میراث مکتوب- قرآن نفیس «مصاحفی قزوینی، کتابت قرن چهارم هجری قمری» موجود در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی رضوی در یکصد و شصت و دومین برنامه سه‌شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی رونمایی شد.
در این مراسم قدیر افروند؛ پژوهشگر و باستان‌شناس دوره اسلامی در خصوص قرآن مصاحفی قزوینی گفت: این قرآن که توسط عباس بن محمد بن عباس مصاحفی قزوینی در سال ۳۸۹ هجری قمری در ری نوشته شده، یکی از کهن‌ترین و نفیس‌ترین مصاحف خطی مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی به شمار می‌آید که به خط کوفی ایرانی متعلق به عصر آل‌بویه و ری بزرگ مزین است.
افروند،انجامه نسخه در برگ آخر به قلم کوفی ایرانی به رنگ سیاه و زرد در ۹ سطر کتابت شده است را یکی از کامل‌ترین انجامه‌های مصاحف خطی در سده‌های نخست عنوان کرد که در آن نام کاتب، مُذهب، تاریخ و محل کتابت درج شده و هیچ تردیدی در اصالتش وجود ندارد.
وی گفت: این قرآن، در اصل؛ یک جزوه قرآنی از یک قرآن جامع یا چند پاره است که آیه ۱۴ سوره صف تا انتهای قرآن را شامل شده و دارای ۳۵ برگ ۱۶ سطری است که هر سطر ۶ تا ۸ کلمه را به قلم سیاه کتابت کرده و اعراب آن نیز به شنگرف است.
این پژوهشگر و باستان‌شناس دوره اسلامی با بیان اینکه مطالعات قرآن‌های خطی در ایران سابقه‌ای نزدیک به ۸۰ سال دارد، پیشینه مطالعات هنر کتابت و کتاب‌آرایی قرآن‌های خط کوفی ایران را با معرفی برخی از آثار پژوهشی در این حوزه بررسی کرد.
وی همچنین به بررسی تحولات در خط کوفی توسط هنرمندان کشور و ایجاد خط کوفی ایرانی در گستره جغرافیایی خراسان بزرگ پرداخت.
انجام پروژه «مستندسازی مصاحف برگه‌های قرآنی»
مدیر مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نیز در این مراسم بیان کرد: مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی یکی از مراکز مهم خطی در ایران و جهان اسلام است و دارای منابع بسیار باارزشی در زمینه قرآن‌ها و جزوات خطی است که بر طبق بررسی‌ها و پژوهش‌های انجام شده، این قرآن‌ها که قدمت تاریخی آن‌ها به اواخر قرن یکم هجری قمری تا دوره قاجار برمی‌گردد، از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است.
ابوالفضل حسن‌آبادی گفت: این مرکز به منظور معرفی این قرآن‌ها و تسهیل و دسترسی‌پذیری محتوای آن‌ها برای محققان در حوزه نسخه پژوهی قرآنی، از سال گذشته اجرای برنامه‌های ویژه‌ای را در دستور کار قرار داده است تا در برنامه‌ای میان مدت، مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی را به بزرگترین مرکز نسخه پژوهی قرآنی در جهان اسلام مبدل کند.
وی اقداماتی در حوزه معرفی و دسترس‌پذیری مجموعه برگه‌های قرآنی که در این مرکز نسخ خطی نگهداری می‌شد و در گذشته شناسایی و ثبت موقت شده بود را نخستین گام از این برنامه مدون عنوان کرد.
حسن‌آبادی با بیان اینکه در قالب انجام پروژه «مستندسازی مصاحف برگه‌های قرآنی؛ از قرن یکم تا هفتم هجری قمری»، حدود شش هزار و ۶۰۰ برگ قرآنی سازماندهی اولیه شده است، قرآن مصاحفی قزوینی، کتابت قرن چهارم هجری قمری را نیز از نتایج انجام این پروژه برشمرد.
سازماندهی برگه‌های قرآنی در ادوار مختلف
مدیر مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، بررسی سایر برگه‌های قرآنی تا دوره قاجار را گام دوم اجرای این پروژهعنوان کرد و افزود: در سال جاری، سازماندهی برگه‌های قرآنی در دوره‌های ایلخانی، تیموری و صفویه در دستور کار قرار دارد.
در ادامه سیدرضا صداقت حسینی کارشناس نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نیز به معرفی تاریخچه کتابخانه این آستان مقدس و اهمیت میراث مکتوب در شناسایی غنای فرهنگی کشور پرداخت.
همچنین وی منتخبی از قرآن‌ها و جزوات قرآنی صدر اسلام تا قرن هفتم هجری قمری موجود در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از جمله قرآن‌های شریف با دست‌خط مبارک منسوب به ائمه اطهار(ع) را معرفی کرد.
لزوم پیروی از ولی خدا
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز در این مراسم با ذکر مثال‌هایی گفت: هیچ آفتی بالاتر از شرک نیست و انسان تا آلوده به شرک است، اعمالش به جایی نمی‌رسد.
حجت‌الاسلام سیدجلال حسینی ضمن اشاره بر اقسام توحید همچون توحید ذاتی، توحید صفاتی، توحید افعالی و توحید عبادی افزود: اگرچه اعتقاد به اقسام توحید لازم است، اما توحید عبادی هم لازم و هم کافی است.
وی تصریح کرد: ما باید حلقه اتصال و پیوند خود را با اولیای خدا محکم کنیم و به دامن اهل بیت(ع) چنگ بزنیم چنان‌که در این شب‌های قدر توسلات‌مان به اهل بیت(ع) پررنگ است.