میراث مکتوب- کتاب، بی‌گمان ارجمندترین و ماندگارین میراث بشری و فرهنگی‌ترین جلوۀ حافظۀ تاریخی انسان‌هاست.
سعی بلیغ فرهیختگان برای حفظ یا بازیابی هویت فرهنگی و علمی جامعه خود، رسالت سرنوشت‌سازی برعهده دارند چرا که گاه اندیشه‌های نوظهور علمی و دانشی و نظریات برآمده از ریاضت‌های عالمانه می‌تواند سرنوشت جامعه‌ای را تغییر دهد.
این مهم به‌ویژه در سرزمین‌های صاحب تمدن نمود بیشتری دارد و نگاهی به آثار مکتوب بازمانده از روزگاران دور تا به امروز گواه اهمیت این سرزمین‌ها و مفاخر و کتاب‌هایی هستندکه متأسفانه بخش گسترده‌ای از آنها حتی مجال فهرست‌برداری و فهرست‌نویسی هم نیافته‌اند.
«ایران فرهنگی» در زمرۀ یکی از معدود تمدن‌های بزرگ بشری است که نمی‌توان از دستاوردهای بی‌شمار و پرارج علمی و مواریث مکتوب آن بی‌اعتنا گذشت.
میراثی که در برگ برگ آن نشان و نشانه‌های روشنی از تاریخ، هویت، فرهنگ و پهنه‌های اندیشه‌ای و علمی ایران و قلمرو جغرافیای فرهنگی‌اش خودنمایی می‌کند.
اهتمام نهادها و مؤسسات علمی _ فرهنگی و شخصیت‌های دوراندیش و بافضیلتی که خود عمری دل در گرو فرهنگ و دانش داشته‌اند به احیا و انتشار این آثار گرانسنگ مغتنم و مبارک است.
مشی تحقیقی یا نوع نگرش بازخوانی و پردازش به آثار قلمی خطی برجای مانده از زمان‌های دور و شیوه‌های انتخاب اولویت‌های پژوهشی جملگی نشانگر عزم این‌گونه مراکز و شخصیت‌ها به ایفای نقش تاریخ‌ساز خود در صیانت از مواریث معنوی، فکری، علمی و فرهنگی این سرزمین گهربار است.
یکی از مراکز و مؤسسات تلاشگر و موفق در احیاگری میراث مکتوب گذشتگان، «موسسۀ پژوهشی میراث مکتوب» نام دارد.
مؤسسه ای که ابتدا با نام «دفتر نشر میراث مکتوب» در سال ۱۳۷۲ متولد شد و برای جبران عقب‌ماندگی حوزۀ متون کهن و نسخه‌های فاخر و دارای اهمیت بر آن شد تا نقش مهمی بر دوش گیرد.
اینک پس از گذشت سی سال از رویش این بنیاد فرهنگی علاوه بر کارنامۀ درخشان مطالعات، تحقیقات و منشورات آن، شاهد ابتکارات دلنشین دیگری هستیم که هر یک جالب توجه و البته نشانگر عزم راسخ برای تحقق اهدافی است که مؤسسه برپایۀ آن شکل گرفته است؛ اقداماتی چون نشست‌های ماهانۀ دیدار با اهل قلم، راه‌اندازی بخش حامیان میراث مکتوب، تأسیس میز ارتباطات و همکاری‌های علمی با دیگر مراکز و مؤسسات داخلی و خارجی، مشارکت در جشنواره‌ها ونمایشگاه‌ها، همایش‌های ملی و جهانی با موضوع میراث مکتوب، برپایی کارگاه‌های آموزشی و…نمونه‌هایی از حسن سلیقه و مدیریت موفق مؤسسه و همکاران آن قلمداد می‌شود.
شاید بتوان ثبات مدیریت این مجموعه در سه دهۀ گذشته را یکی از مهمترین دلایل موفقیت مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب دانست چرا که تمرکز بر برنامه‌ریزی، پیگیری، مدیریت، اجرا، مراودات علمی و فرهنگی با دیگر مراکز و نظام‌بخشی به ساختار پیش‌طراحی‌شدۀ سازمان از جمله وظایف مدیریت مجموعه است و «دکتر اکبر ایرانی قمی » با درایت و مدیریت از عهدۀ آن در پیشبرد اهداف مؤسسه برآمده است.
