میراث مکتوب – استاد عبد الحسین حائری(1306-1394) فرزند میرزا احمد همدانی حائری از علمای برجسته حوزوی و جدّ مادریش حاج شیخ عبد الکریم حائری بنیانگذار حوزه علمیه قم بود. 
مرحوم حائری دروس مقدماتی ادب عربی مانند الفیه، شرح سیوطی، حاشیۀ منطق ملا عبد الله، قوانین میرزای قمی و شرح لمعه را نزد دایی خود مرحوم شیخ مرتضی حائری گذراند. وی دروس خارج فقه و اصول را نزد آقایان سید محمد خوانساری، حجت، صدر و بروجردی با موفقیت طی کرد و در سن 24 سالگی به درجه اجتهاد نایل آمد.
آن مرحوم در سال 1330 به تهران عزیمت کرد و به رغم مخالفت دوستان پیش کسوت و هم کسوت لباس دینی را از تن درآورد و جذب کتابخانه مجلس برای فهرست نویسی نسخ خطی شد. در سال 1336 به استخدام کتابخانه در آمد. در همین دوران است که مرحوم دهخدا در تألیف لغت نامه از استاد حائری مدد می جوید و استاد هم آستین همت بالا زده دست بکار می شود و چند سالی با لغت نامه که در همان محوطه کتابخانه مجلس تدوین می شد در تألیف 4 جلد(حرف ز) همکاری می کند. اما نسخه های فهرست نشده مجلس رو به فزونی نموده بود. در سال 1345 مهندس ریاضی رئیس وقت کتابخانه دست یاری به سمت استاد احمد منزوی و مرحومان ایرج افشار، محمدتقی دانش پژوه و علی نقی منزوی دراز می کند، از این رو کار فهرست نویسی نسخ خطی کتابخانه شتاب می گیرد و شش جلد فهرست منتشرمی شود. دلسوزی، پشتکار، تسلط علمی و آشنایی عمیق به نسخ خطی موجب می شود که استاد حائری در سال 54 به سمت رئیس کتابخانه منصوب شوند.
دغدغه و نگرانی مدام استاد در نگهداری نسخ خطی به عنوان امین اموال ملی و فرهنگی کشور از همان آغاز درخورستایش بوده است. چه در سالهای قبل از انقلاب که اشخاصی صاحب نام مجنون وار به قصد مطالعه و تحقیق کتابهای خطی را خارج می کردند و استاد سخت پیگیر حقیقت امر بود و چه در ایام پرالتهاب انقلاب و نیز سالهای پس از آن مراقبت مستمر داشتند و همواره از خاطرات تلخ خود در این باره سخن می گفتند. اما کتابخانه در روزهای پرتلاطم انقلاب از آسیبهای اشخاص بی مسئولیت در امان نماند و استاد سخت نگران اوضاع بود تا اینکه در فروردین 58 به امر امام راحل استاد حائری به کار در کتابخانه و این بار با عزمی دوچندان مشغول می شود. در طول این سالها استاد حائری بیش از 15 جلد از فهارس نسخ خطی کتابخانه مجلس را شناساند و آثار دیگری از جمله اسناد روحانیت و مجلس را تألیف و بر چاپ عکسی تفسیر مفاتیح الاسرار شهرستانی و سفینه تبریز مقدمه هایی عالمانه و محققانه نگاشت. ایشان دو کتاب تبصرۀ علامه حلی در فقه و اقبال چاپ کرده داعی رازی در کلام را تصحیح و منتشر کردند.
او معتقد بود فرنگیها تاریخ علم دورۀ اسلامی را از سرچشمه های اصلی آن که همانا متون کهن خطی ایرانی اسلامی باشد، فرا نگرفته و تحت تأثیر منابع غربی و عربی دست به نگارش تاریخ علم زده اند، از این رو بر این موضوع همیشه تأکید داشت که ما خودمان از منابع معتبر و ارزشمند خطی باید تاریخ علم را بنگاریم.
اخلاق و فروتنی استاد حائری
اتاق مخصوص استاد دربان و حاجب و منشی نداشت. برای همه اهل تحقیق باز بود و همه می دانستند که هر وقت که بروند با روی گشاده و چهرۀ متبسم استاد روبرو می شوند. هر سؤالی را به نیکی پاسخ می داد و از خاطرات گذشته و حال کار خود می گفت. از فضل فروشی و روی و ریا دور بود و با این که به عربی مسلط و در زبان و ادب فارسی کارآزموده و در دانشهای نجوم و ریاضی قدیم، حکمت و فقه و فلسفه و کلام آشنایی کامل داشت، با این وصف تظاهر به علامگی نمی کرد و از دادن هر گونه اطلاع و دانشی بخل نمی ورزید. کردار پسندیدۀ استاد در جلب فروشندگان نسخ خطی به نحوی بود که اعتماد آنها را جلب و این مسأله باعث شده بود که نسخ بسیاری توسط ایشان خریداری و به مخزن خطی افزوده شود و از خروج نسخ از کشور خودداری گردد. خریداری سفینه تبریز از جمله آنهاست.
گفته می شد استاد برخی نسخ را در جایی پنهان و به متقاضی ارائه نمی دهند. اما برای بنده روشن شده بود که اگر استاد تشخیص می دادند که وی اهل تحقیق هست و شایستگی کار روی نسخه را دارد، دریغ نداشتند و همکاری می کردند.
همیشه اجاق پیپش چاق بود و دود مطبوعش فضا را پر کرده بود. آن زمان نمی دانست که این پیپ بالاخره چه بلایی بر سرش می آورد. این مطلب را برای اهل فرهنگ مبتلا به دود ارباب ودود خود عرض می کنم که سه چهار سال قبل که در بیمارستان کسری ریه های استاد را ساکشن کردند، می فرمود اگر می دانستم زمانی به چنین درد و بلیه ای دچار می شوم هرگز لب به سیگار و پیپ نمی زدم.
اما در سالهای دوران بازنشستگی استاد که باز همچنان به فهرست نویسی مشغول بودند، به رفتارهای مدیران جدید انتقاد داشتند و طبعا بر همان روش سابق خود صحه می گذاشتند. البته تحولات نوین فناوری و ضرورت دسترسی آسان به منابع در همه دنیا رونق و سرعت گرفته و نمی توان از دستاوردهای جدید رسانه ای عقب ماند و شاید استاد به دلیل فاصله ای که با محیط کار گرفته بودند، چندان با این مسایل آشنایی نداشتند و به همین دلیل خیلی با اقدامات شتابداری که در زمان مدیریتهای قبلی انجام می شد موافق نبودند. با این حال از این که کتابخانه مجلس دچارتحول شده و نسخه ها فهرست و عکس برداری دیجیتالی شده اند خوشحال بودند.
در سالهای اخیر هم که سخت از بیماری ریوی رنج می بردند و به رغم اینکه چندان مورد مهر و عنایت مسئولان وقت نبودند، هیچگاه خم به ابرو نیاوردند. خدای خیردهاد جناب سید محمود مرعشی نجفی را که از هیچ مساعدتی دریغ نمی کرد و کسی را مامور کرده بوده که مرتب به استاد سربزند و نیازهای ایشان را تأمین کند.
صبح یکشنبه 31مرداد روح بلند این رادمرد دانش و فضیلت به ملاء اعلی پر کشید و راهی فردوس برین شد. رضوان الهی و رحمت و غفران پروردگار شامل حالش باد.