میراث مکتوب – دیباچه‌ها عنوان چهل دیباچهٔ برگزیده از آثار دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن است که به کوشش حسین مسرت و از سوی شرکت سهامی انتشار راهی بازار نشر شده است.
دیرزمانی بود که خوانندگان آثار دکتر اسلامی ندوشن در دیباچه‌های پنجاه کتاب ماندگار وی با گفتارهای ارزنده و وزینی در قلمرو فرهنگ، ادب، جامعه و تاریخ بر می‌خوردند که جای آن در بین مجموعه مقالات ایشان خالی بود.
دیباچه (مقدمه، پیش درآمد، سرآغاز، پیش سخن، پیش گفتار و …) هر کتاب، دیباچه‌ای است برای ورود و آشنایی با متن کتاب که بسته به هنر و توانمندی صاحب اثر این دیباچه می‌تواند راهگشا و کارگشا و یا عکس آن باشد، چه بسا متون بسیار ارزنده ای که به واسطۀ نگارش دیباچه ای ناکارآمد، به کناری نهاده شده و چه بسا متون ساده ای که به دلیل نگارش دیباچه ای زیبا و استادانه باعث جذب و کشش خواننده به سوی آن شده است. کم نیستند آثاری که ارزش دیباچه های آن ها بر متن فزونی دارد که نمونه های بسیاری را می‌توان سراغ گرفت. کم نیستند آثاری که ارزش دیباچه‌های آن بر متن فزونی دارد که نمونه‌های بسیاری را می‌توان سراغ گرفت.
در این اثر حدود چهل دیباچه گرد آمده که خوانندهٔ امروزی را با جان کلام بزرگان ادب پارسی آشنا می‌کند. مانند دیباچه‌هایی که بر کتاب نامۀ نامور (گزیدۀ شاهنامه)، تأمل در حافظ، باغ سبز عشق (گزیدۀ مثنوی)، داستان داستان ها (رستم و اسفندیار) و زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه نوشته است که بی‌گمان خواننده با خواندن این گفتارها چشم انداز روشن‌تری از ادب فارسی را در پیش روی خود دیده و زیبایی‌های کلام بیشتر بر دلش نشسته و به اهتمام بزرگان در بازتاب دیدگاه ها و جهان بینی و افکار و آزموده های زندگی آنان پی می برد.
جامعه و فرهنگ، ادب و تاریخ، دربارۀ فردوسی، دربارۀ مولوی، سفرنامه‌ها، روزها، ترجمه ها و کتاب شناسی آثار دکتر اسلامی عنوان بخش های اصلی این کتاب است.
در بخشی از دیباچه ایران و تنهائیش دکتر اسلامی ندوشن با یادآوری ضرورت شناخت بهتر از تاریخ ایران چنین می‌نویسد: «هر گذشته‌ای درسی برای امروز در بردارد به شرط آنکه درست به آن نگاه شود. ما تاریخ خود را بیشتر در ضمیر ناآگاه خود حمل می کنیم، در حالی که نگرش آگاهانه‌تری از آن مورد نیاز است. هر روبه رویی محتاج شناخت است و ما در هر حال با ایران روبه روییم.
ایران در یکی از حساس‌ترین نقطه‌های جهان قرار داشته، برخوردگاه تمدن‌ها و ماجراهای بزرگ بوده است. تاریخ او در آسیا با تاریخ چین و شبه قارۀ هند و میانرودان (بابل و آشور) و آسیای صغیر (ترکیه) و عربستان و سایر کشورهای خاورمیانه و به طریق اولی، افغانستان و آسیای مرکزی و در غرب با یونان و روم و بخشی از اروپا و نیزمصر و شمال آفریقا آمیخته است.
شاید نباشد کشور دیگری چون ایران که در طی یک دوران سه هزارسال با این همه سرزمین و قوم و تمدن سر و کار یافته باشد، که تعدادی از آن ها از صفحۀ روزگار محو شده و برخی دگرگونی عمیق یافته اند. نتیجه آن که ما گذشته از تاریخ سرزمین خود، یک تاریخ مشترک با دنیا داریم. مثلا ایران و هند، ایران و یونان، ایران و عرب و غیره که باید به آن بپردازیم.»
