفته آنجا نماز کند. حضرت التماس ایشان را قبول فرموده تشریف برده از روز دوشنبه تا روز جمعه آنجا توقف نمود.»
کتاب جرجانی و آیات الاحکام شماره ۲۸ از مجموعه چهل جلدی «ایرانیان و قرآن» در ۳۲۰ صفحه به قیمت ۸۰۰۰۰ ریال از سوی مؤسسۀ خانۀ کتاب منتشر شده است.