کد خبر:11802
پ
motarjam

فرهنگ مترجم (عربی – فارسی)

چیدمان واژه‌های این فرهنگ الفبایی است.

میراث مکتوب – چیدمان واژه‌های این فرهنگ الفبایی است. تجربه نشان داده هم ترتیب الفبایی و هم ترتیب ریشه‌ای که روش سنتی قوامیس عربی است، هریک برای استفاده‌کننده مزایا و دشواری‌هایی دارد.  ازجمله مشکلات ترتیب ریشه‌ای، این است که ظاهر برخی واژه‌ها (مانند تُراث، اِتِّقَاد، ثقَة، اِسْم، تَسْمِیة، سَید، اِتِّسَاع، اِسْتِمَارَة، تُؤَدَة، دِیة، الخ …) به‌خصوص برای جویندگان مبتدی گمراه‌کننده است و برای یافتن آن‌ها سردرگم می‌شوند. یا آن‌که یافتن یکی از اشتقاقات فراوان برخی ریشه‌ها، گاه جست‌وجوی سطر سطرِ دو ـ سه صفحه از فرهنگ را لازم می‌سازد و این وقت‌گیر و خسته‌کننده خواهد بود. (برای نمونه ماده‌ی «قوم» در فرهنگ‌های ریشه‌ای ملاحظه شود). درعین‌حال مشاهده‌ی همه‌ی اشتقاقات یک واژه در کنار هم، می‌تواند شناخت بهتری از آن را به دست دهد و این از محاسن ترتیب ریشه‌ای است.

 


در «فرهنگ مترجم» افعال، به صیغه‌ی ماضی مفرد مذکر غایب آمده، و معادل فارسی نیز به همین صورت به صیغه‌ی ماضی سوم شخص مفرد (و گاه به فراخور معنی جمع) آورده شده است. شیوه‌ی معمول فرهنگ‌های عربی فارسی چنین بوده. اخیراً مؤلفان یا مترجمان برخی فرهنگ‌های عربی فارسی با بهره‌گیری از تجربۀ فرهنگ‌های دیگر زبان‌ها (مثلاً انگلیسی ـ فارسی) ـ ترجیح داده‌اند معادل فارسی فعل ماضی عربی را به‌صورت مصدری بیاورند (مثلاً: کتَبَ: نوشتن، خَرَجَ: بیرون رفتن، الخ …). ولی در این فرهنگ همان شیوه‌ی غالب سنتی مرجح دیده شده است. و باآنکه این فرهنگ اساساً یک فرهنگ معادلی است و نه توصیفی، اما در موارد ضروری، شرح و توضیح نیز دارد.
هدف اولیه از گردآوری این مجموعه، تألیف یک فرهنگ اصطلاحات روز بود. ولی در عمل مشاهده شد غنا و کارآمدی بهینه‌ی فرهنگ، مستلزم گنجانیدن واژه‌های عمومی و حتی معمولی نیز هست. لذا برای تکمیل کار و تحقق بهتر هدف، دایره‌ی لغات گسترده‌تر شد، تا در عین برخورداری از اصطلاحات گوناگون، اولاً به‌عنوان یک فرهنگ عمومی نیز قابل بهره‌گیری باشد، و ثانیاً برای تغییر جهت کتاب و تبدیل آن به فرهنگی فارسی ـ عربی، کاستی و کمبودی پیش نیاید. لذا اگر برخی مواد عادی و غیر اصطلاحی ـ مانند هَذَا، ذَلِکَ، تَقْرِیباً، ظُهْر، جِسْم، …ـ نیز در این فرهنگ مشاهده می‌شود، هم به این دلیل بوده است، و هم به جهت دلالت‌های ارزشمند ترکیبی و کاربردی آن‌‌ها. درواقع، فرهنگ حاضر فرهنگی است عمومی، اما با تمرکز بر زبان معاصر و اصطلاحات روز، و تا حد ممکن پرهیز از واژه‌های ناسودمند.
سعی شده واژه‌ها و عبارات معادل فارسی، با دقت و پی‌جویی و مطالعه گسترده و عمیق گزینش شود.همچنین سعی شده برابر هر واژه یا عبارت عربی، مترادف‌های فارسی متعدد آورده شود تا زمینه برای گزینش مترادف، به تناسب هر مقام، باز باشد. علاوه بر معادل‌های فراوان و دقیق فارسی، حتی‌الامکان برای هر ماده‌ی عربی مترادف‌‌های عربی دیگر نیز آورده شده است که فایده‌ی آن بر اهل‌فن پوشیده نیست. صرفاً به ارائه‌ی معادل‌های هر واژه بسنده نشده، بلکه صورت‌های گوناگون و ترکیبات کاربردی آن به همراه حروف و کلمات دیگر، و معمولاً در ضمن جملات و ترکیبات متعدد، نیز در پی آمده است. اگر واژه جزء مَثل معروفی بوده، آن مثل با معنا و حتی‌الامکان با معادل فارسی ذکر گردیده است.

 این فرهنگ، علاوه بر واژه‌های عمومی، مشتمل بر اصطلاحات تخصصی متعدد (سیاسی، حقوقی، علمی، اقتصادی، نظامی، پزشکی، ادبی، هنری، ورزشی، کشاورزی، فنی، جغرافیایی، الخ …) و نیز اصطلاحات و لغات خاص مناطق مختلف جهان عرب (مصری، عراقی، سوری، لبنانی، مغربی، …) می‌باشد. ضمناً مقدار قابل‌توجهی واژه‌های عامیانه ـ که در روند تجربه و عمل، دانستن آن برای مترجم ضروری به نظر رسیده ـ در آن گنجانده شده است.

باتمان غلیچ، محمدحسین، فرهنگ مترجم (عربی – فارسی)، تهران، میزان، دوجلدی ، 1400 صفحه، قطع: وزیری، بها: 2000000 ریال، 1396.

 

 

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612