میراث مکتوب – فهرست آثار دستنویس شیخ الطائفه محمد بن حسن طوسی در کتابخانۀ بزرگ آیتالله العظمی مرعشی نجفی نگارش میر محمود موسوی زیر نظر سید محمود مرعشی نجفی به چاپ رسید.
شیخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی مشهور به «شیخ الطائفه» از دانشمندان و علمای پرآوازۀ جهان اسلام است که نامش در آسمان دانش چونان ستارۀ درخشانی نورافشانی میکند. ایشان در بسیاری از علوم اسلامی خصوصاً فقه، اصول، حدیث، تفسیر، کلام و رجال صاحب نظر بوده و دارای تألیفات بسیار گرانقدری است.
از افتخارات این عالم بزرگ، تأسیس حوزۀ علمیۀ نجف اشرف است که اینک نزدیک به یکهزار سال از تاریخ تأسیس آن میگذرد. در طول این سالها بزرگانی بسیاری در این حوزه پرورش یافته و پرچم اسلام ناب و فرقۀ ناجیه اثنا عشری را در عالم به اهتزاز درآورده اند و به جرأت می توان گفت که اکثر علمای پس از ایشان به نوعی ریزه خوار خوان علمی او بوده اند. منزلت ایشان به قدری بوده که تا حدود یک قرن پیش از این، اگر قدما در فقه عنوان «شیخ» را به صورت مطلق به کار می بردند، منظور شیخ طوسی بوده و علامه حلی نیز وی را با عنوان «شیخ الامامیه و وجههم و رئیس الطائفه» توصیف نموده است.وی در بغداد نیز از محضر عالم بزرگ شیعی، شیخ محمد بن محمد عکبری مشهور به «شیخ مفید» بهره ها برد و این شاگردی تا پایان عمر با برکت شیخ مفید ادامه یافت.
وی علاوه بر افتخار بنیانگذاری حوزۀ علمیۀ نجف، دارای آثار مکتوب گرانبهایی در موضوعات مختلف علمی است و این گویای آن است که وی در بیشتر علوم متداول عصر خویش صاحب نظر بوده است. علامه آقا بزرگ تهرانی در مقدمۀ تفسیر «التبیان» شیخ، ۴۸ عنوان از کتابهای وی را نام برده است.
در این فهرست ۲۳۳ عنوان از نسخه های بسیار نفیس و کهن که در سده های ۵، ۶ و ۷ ه.ق کتابت شده اند – وجود دارد، از جمله دو نسخه از تفسیر التبیان که فرزند برومندشان ملقب به «مفید ثانی» و عبدالجبار مقری رازی بر ایشان قرائت نموده و وی آن را تصحیح کرده و دستخط او در پشت آغازین برگ یکی از دو نسخه وجود دارد که به سال ۴۵۵ ه.ق پنج سال قبل از رحلتشان مرقوم داشته اند. همچنین چهار نسخه از النهایه که در سدۀ ۶ ه.ق کتابت شده اند و برخی از دانشمندان بزرگ متقدم شیعه آنها را مقابله و تصحیح کرده اند.
در این فهرست تلاش شده تا آثار گرانبهایی از شیخ که به صورت دستنویس در گنجینۀ نسخههای خطی کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله مرعشی نجفی نگهداری می شود (تا جلد ۴۰ فهرست کتابخانه) به ترتیب حروف الفبا و شمارۀ نسخهها به حضور محققان در این عرصه معرفی میشود.
شیوۀ به کار رفته در این فهرست، همان شیوهای است که در فهارس جدید کتابخانۀ بزرگ حضرت آیتالله العظمی مرعشی نجفی (ره) اعمال شده است.
در پایان این کتاب نیز فهرست اجازات موجود در آثار دستنویس شیخ طوسی و تصاویری از آن آورده شده است.
این کتاب در ۳۲۶ صفحه در شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۱۵۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.
شیخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی مشهور به «شیخ الطائفه» از دانشمندان و علمای پرآوازۀ جهان اسلام است که نامش در آسمان دانش چونان ستارۀ درخشانی نورافشانی میکند. ایشان در بسیاری از علوم اسلامی خصوصاً فقه، اصول، حدیث، تفسیر، کلام و رجال صاحب نظر بوده و دارای تألیفات بسیار گرانقدری است.
از افتخارات این عالم بزرگ، تأسیس حوزۀ علمیۀ نجف اشرف است که اینک نزدیک به یکهزار سال از تاریخ تأسیس آن میگذرد. در طول این سالها بزرگانی بسیاری در این حوزه پرورش یافته و پرچم اسلام ناب و فرقۀ ناجیه اثنا عشری را در عالم به اهتزاز درآورده اند و به جرأت می توان گفت که اکثر علمای پس از ایشان به نوعی ریزه خوار خوان علمی او بوده اند. منزلت ایشان به قدری بوده که تا حدود یک قرن پیش از این، اگر قدما در فقه عنوان «شیخ» را به صورت مطلق به کار می بردند، منظور شیخ طوسی بوده و علامه حلی نیز وی را با عنوان «شیخ الامامیه و وجههم و رئیس الطائفه» توصیف نموده است.وی در بغداد نیز از محضر عالم بزرگ شیعی، شیخ محمد بن محمد عکبری مشهور به «شیخ مفید» بهره ها برد و این شاگردی تا پایان عمر با برکت شیخ مفید ادامه یافت.
وی علاوه بر افتخار بنیانگذاری حوزۀ علمیۀ نجف، دارای آثار مکتوب گرانبهایی در موضوعات مختلف علمی است و این گویای آن است که وی در بیشتر علوم متداول عصر خویش صاحب نظر بوده است. علامه آقا بزرگ تهرانی در مقدمۀ تفسیر «التبیان» شیخ، ۴۸ عنوان از کتابهای وی را نام برده است.
در این فهرست ۲۳۳ عنوان از نسخه های بسیار نفیس و کهن که در سده های ۵، ۶ و ۷ ه.ق کتابت شده اند – وجود دارد، از جمله دو نسخه از تفسیر التبیان که فرزند برومندشان ملقب به «مفید ثانی» و عبدالجبار مقری رازی بر ایشان قرائت نموده و وی آن را تصحیح کرده و دستخط او در پشت آغازین برگ یکی از دو نسخه وجود دارد که به سال ۴۵۵ ه.ق پنج سال قبل از رحلتشان مرقوم داشته اند. همچنین چهار نسخه از النهایه که در سدۀ ۶ ه.ق کتابت شده اند و برخی از دانشمندان بزرگ متقدم شیعه آنها را مقابله و تصحیح کرده اند.
در این فهرست تلاش شده تا آثار گرانبهایی از شیخ که به صورت دستنویس در گنجینۀ نسخههای خطی کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله مرعشی نجفی نگهداری می شود (تا جلد ۴۰ فهرست کتابخانه) به ترتیب حروف الفبا و شمارۀ نسخهها به حضور محققان در این عرصه معرفی میشود.
شیوۀ به کار رفته در این فهرست، همان شیوهای است که در فهارس جدید کتابخانۀ بزرگ حضرت آیتالله العظمی مرعشی نجفی (ره) اعمال شده است.
در پایان این کتاب نیز فهرست اجازات موجود در آثار دستنویس شیخ طوسی و تصاویری از آن آورده شده است.
این کتاب در ۳۲۶ صفحه در شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۱۵۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.
معرفی کتاب از سیده معصومه کلانکی