میراث مکتوب- درگذشت شاعر، موسیقیشناس و غزلسرای برجسته، امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) مایۀ اندوه جامعۀ شعر و ادب و موسیقی کشور گردید. اینجانب کوچ این بزرگمرد شعر و ادب کشور را به خانواده داغدیده و دوستان و دوستدارانش تسلیت عرض میکنم. شادروان سایه، چهرۀ غیرقابل انکار تجلی پرفروغ شعر نو و غزل و اعتلای موسیقی سنتی در نیم قرن اخیر است. باشکوهترین دوران موسیقی سنتی در دوران تصدی او بر واحد موسیقی رادیو ایران با حضور بزرگانی چون لطفی و شجریان و … ظهور و بروز داشت. اشعارش «مَثَل سائر» شد و شعر «ایران ای سرای امید»ش در گوش جانِ خُرد و کلان مردمان این سرزمین جاخوش کرده و حسّ ایراندوستی او را به اوج رسانده است.
به مدد همین ذوق شعری و توان بالای موسیقیشناسی، به غزلیات حافظ نگاه متفاوت داشت و در تصحیح حافظ یک گام بلندتر برداشت و متنشناسی را با آهنگ و موسیقی شعر تلفیق کرد. او در مقدمۀ حافظ به سعی سایه مینویسد: «برای رسیدن به کلام اصیل خواجه، باید تلقی او را از جمال جهان و جهان جمال دریافت و مسیر خلاقیت او را بازشناخت و با معیار و میزانهایی فراهم آمده از ویژگیهای زبان او به جست و جو در نسخههای مختلف پرداخت …».
سایه در تصحیح دیوان حافظ، با تسلط به شعر و غزل و آشنایی با گوشههای موسیقی و سالها معاشرت و معاصرت با شعر شهریار و شفیعی و …، نمونههایی از موازین نویافتۀ خود در تصحیح اشعارحافظ را ذکر میکند و اینکه چگونه از موسیقی شعر، نوای دلانگیز آواها، هماوایی کلمات و هجاها در غزلیات حافظ، میتوان در تصحیح دیوان حافظ بهره جست.
سال 94 که افتخار انتشار اقدم نسخ دیوان حافظ کتابت 801 قمری به صورت نسخهبرگردان (فاکسیمیله) در انتشارات مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب یافتیم، به همراه دوست و همشهری وی دکتر محمد باقری سردبیر مجله میراث علمی اسلام و ایران، خدمت استاد ابتهاج رسیدیم و نسخهای از این دیوان تقدیمشان کردیم. تصحیح دیوان حافظ به سعی سایه بر اساس 29 نسخۀ دستنویس و دو نسخۀ چاپی (چاپ قدسی و قزوینی) انجام شده که قرار شد در بازنگری و چاپ مجدد، با نسخۀ 801 هم مقابله صورت گیرد.
یادش گرامی و نامش جاوید
اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب