میراث مکتوب – میرزا محمد اخباری یکی از عالمان چند وجهی دوره قاجار است که علاوه بر تسلط بر علوم دینی با تأکید بر مشی اخباری گری، در طلسمات و جفر نیز ید طولایی داشت. وی پس از تحصیل در علوم دینی، نگارش را از حوالی ۱۲۰۵ آغاز کرد و تا زمان کشته شدنش در کاظمین در سال ۱۲۳۲ بدان ادامه داد. در این فاصله دهها کتاب، و رسالۀ کوتاه و مفصل در علوم مختلف نوشت و نشان داد که در نگارش بر اساس روش خود نیرومند است. وی خود را صاحب کرامات می دانست و شهرتش به کرامات عامل مهمی در ایجاد اعجاب و شگفتی و به تبع، جذب شماری از امرا و حکام و توده مردم به وی بود. منابع دوره قاجار غالباً به کرامات او اشاره دارند.
میرزا محمد چندین ویژگی داشت که می توانست به یاری آنها یک فرقه را داخل شیعه به وجود آورد و او را به عنوان یک رهبر قدرتمند مطرح کند: قدرت علمی بالا برای تبیین دیدگاه ها، قدرت جذب مرید حتی در سطوح بالا، جسارت در اظهار نظر، مکاتبه با شهرها و فراهم آوردن هواداران، استفاده از مسأله ولایت و متهم کردن مخالفانش به سنی گری و اموی مسلکی. انعکاس ماجرای میرزا محمد اخباری، مخالفت شدید علمای بزرگ شیعه را در داخل و خارج ایران در پی داشت که یکی از اینان، شیخ جعفر کاشف الغطاء، (یکی از بزرگترین مجتهدان دهه های نخست قرن سیزدهم هجری، متوفی ۱۲۲۷ و از شاگردان برجسته وحید بهبهانی و مروج مکتب اصولی) بود.
رسول جعفریان، پس از ذکر مقدمه ای جامع، به معرفی و ذکر گزارشی از دو رساله کاشف الغطاء پرداخته است. ۱- رسالۀ المسائل و الاجوبه: یکی از آثار برجای مانده از مجادلۀ سخت میان میرزا محمد اخباری و علمای عتبات که می تواند گوشه ای از مسائل مطرح شده میان آنان را نشان دهد. این رساله، در رد میرزا محمد اخباری است با ادبیاتی تند. ۲- رساله کشف الغطاء عن معایب میرزا محمد عدو العلماء: شیخ جعفر کاشف الغطاء این رساله را نزد فتحعلی شاه فرستاد و ضمن آن کارهای نادرست و عقاید کفری فاسد او را در آن نوشت. این زمانی بود که او به حریم سلطنت پناه برده و از دست علمای عراق گریخته بود.
دو رساله از کاشف الغطاء علیه میرزا محمد اخباری (رساله المسائل و الاجوبه و کشف الغطاء عن معایب میرزا محمد عدوالعلماء)؛ تصحیح و تحقیق رسول جعفریان؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۹۱؛ در قطع رقعی؛ با ۱۴۸ صفحه منتشر شده است.
معرفی کتاب از زکیه بیات
میرزا محمد چندین ویژگی داشت که می توانست به یاری آنها یک فرقه را داخل شیعه به وجود آورد و او را به عنوان یک رهبر قدرتمند مطرح کند: قدرت علمی بالا برای تبیین دیدگاه ها، قدرت جذب مرید حتی در سطوح بالا، جسارت در اظهار نظر، مکاتبه با شهرها و فراهم آوردن هواداران، استفاده از مسأله ولایت و متهم کردن مخالفانش به سنی گری و اموی مسلکی. انعکاس ماجرای میرزا محمد اخباری، مخالفت شدید علمای بزرگ شیعه را در داخل و خارج ایران در پی داشت که یکی از اینان، شیخ جعفر کاشف الغطاء، (یکی از بزرگترین مجتهدان دهه های نخست قرن سیزدهم هجری، متوفی ۱۲۲۷ و از شاگردان برجسته وحید بهبهانی و مروج مکتب اصولی) بود.
رسول جعفریان، پس از ذکر مقدمه ای جامع، به معرفی و ذکر گزارشی از دو رساله کاشف الغطاء پرداخته است. ۱- رسالۀ المسائل و الاجوبه: یکی از آثار برجای مانده از مجادلۀ سخت میان میرزا محمد اخباری و علمای عتبات که می تواند گوشه ای از مسائل مطرح شده میان آنان را نشان دهد. این رساله، در رد میرزا محمد اخباری است با ادبیاتی تند. ۲- رساله کشف الغطاء عن معایب میرزا محمد عدو العلماء: شیخ جعفر کاشف الغطاء این رساله را نزد فتحعلی شاه فرستاد و ضمن آن کارهای نادرست و عقاید کفری فاسد او را در آن نوشت. این زمانی بود که او به حریم سلطنت پناه برده و از دست علمای عراق گریخته بود.
دو رساله از کاشف الغطاء علیه میرزا محمد اخباری (رساله المسائل و الاجوبه و کشف الغطاء عن معایب میرزا محمد عدوالعلماء)؛ تصحیح و تحقیق رسول جعفریان؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۹۱؛ در قطع رقعی؛ با ۱۴۸ صفحه منتشر شده است.
معرفی کتاب از زکیه بیات