فهرست طولانی و بلند کارنامۀ نشر این مؤسسه (389 عنوان در 457 مجلد) سرشار از نویافته‌ها وبه تعبیر بهتر گنجواره‌ای کهن نویافته‌ای است که بخش‌های تاریک، مبهم و ناپیدای تاریخ علم و معرفت و وضعیت اجتماعی و فرهنگی این سرزمین پرگهر را به نمایش گذاشته است.
یکی از باقابلیت‌ترین نمونه‌های میراث مکتوب نشر یافته در این مؤسسه، متون برجای مانده از مفاخر کاشانی یا دربارۀ کاشان است.
این سخن هم به معنی اهمیت و نقش کاشان و کاشانی‌ها درحوزه‌های پژوهشی و مطالعات تاریخی و فرهنگی است و هم به مفهوم تأثیرگذاری آنها در توسعۀ علم و دانش ایران میباشد.
ذکر مجمل کتاب‌های منتشر شده در مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب با موضوع کاشان و یا از تألیفات مفاخر کاشانی و آران و بیدگلی خالی از لطف نخواهد بود؛ به دلیل آنکه اولاً بهانه‌ای برای یادکرد خدمات ارزشمند مؤسسه بشمار می‌رود، دوم آنکه از نویسندگان نامدار منطقه فرهنگی کاشان و آران و بیدگل ذکر نامی به میان آمده است و سه دیگر آنکه فرزندان کاشان امروز با بازخوانی این آثار و سرگذشت مفاخرشان بدانند که رسالت سنگینی در امانت‌داری از میراث فکری و معنوی گذشتگان خود برعهده دارند.
نمایۀ آثار مؤسسه با موضوع کاشان مفاخر کاشانی:
الف) نمایۀ آثار منتشر شده:
۱.منهاج الولایة فی شرح نهج البلاغة( دو جلد)/ عبدالباقی صوفی تبریزی ؛ تصحیح حبیب‌الله عظیمی( آرانی), ۱۳۷۸
۲.مجموعه رسائل و مصنفات/ عبدالرزاق کاشانی؛ تصحیح مجید هادی‌زاده،۱۳۷۹
۳.لطایف الاعلام فی اشارات اهل الالهام/ عبدالرزاق کاشانی؛ تصحیح مجید هادی‌زاده، ۱۳۷۹
۴.دیوان مخلص کاشانی/ میرزا محمد مخلص کاشانی؛ تصحیح حسن عاطفی، ۱۳۷۹
۵.سراج السالکین/ ملامحسن فیض کاشانی؛ تصحیح جویا جهانبخش،۱۳۸۰
۶.هفت دیوان محتشم کاشانی (۲ جلد)/ کمال‌الدین محتشم کاشانی؛ تصحیح عبدالحسین نوایی و مهدی صدری،۱۳۸۰
۷.کلیات نجیب کاشانی/ نورالدین محمد شریف کاشانی؛ تصحیح اصغر دادبه و مهدی صدری،۱۳۸۲
۸.تحلیة الارواح بحقائق الانجاح/کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی؛تصحیح علی اوجبی ,۱۳۸۴
۹.خلاصةالاشعار و زبدةالافکار(بخش کاشان)/ میر تقی‌الدین کاشانی؛ تصحیح عبدالعلی ادیب برومند و محمد حسن نصیری کهنمویی،۱۳۸۴
۱۰.تحفة الدستور(فرهنگ اعداد کلمات)/ لطف‌الله بن عبدالکریم کاشانی؛تصحیح مهدی صدری ,۱۳۸۶
۱۱.قانون شاهنشاهی/ حکیم ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی؛ تصحیح عبدالله مسعودی آرانی، ۱۳۸۷
۱۲.الرسالة المحیطیة (نسخه برگردان)/ غیاث‌الدین جمشید کاشانی؛ تصحیح یونس کرامتی، ۱۳۹۱
۱۳. آثار فتح‌الله خان شیبانی(دو جلد)/ به کوشش علیرضا شانظری، ۱۳۹۳