دیباچه ها برگرفته از کتاب های دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن به کوشش حسین مسرت در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه به بهای ۱۶۵۰۰۰ ریال از سوی شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده است.
دیرزمانی بود که خوانندگان آثار دکتر اسلامی ندوشن در دیباچه‌های پنجاه کتاب ماندگار وی با گفتارهای ارزنده و وزینی در قلمرو فرهنگ، ادب، جامعه و تاریخ بر می‌خوردند که جای آن در بین مجموعه مقالات ایشان خالی بود.
دیباچه (مقدمه، پیش درآمد، سرآغاز، پیش سخن، پیش گفتار و …) هر کتاب، دیباچه‌ای است برای ورود و آشنایی با متن کتاب که بسته به هنر و توانمندی صاحب اثر این دیباچه می‌تواند راهگشا و کارگشا و یا عکس آن باشد، چه بسا متون بسیار ارزنده ای که به واسطۀ نگارش دیباچه ای ناکارآمد، به کناری نهاده شده و چه بسا متون ساده ای که به دلیل نگارش دیباچه ای زیبا و استادانه باعث جذب و کشش خواننده به سوی آن شده است. کم نیستند آثاری که ارزش دیباچه های آن ها بر متن فزونی دارد که نمونه های بسیاری را می‌توان سراغ گرفت. کم نیستند آثاری که ارزش دیباچه‌های آن بر متن فزونی دارد که نمونه‌های بسیاری را می‌توان سراغ گرفت.
در این اثر حدود چهل دیباچه گرد آمده که خوانندهٔ امروزی را با جان کلام بزرگان ادب پارسی آشنا می‌کند. مانند دیباچه‌هایی که بر کتاب نامۀ نامور (گزیدۀ شاهنامه)، تأمل در حافظ، باغ سبز عشق (گزیدۀ مثنوی)، داستان داستان ها (رستم و اسفندیار) و زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه نوشته است که بی‌گمان خواننده با خواندن این گفتارها چشم انداز روشن‌تری از ادب فارسی را در پیش روی خود دیده و زیبایی‌های کلام بیشتر بر دلش نشسته و به اهتمام بزرگان در بازتاب دیدگاه ها و جهان بینی و افکار و آزموده های زندگی آنان پی می برد.
جامعه و فرهنگ، ادب و تاریخ، دربارۀ فردوسی، دربارۀ مولوی، سفرنامه‌ها، روزها، ترجمه ها و کتاب شناسی آثار دکتر اسلامی عنوان بخش های اصلی این کتاب است.
در بخشی از دیباچه ایران و تنهائیش دکتر اسلامی ندوشن با یادآوری ضرورت شناخت بهتر از تاریخ ایران چنین می‌نویسد: «هر گذشته‌ای درسی برای امروز در بردارد به شرط آنکه درست به آن نگاه شود. ما تاریخ خود را بیشتر در ضمیر ناآگاه خود حمل می کنیم، در حالی که نگرش آگاهانه‌تری از آن مورد نیاز است. هر روبه رویی محتاج شناخت است و ما در هر حال با ایران روبه روییم.
ایران در یکی از حساس‌ترین نقطه‌های جهان قرار داشته، برخوردگاه تمدن‌ها و ماجراهای بزرگ بوده است. تاریخ او در آسیا با تاریخ چین و شبه قارۀ هند و میانرودان (بابل و آشور) و آسیای صغیر (ترکیه) و عربستان و سایر کشورهای خاورمیانه و به طریق اولی، افغانستان و آسیای مرکزی و در غرب با یونان و روم و بخشی از اروپا و نیزمصر و شمال آفریقا آمیخته است.
شاید نباشد کشور دیگری چون ایران که در طی یک دوران سه هزارسال با این همه سرزمین و قوم و تمدن سر و کار یافته باشد، که تعدادی از آن ها از صفحۀ روزگار محو شده و برخی دگرگونی عمیق یافته اند. نتیجه آن که ما گذشته از تاریخ سرزمین خود، یک تاریخ مشترک با دنیا داریم. مثلا ایران و هند، ایران و یونان، ایران و عرب و غیره که باید به آن بپردازیم.»
دیباچه ها برگرفته از کتاب های دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن به کوشش حسین مسرت در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه به بهای ۱۶۵۰۰۰ ریال از سوی شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده است.