میراث مکتوب – کتاب «سرداران ایرانی و اعراب در شامگاه ساسانیان» با نیم نگاهی به اوضاع ایران در اواخر عصر ساسانی، چگونگی روابط ایران و اعراب و همچنین پس از بیان اجمالی نظام سیاسی و اجتماعی اعراب مسلمان، به نقش و جایگاه سرداران ایرانی از ابتدای تشکیل دولت ساسانی تا ورود اسلام به ایران پرداخته است.
«عصر سرداران» سرفصلی از کتاب موجود می باشد که مبحث اصلی تالیف از این قسمت آغاز گشته و با بررسی منابع موثق، مولف سعی نموده که دوران پایانی عصر ساسانیان را عصر تاج خواهی و قدرت طلبی سرداران معرفی نماید.
در حقیقت مداخله سرداران در مسئله جانشینی و زمامداری در این برهه از تاریخ ساسانی و رخدادهای ناشی از آن، مساله بنیادین تالیفِ پیشِ روست و تاریخ واپسین حکمرانان ساسانی درگیر آن بوده و حول این محور می چرخد. بنابراین در این مطالعه و بررسی، نقش سرداران در تحولات سیاسی و اجتماعی و پیامد جاه طلبی آنان و خیزش های آنان برای دست یافتن به مقام سلطنتی و دستیابی به قدرت برتر از مسائل مهمی است که محتوای کتاب حاضر را در بر می گیرد.
در این کتاب سعی گردیده است با استفاده از منابع اصلی و موثق و البته با نگرشی نقادانه به منابع و داده های موجود، نقش سرداران ایرانی در دستگاه سیاسی و نیز عملکرد آنان، در برخورد با اعراب که در واپسین سالهای حکومت ساسانی از سمت مرزهای غربی خاک ایران را مورد تعرض خود قرار داده بودند، بررسی گردد. بدین گونه سعی شده از دریچه و زاویه دیگری، عملکرد و نقش واپسین سرداران برجسته ساسانی در ناکامیهای ایرانیان در برخورد با اعراب و سقوط ساسانیان به بحث و بررسی گذارده شود .
کاویانی پویا، حمید، سرداران ایرانی و اعراب در شامگاه ساسانیان، تهران، امیرکبیر، 276 صفحه، قطع: رقعی، بها: 200000 ریال، 1397.