۱۴.تاریخ کشیکخانۀ همایون/ نورالدین محمد شریف کاشانی (متخلص به نجیب)؛ تصحیح و تحقیق اصغر دادبه و مهدی صدری, با مقدمۀ مهدی صدری،۱۳۹۴
۱۵.ضیا‌ء الشهاب (شرح فارسی شهاب الاخبار قاضی قضایی)/ از شارحی ناشناخته؛ تصحیح و تحقیق جویا جهانبخش، حسن عاطفی و عباس بهنیا (کاشانی)، ۱۳۹۴
۱۶.مجموعه به خط ملاصدرا (درگذشتۀ ۱۰۵۰ هجری)؛ یادداشت‌های قرآنی و تفسیر آیۀ نور ازملاصدرا، منتخب بحرالحقایق نجم‌الدین دایه و التاویلات عبدالرزاق کاشی؛ با مقدمۀ محمد برکت، ۱۳۹۵
۱۷.مثمر/ نوشتۀ سراج‌الدین علی خان آرزو؛ مقدمه و تصحیح سید محمد راستگو، ۱۳۹۹
۱۸.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش اصفهان)/ میرتقی‌الدین کاشانی؛ تصحیح: عبدالعلی ادیب برومند و محمد حسین نصیری کهنمویی،۱۳۸۶
۱۹.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش قم و ساوه)/ میرتقی‌الدین کاشانی؛ تصحیح و تحقیق علی‌اشرف صادقی،۱۳۹۲
۲۰.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار(بخش شیراز و نواحی آن)/ میرتقی الدین کاشانی ؛تصحیح نفیسه ایرانی، ۱۳۹۲
۲۱.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش خراسان)/ تقی‌الدین کاشانی؛ تصحیح عبدالعلی ادیب برومند و محمد حسین نصیری کهنمویی،۱۳۹۳
۲۲.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش تبریز و آذربایجان و نواحی آن)/ میرتقی‌الدین کاشانی؛ تصحیح و تحقیق رقیه بایرام حقیقی، ۱۳۹۵
۲۳.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش یزد و کرمان و نواحی آن)/ میرتقی‌الدین کاشانی(زنده در۱۰۱۶ ق)، تصحیح سید علی میرافضلی، ۱۳۹۵
۲۴.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش قزوین،گیلان ودارالمرز و نواحی آن)/ میرتقی‌الدین کاشانی( زنده در ۱۰۱۶ ق)؛ تصحیح سیدمحمد دبیر سیاقی و مهدی محمدی،۱۳۹۶
۲۵.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش ری و استراباد نواحی آن)/ میرتقی‌الدین کاشانی؛ مقدمه و تصحیح مرتضی موسوی رضوان مساح، ۱۳۹۹
۲۶.خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش همدان لاحقه‌های بغداد و جربادقان وخوانسار ونواحی آن بلاد)/ میرتقی الدین کاشانی(زنده در۱۰۱۶ ق)؛ مقدمه ،تصحیح ،تعلیقات مرتضی موسوی و رضوان مساح، ۱۴۰۱
ب)نمایۀ آثار در دست تولید و تصحیح:
۱.من و سلوی/ نورالدین نعمت‌خان عالی شیرازی؛تصحیح مجید محسنی وادقانی، موضوع: به تقلید ازمثنوی/ شعرفارسی در هند شامل داستان‌های منظوم با مضامین اخلاقی وعرفانی، قرن ۱۱ تا ۱۲
۲.غزل‌های باقر خرده کاشانی/ باقر خرده کاشانی؛تصحیح سید محمد راستگو و سید محمد فرید راستگو؛ موضوع:غزلیات به سبک هندی (تصحیح بر اساس دو نسخه همراه با تعلیقات و شرح ابیات مشکل)، قرن ۱۱ و ۱۲
میثم نمکی آرانی